Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu

1. Druk wniosków:

Zgłoszenie zamiaru prowadzenia obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych i warzywnych, materiałem szkółkarskim, materiałem rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonkami winorośli (poniżej)  

2. Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu materiałem:
   • roślin rolniczych i warzywnych  wymaga zgłoszenia przez przedsiębiorcę/rolnika, zamiaru prowadzenia obrotu tym materiałem wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa;
   • szkółkarskim, materiałem rozmnożeniowym lub nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonkami winorośli wymaga zgłoszenia przez dostawcę.
3. Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni przed planowanym dniem rozpoczęcia prowadzenia obrotu materiałem siewnym w delegaturze lub oddziale właściwym ze względu na siedzibę podmiotu.
4. Zgłoszenie o wpis do ewidencji zawiera następujące dane:
   • dane wnioskodawcy (imię i nazwisko/nazwa),
   • numer w KRS,
   • numer NIP lub PESEL w przypadku nieposiadania numeru NIP,
   • wskazanie rodzaju wykonywanej działalności,
   • wskazanie miejsca lub miejsc prowadzenia obrotu materiałem siewnym,
   • imię i nazwisko osoby upoważnionej do kontaktów z wojewódzkim inspektorem,
   • imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu w trakcie przeprowadzenia kontroli przez wojewódzkiego inspektora,
   • datę i podpis przedsiębiorcy, dostawcy, rolnika albo osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu wpisującego.
5. Zaświadczenie o wpisie do ewidencji przedsiębiorców jest zwolnione z opłaty skarbowej na podstawie załącznika do ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej Część II pkt 21 rubryka 4 zwolnienia pkt 9.
6. Uwagi dotyczące rejestracji spółek cywilnych:
   • zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców: ”Przedsiębiorcami są także  także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.
   • zgodnie z cytowanym przepisem ustawy, do zgłoszenie zamiaru prowadzenia obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych i warzywnych, materiałem szkółkarskim, materiałem rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonkami winorośli są zobowiązani wszyscy wspólnicy spółki cywilnej oddzielnie, a treść zgłoszenia winna dotyczyć tylko wspólnika podpisanego pod wnioskiem z informacją, że działalność w zakresie obrotu materiałem siewnym będzie prowadzona w ramach spółki cywilnej pod określoną nazwą.

W przypadku zmiany danych podanych w zgłoszeniu zamiaru prowadzenia obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych i warzywnych, materiałem szkółkarskim, materiałem rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonkami winorośli podmiot jest zobowiązany powiadomić Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa:

1. w ciągu 7 dni – o zmianie miejsca zamieszkania albo siedziby lub miejsca wykonywania działalności;
2. w ciągu 14 dni – jeżeli zmiana dotyczy pozostałych danych.

Pisemne zgłoszenie należy złożyć w oddziale Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo siedziby, albo miejsca wykonywania działalności. 
Należy wykorzystać druk zgłoszenia zamiaru prowadzenia obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych i warzywnych, materiałem szkółkarskim, materiałem rozmnożeniowym i nasadzeniowym roślin warzywnych i ozdobnych oraz sadzonkami winorośli zaznaczając, że dotyczy on aktualizacji danych.

Aktualizacja danych w ewidencji podmiotów jest bezpłatna.

Jeżeli podmiot wpisanych do ewidencji przedsiębiorców, ewidencji rolników albo ewidencji dostawców prowadzących obrót materiałem siewnym przestaje prowadzić swoją działalność jest zobowiązany powiadomić o tym fakcie w terminie 14 dni Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Powiadomienie należy złożyć na piśmie w oddziale Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania albo siedziby, albo miejsca wykonywania działalności.

Zawiadomienie o zaprzestaniu prowadzenia obrotu materiałem siewnym jest bezpłatne.

1. Druk wniosku:

wniosek o dokonanie oceny polowej materiału siewnego (poniżej)

2. Wniosek o dokonanie oceny polowej materiału siewnego może złożyć:
   • zachowujący odmianę lub osoba  przez niego upoważniona, która będzie prowadzić obrót tym materiałem -  dotyczy odmian chronionych wyłącznym prawem do odmiany,
   • prowadzący obrót – w przypadku odmian niechronionych wyłącznym prawem.

Wnioskodawca składa wnioski dotyczące plantacji położonych w Wielkopolsce w oddziale na terenie którego znajduje się jego siedziba. Wnioski dotyczące plantacji położonych w innych województwach należy przesłać do WIORiN na terenie którego znajduje się plantacja.

3. Termin składanie wniosku:
   • do 15 marca – gatunki roślin uprawnych jednorocznych ozimych, gatunki roślin wieloletnich;
   • do 15 maja – pozostałe gatunki roślin uprawnych jednorocznych;
   • do 20 maja – ziemniaki;
   • do 31 sierpnia – gatunki roślin o dwuletnim cyklu rozmnażania.
4. Do wniosku wnioskodawca dołącza:
   • oświadczenie zachowującego odmianę – w przypadku zgłaszania materiału matecznego;
   • oryginał albo kopię dokumentu zakupu  zawierającą w szczególności numer partii i stopień;
   • oryginał albo kopię protokołu pobrania próby materiału siewnego do oceny tożsamości i czystości odmianowej;
   • oryginał albo uwierzytelnioną kopię upoważnienia hodowcy do reprodukcji danej partii w przypadku gdy wnioskodawca nie jest zachowującym odmianę – upoważnienie do składania wniosku o wykonanie oceny  (poniżej);
   • oryginał lub  kopię świadectwa  oceny laboratoryjnej  a w przypadku ziemniaka – także oceny cech zewnętrznych;
   • opis składników mieszańca – w przypadku zgłaszania do oceny polowej odmiany mieszańcowej.

Uwaga: W przypadku wniosków o dokonanie oceny polowej materiału siewnego wieloletnich roślin rolniczych dokumenty dołącza się tylko w pierwszym roku oceny.

1. Druki wniosków w zależności od rodzaju produkcji szkółkarskiej:
   • wniosek o dokonanie oceny drzew owocowych lub krzewów jagodowych lub podkładek generatywnych  (poniżej);
   • wniosek o dokonanie oceny plantacji matecznych  (poniżej);
   • wniosek o dokonanie oceny plantacji sadzonek truskawek  (poniżej).

Uwaga: Na każdy rodzaj produkcji należy złożyć jeden wniosek.

2. Dostawca składa wniosek o dokonanie oceny materiału szkółkarskiego w oddziale WIORiN w Poznaniu właściwym ze względu na położenie plantacji.
3. Terminy składania wniosków:
   • do 10 marca – dla materiału szkółkarskiego mateczników porzeczek i agrestu;
   • do 30 maja – dla pozostałego materiału szkółkarskiego. Do wniosku wnioskodawca dołącza:
4. Do wniosku wnioskodawca dołącza:
   • świadectwo oceny polowej, albo szkółkarski dokument towarzyszący, albo etykietę urzędową wydaną dla tego materiału, 
   • oryginał lub kopię dokumentu zakupu materiału albo oświadczenie dostawcy będącym zachowującym odmianę.
5. Do oceny polowej przyjmowane są odmiany:
   • wpisane do krajowego rejestru, odpowiednich rejestrów państw członkowskich UE, albo państw trzecich, lub
   • chronione wyłącznym prawem do odmiany, lub
   • powszechnie znane.

1. Druk wniosku

wniosek o udzielenie akredytacji w zakresie oceny polowej roślin rolniczych  (poniżej).

2.  Kwalifikatorem akredytowanym może być osoba, która posiada co najmniej wykształcenie średnie, wiedzę z zakresu rolnictwa lub ogrodnictwa, daje gwarancję rzetelnego wykonania powierzonych zadań oraz odbyła szkolenie dla poszczególnych grup roślin  i zdała egzamin kończący to szkolenie, co potwierdza zaświadczenie.
3. Wniosek o udzielenie akredytacji kwalifikatorowi składa prowadzący obrót do Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
4. Osoba ubiegająca się o akredytację musi być zatrudniona przez prowadzącego obrót.
5. Do wniosku o udzielenie akredytacji dołącza się:
   • dokument potwierdzający posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych,
   • kopia zaświadczenia o ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu,
   • kopię dowodu uiszczenia opłaty – 50,00 zł za udzielenie akredytacji do dokonywania oceny polowej materiału siewnego jednej grupy roślin na podstawie rachunku wystawionego przez wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa.

1. Druki wniosków:

wniosek o wydanie paszportu roślin-etykiet  urzędowych dla materiału szkółkarskiego  (poniżej)

2. Dostawca składa wniosek po dokonaniu oceny polowej materiału szkółkarskiego w oddziale WIORiN w Poznaniu właściwym ze względu na położenie plantacji.
3. Wojewódzki inspektor wydaje paszporty roślin-etykiety urzędowe dla materiału szkółkarskiego odpłatnie. Cena za jedną wypełnioną etykietę dla materiału szkółkarskiego wynosi 0,25 zł.
4. Obowiązkiem dostawcy jest zaopatrzenie materiału szkółkarskiego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany wprowadzanego do obrotu w paszporty roślin-etykiety urzędowe oraz w szkółkarski dokument towarzyszący wydany przez dostawcę.

1. Druk wniosku/zlecenia:
   • wniosek o pobranie prób materiału siewnego do oceny laboratoryjnej i oceny tożsamości i czystości odmianowej (poniżej);
   • wniosek o pobranie prób sadzeniaków ziemniaka do oceny weryfikacyjnej (poniżej);
   • zlecenie pobrania prób materiału siewnego (poniżej).
2. Wniosek o pobranie prób do oceny laboratoryjnej lub oceny tożsamości i czystości odmianowej lub oceny weryfikacyjnej  składa prowadzący obrót będący właścicielem partii materiału siewnego w oddziale WIORiN w Poznaniu właściwym ze względu na miejsce pobrania próby lub położenie plantacji w przypadku sadzeniaków ziemniaka.
3. Pobranie urzędowych prób podlega opłacie, którą wnosi się na podstawie rachunku wystawionego przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora, w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego rachunku. Rachunek wystawiony jest w dniu pobrania próby (rozporządzenie MRiRW z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie opłat związanych z oceną materiału siewnego  - Dz.U. 2017 poz. 2354 ze zmianami).
4. W przypadku pobrania prób do oceny tożsamości i czystości odmianowej jednocześnie pobierana jest opłata za pobranie próby i za dokonanie oceny.
5. Opłaty pobiera się również, w przypadku gdy pobranie prób urzędowych nie było możliwe z winy wnioskodawcy.

1. Druk wniosku:

wniosek o udzielenie akredytacji w zakresie pobierania prób materiału siewnego z wyłączeniem sadzeniaków ziemniaka (poniżej);​​​​​​​

2. ​​​​​​​​​Akredytowanym próbobiorcą może być osoba posiadająca co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe, wiedzę z zakresu rolnictwa lub ogrodnictwa obejmującą zagadnienia dotyczące biologii poszczególnych gatunków roślin, nasiennictwa oraz występowania chorób i szkodników na materiale siewnym, dająca gwarancję rzetelnego wykonywania powierzonych zadań oraz odbyła szkolenie dla poszczególnych rodzajów materiału siewnego i zdała egzamin kończący to szkolenie, co potwierdza zaświadczenie.
3. Wniosek o udzielenie akredytacji dla próbobiorcy składa prowadzący obrót do Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
4. Osoba ubiegająca się o akredytację musi być zatrudniona przez prowadzącego obrót;
5. Do wniosku o udzielenie akredytacji należy dołączyć:
   • dokument potwierdzający posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych,
   • kopię zaświadczenia o ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu,
   • kopię dowodu uiszczenia opłaty za udzielenie akredytacji do pobierania prób materiału siewnego wniesioną na podstawie rachunku wystawionego przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (rozporządzenie MRiRW z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie opłat związanych z oceną materiału siewnego - Dz.U. 2017 poz. 2354 ze zmianami).

1. Druk wniosku:

wniosek o pozwolenie na zastosowanie materiału konwencjonalnego w rolnictwie ekologicznym (poniżej).

2. Wnioskodawca składa wniosek do Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w siedzibie WIORiN w Poznaniu niezależnie od tego, w którym województwie położona jest uprawa ekologiczna.
3. Wniosek powinien być złożony w terminie możliwie najbliższym planowanego terminu siewu/sadzenia z uwagi na cykliczną aktualizację Wykazu (każdy 10 dzień miesiąca)  i możliwość pojawienia się wnioskowanego materiału ekologicznego.
4. Wojewódzki Inspektor wydaje decyzje zezwalającą na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego, nasion lub wegetatywnego materiału nasadzeniowego, który nie był wyprodukowany metodami ekologicznymi jeśli materiału, którym zainteresowany jest rolnik prowadzący produkcje ekologiczną nie ma w Wykazie zamieszczonym na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa pod adresem: http://piorin.gov.pl w zakładce „ROLNICTWO EKOLOGICZNE”.
5. Przy składaniu wniosku należy brać pod uwagę dostępność w Wykazie materiału siewnego odmian alternatywnych tzn. charakteryzujących się zbliżonymi właściwościami (zboże); dotyczy  to również mieszanek na cele paszowe.
6. W przypadku zamiaru zastosowania w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego mieszanek, zarejestrowanych w Wykazie które w części wytworzono z udziałem składników nieekologicznych, wnioskodawca w pierwszej kolejności nabywa materiał siewny takiej mieszanki, a następnie składa wniosek do WIORiN o wydanie pozwolenia na zastosowanie materiału siewnego w odniesieniu tylko do tej części nasion, które nie zostały wytworzone metodami ekologicznymi. Na wniosku należy podać ilość (w kg) tylko części „nieekologicznej”. 

1.  Jeżeli przedsiębiorca/rolnik nie zgadza się wynikiem oceny weryfikacyjnej dokonanej przez Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa może złożyć wniosek o ponowne dokonanie oceny do Głównego Inspektora za pośrednictwem tego inspektora.
2. Druk wniosku:

wniosek o ponowne dokonanie oceny weryfikacyjnej  (poniżej).

3. Wniosek składa się  w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez wnioskodawcę informacji o wynikach oceny w oddziale WIORiN w Poznaniu, właściwym ze względu na położenie plantacji.
4. Przedsiębiorca/rolnik po złożeniu wniosku o ponowne dokonanie oceny weryfikacyjnej wnosi opłatę za ponowną cenę na podstawie wystawionego rachunku  (rozporządzenie MRiRW z dnia 29 grudnia 2014 roku w sprawie opłat związanych z oceną materiału siewnego  - Dz.U. 2015 poz.88). 

W przypadku nie uiszczenia opłaty przez przedsiębiorcę/rolnika nie dokonuje się ponownej oceny laboratoryjnej sadzeniaka ziemniaka. 

Producenci rolni w Polsce  coraz  częściej dostrzegają, że nowoczesna, intensywna produkcja roślinna jest nierozerwalnie związana ze stosowaniem kwalifikowanego materiału siewnego. Kwalifikowany materiał siewny zapewnia wysokie plony i dobrą jakość zarówno pod względem czystości jak i zdolności kiełkowania. Rolnicy doceniają również korzyści ze stosowania kwalifikowanego materiału siewnego biorąc pod uwagę obowiązujące obecnie zasady integrowanej ochrony roślin. Pozwala to bowiem spełnić jeden z bardzo ważnych obowiązków prawnych mających na celu ograniczenie chemizacji produkcji roślinnej i zapewnienie konsumentom bezpiecznej żywności.

Rolnik kupujący materiał siewny powinien zwrócić uwagę, czy punkt dystrybucji, w którym dokonuje tego zakupu posiada odpowiednie uprawnienia. Zgodnie z polskimi przepisami prawa nasiennego każdy podmiot prowadzący obrót materiałem siewnym powinien być wpisany do ewidencji przedsiębiorców lub rolników prowadzonej przez właściwego terytorialnie ze względu na miejsce zamieszkania albo miejsce wykonywania działalności gospodarczej wojewódzkiego inspektora. Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa dokonuje wpisu do ewidencji na podstawie wniosku zgłoszeniowego przedsiębiorcy lub rolnika. Żeby zgłoszenie zawierało wszystkie wymagane przepisami informacje należy wykorzystać znajdujące się na stronach internetowych wojewódzkich inspektoratów formularze zgłoszeniowe. Wojewódzki inspektor po otrzymaniu zgłoszenia wpisuje przedsiębiorcę/rolnika do ewidencji przedsiębiorców/rolników i wydaje zaświadczenie uprawniające do prowadzenia obrotu zawierające niepowtarzalny numer przedsiębiorcy/rolnika. Wpis do ewidencji jest bezpłatny. Różnica między przedsiębiorcą, a rolnikiem polega na tym, że przedsiębiorca może prowadzić obrót materiałem siewnym wytworzonym we własnym gospodarstwie i zakupionym od innych przedsiębiorców, a rolnik może obracać tylko materiałem siewnym wytworzonym we własnym gospodarstwie. Prowadzenie obrotu materiałem siewnym bez spełnienia ww. warunków może skutkować nałożeniem na podmiot prowadzący obrót opłaty sankcyjnej w wysokości 2 270 zł.

Zakup przez rolnika materiału siewnego od podmiotów wpisanych do ewidencji ma znaczenie przy ubieganiu się o dopłaty z tytułu zużytego do produkcji rolnej materiału siewnego kategorii elitarny lub kategorii kwalifikowany w ramach pomocy de minimis w rolnictwie. Jednym z warunków uzyskania pomocy jest zużycie do siewu elitarnego lub kwalifikowanego materiału siewnego:

1. zakupionego od:
   • przedsiębiorcy wpisanego do ewidencji przedsiębiorców prowadzących obrót materiałem siewnym,
   • rolnika wpisanego do ewidencji rolników, prowadzącego obrót materiałem siewnym wytworzonym we własnym gospodarstwie,
   • podmiotu prowadzącego obrót materiałem siewnym na obszarze innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej
2. wytworzonego:

• przez przedsiębiorcę wpisanego do ewidencji przedsiębiorców, albo
• w gospodarstwie rolnym posiadanym przez rolnika wpisanego do ewidencji rolników

w rozumieniu przepisów o nasiennictwie.

Zakup materiału siewnego od podmiotów posiadających uprawnienia daje rolnikowi gwarancję spełnienia warunków przy ubieganiu się o dopłaty w ramach programu de minimis w rolnictwie.

Obowiązujące w Polsce przepisy nasienne szczegółowo określają jaki materiał siewny może być w obrocie, jakich odmian, jak powinien być zapakowany, zabezpieczony i zaetykietowany.

 W obrocie handlowym może znajdować się:

• materiał siewny kategorii elitarny i kategorii kwalifikowany odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU), wspólnotowego katalogu, odpowiednich rejestrów państw Unii Europejskiej lub rejestrów państw stowarzyszonych,
• materiał siewny kategorii elitarny i kategorii kwalifikowany odmian roślin rolniczych skreślonych z krajowego rejestru, wspólnotowego katalogu, rejestrów państw członkowskich lub państw stowarzyszonych. Odmiany skreślone mogą znajdować się w obrocie w terminie określonym przez hodowcę, który jest podany w katalogach przy odmianie skreślonej.

Należy zaznaczyć, że odmianę roślin rolniczych wpisuje się do krajowego rejestru jeżeli spełnia wymagania w zakresie odrębności, wyrównania i trwałości oraz gdy wykazuje zadowalającą wartość gospodarczą.

W Polsce prowadzone jest Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe (PDO), które jest systemem badań odmianowo - agrotechnicznych mających na celu dostarczenie rolnikom możliwie pełnej informacji o przydatności zarejestrowanych w naszym kraju odmian do uprawy w konkretnym rejonie. Podstawą typowania i włączania odmian jako zalecane do uprawy na danym obszarze są wyniki wieloletnich doświadczeń polowych prowadzonych w stacjach i zakładach doświadczalnych COBORU. Wielkopolski Zespół PDO wydaje corocznie listy odmian zalecanych do uprawy na terenie Wielkopolski.

1. Opakowania materiału siewnego roślin rolniczych.

Materiał siewny roślin rolniczych oraz sadzeniaki ziemniaka powinny być zapakowane w nowe, wytrzymałe opakowania takie jak np. worki, big bagi itp. W przypadku materiału zaprawionego, opakowanie materiału siewnego powinno zabezpieczać ludzi i środowisko przed kontaktem z użytymi pestycydami. Ze względu na sposób zamykania stosuje się następujące rodzaje opakowań: samozamykające się, zaszywane, zaklejane, hermetyczne, zawiązywane lub zgrzewane. Opakowanie materiału siewnego powinno być zamknięte w sposób, który w przypadku otwarcia ulega zniszczeniu. Przepisy zabraniają powtórnego użycia opakowań dla materiału siewnego. Opakowanie powinno umożliwiać trwałe zaopatrzenie materiału siewnego w etykietę.

2. Oznakowanie materiału siewnego roślin rolniczych - etykiety

Materiał siewny roślin rolniczych wprowadzony do obrotu musi być zaopatrzony w etykietę odpowiednią dla materiału siewnego poszczególnych gatunków lub grup roślin rolniczych, a także kategorii
i stopni kwalifikacji. Na etykietach umieszczone są istotne dla rolnika informacje dotyczące zakupionego materiału siewnego. Etykieta może być przeszyta szwem zamykającym opakowanie lub naklejona na zamknięciu opakowania. Etykieta powinna być umieszczona na opakowaniu w sposób trwały, żeby nie można jej zdjąć bez uszkodzenia. Etykiety nie wolno użyć powtórnie. Informacje na etykietach muszą być umieszczone w formie trwałego nadruku zapewniającego jego trwałość i czytelność. Na etykietach nie może być dodatkowych dopisków wykonanych pismem odręcznym. Dla poszczególnych kategorii i stopni kwalifikacji materiału siewnego oraz rodzajów materiału siewnego etykiety mają różne kolory i rozmiary. Wszystkie etykiety dla materiału siewnego roślin rolniczych powinny mieć wymiary nie mniejsze niż 110 mm x 67 mm.

Poszczególne kategorie i stopnie kwalifikacji materiału siewnego zaopatruje się w etykiety o następujących kolorach:

• biała z filetowym paskiem po przekątnej etykiety - materiał elitarny przedbazowy (PB/III, PB/II),
• biała – materiał elitarny bazowy (B), (Fot. 1)
• niebieska – materiał kwalifikowany pierwszego rozmnożenia (C/1), (Fot. 2)
• czerwona – materiał kwalifikowany drugiego i trzeciego rozmnożenia (C/2, C/3),
• niebieska z zielonym paskiem po przekątnej etykiety – mieszańce złożone rzepaku
• zielona – mieszanki nasienne (Fot. 3).

Etykiety dla materiału siewnego wytworzonego na terytorium Polski wydawane są przez wojewódzkiego inspektora, a dla materiału siewnego wytworzonego w państwie członkowskim przez właściwy urząd pastwa członkowskiego. Wszystkie etykiety dla materiału siewnego roślin rolniczych są dokumentami urzędowymi. Przepisy pozwalają również dla tzw. małych opakowań

WE stosować etykiety prowadzącego obrót np. mieszanki roślin pastewnych przeznaczonych na cele paszowe o wadze do 10,0 kg lub mieszanki roślin pastewnych na cele inne niż pastewne (mieszanki gazonowe) o wadze do 2,0 kg mogą być zaetykietowane etykietami producenta. Materiał siewny zbóż, niezależnie od kategorii i stopnia kwalifikacji oraz masy, zawsze musi być zaopatrzony w etykietę urzędową. Na etykietach umieszczone są informacje identyfikujące materiał siewny: nazwa gatunku, nazwa odmiany , numer partii, kategoria, stopień kwalifikacji materiału siewnego, miesiąc i rok zabezpieczenia opakowania oraz numer przedsiębiorcy, który wprowadził do obrotu materiał siewny. Na etykietach zawsze jest zapis „jakość WE” , oznaczenie państwa produkcji, nazwa Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która sprawuje nadzór nad materiałem siewnym od wytworzenia tego materiału, poprzez ocenę aż do wprowadzenia do obrotu. Ponadto w zależności od wprowadzanego do obrotu materiału siewnego, przepisy nakazują zamieszczać na etykietach dodatkowe informacje np. dla mieszanek nasiennych jest to deklarowany skład mieszanki, dla odmian mieszańcowych oprócz nazwy odmiany należy dopisać wyraz „mieszaniec”, napis GMO – dla materiału siewnego organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Materiał siewny zaprawiony środkami ochrony roślin musi być oznakowany poprzez podanie:

• nazwy środka ochrony roślin, który został użyty do zaprawiania nasion,
• nazwy lub nazw substancji czynnych zawartych w tym środku,
• standardowego zwrotu informującego o środkach ostrożności - na etykiecie środka oznaczonego literą „P”,
• informacji dotyczącej postępowania z zaprawionymi nasionami.

Powyższe informacje mogą być zawarte na dodatkowej etykiecie umieszczonej na opakowaniu lub na etykiecie nasiennej w polu „informacje dodatkowe”.

Sadzeniaki ziemniaka w obrocie są zaopatrzone w etykietę urzędową, która jest równocześnie paszportem roślin (oznaczenie „paszport roślin EC”). Paszport roślin jest dokumentem potwierdzającym, że materiał roślinny jest wolny od wszelkich organizmów kwarantannowych i spełnia dodatkowe wymagania określone dla poszczególnych roślin, a ziemniaki jako żywiciele groźnych chorób kwarantannowych są obarczone dużym ryzykiem fitosanitarnym.

Wszystkie etykiety i etykiety/paszporty roślin mają niepowtarzalne numery.

Przy zakupie materiału siewnego kupujący powinien otrzymać dokument sprzedaży, który zawiera informacje o zakupionym materiale tzn. nazwę gatunku, nazwę odmiany, kategorię lub stopień kwalifikacji materiału siewnego, numer partii. Dozwolone jest również ewidencjonowanie obrotu materiałem siewnym przy zastosowaniu kas rejestrujących. Wtedy kupujący powinien otrzymać paragon.

Rolnik powinien jednak zawsze domagać się przy zakupie faktury identyfikującej materiał siewny, pomimo, że sprzedaż ewidencjonowana jest przy pomocy kasy fiskalnej. Dotyczy
to w szczególności zakupu materiału siewnego kukurydzy. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadza, począwszy od 2013 roku, kontrole w gospodarstwach uprawiających kukurydzę w ramach sprawowanego nadzoru nad stosowaniem materiału siewnego genetycznie modyfikowanego (GMO). W Polsce obowiązuje zakaz stosowania materiału siewnego roślin odmian GMO. Przepisy stanowią, że jeżeli rolnik wysieje materiał siewny, co do którego wprowadzono zakaz stosowania to jest on zobowiązany do zniszczenia roślin oraz do wniesienia opłaty sankcyjnej stanowiącej 200% wartości tego materiału.

W trakcie kontroli sprawdzane są dokumenty zakupu materiału siewnego oraz urzędowe etykiety dla zastosowanego materiału. Inspektorzy kontrolujący dokonują również oględzin plantacji oraz mają prawo pobierać próbki materiału roślinnego do szybkich wstępnych testów Elisa, które wykonywane są na polu. Mają też prawo do pobierania próbek do genetycznych badań laboratoryjnych, które wykonywane są w Centralnym Laboratorium Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Toruniu.

Mając na uwadze powyższe informacje rolnik kupując materiał siewny powinien żądać od sprzedającego dokumentu potwierdzającego zakup, materiał siewny powinien być prawidłowo zapakowany i oznakowany, a podmiot prowadzący obrót powinien posiadać uprawnienia do prowadzenia obrotu materiałem siewnym.

Artykuł został opublikowany w Poradniku Gospodarskim nr 01/2018 pt. "Co powinien wiedzieć rolnik kupując materiał siewny?" Autorzy: Maria Szczepanek, Adam Błochowiak (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Poznaniu).