PROFILAKTYKA GRYPY

09.02.2024

Zachorowania na grypę występują najczęściej od października do maja, przy czym szczyt przypada na styczeń, luty i marzec.

Grypa to ostre wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych, wywoływane przez wirusy grypy. Przyczyną corocznych, sezonowych wzrostów zachorowań na grypę w okresie jesienno-zimowym są wirusy grypy typu A i B. Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas kichania, kaszlu lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg oddechowych zakażonych osób. Objawy grypy są niecharakterystyczne, lecz najczęstsze dotyczą nagłego występowania:

objawów ogólnych – wysokiej gorączki, dreszczy, bólów mięśni, uczucia rozbicia
i osłabienia, złego ogólnego samopoczucia,
objawów ze strony układu oddechowego – suchego kaszlu, bólu gardła i kataru (zwykle o niedużym nasileniu),
u małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie niecharakterystyczny – obejmować może zmienione zachowanie dziecka, senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.

Podstawowym kryterium rozpoznania zakażenia jest dodatni wynik badania wirusologicznego.

Same objawy i przebieg choroby nie pozwalają na wiarygodne rozpoznanie zakażenia wirusem grypy, gdyż wiele innych drobnoustrojów powoduje podobne objawy (tzw. choroba grypopodobna). Jeśli chcemy mieć pewność, czy mamy do czynienia z grypą, możemy samodzielnie wykonać tzw. test kasetkowy, wynik otrzymamy w ciągu 15 minut. Czułość i specyficzność takiego testu jest niższa w porównaniu z badaniami wirusologicznymi wykonywanymi w medycznym laboratorium diagnostycznym (np. z pobranego wymazu z nosa), ale niejednokrotnie może on być pomocny.

Osoba zakażona wirusem grypy może zakażać innych przez:

1-2 dni przed wystąpieniem objawów chorobowych,
3-5 dni od chwili pojawienia się objawów (w przypadku osoby dorosłej),
do 10 dni (w przypadku dziecka poniżej 12 r. ż).

Jeśli nie ma wskazań lekarskich, przy infekcji grypowej nie bierzemy antybiotyków. Antybiotyki przeznaczone są do zwalczania bakterii, a nie wirusów. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowania i związanych z nim powikłań jest profilaktyka pod postacią corocznego szczepienia poprzedzającego sezon zachorowań na grypę. W Polsce dostępne są (na receptę) szczepionki przeciwko grypie produkowane przez kilka firm. Ich skład jest zgodny z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia i obejmuje 3 lub 4 szczepy wirusa, krążące w danym sezonie. Bezpieczne i skuteczne szczepionki są dostępne i stosowane od ponad 60 lat. Wśród zdrowych osób dorosłych, szczepionka przeciw grypie może zapewnić odpowiednią ochronę. Jednak wśród osób starszych, szczepionka przeciw grypie może być mniej skuteczna w zapobieganiu chorobie, ale może zmniejszyć nasilenie objawów choroby oraz częstości występowania powikłań i zgonów.

W Polsce coroczne szczepienia są zalecane przez ekspertów wszystkim osobom powyżej 6 miesiąca życia, a w szczególności:

osobom chorym na choroby przewlekłe,
zdrowym dzieciom w wieku od 6 miesiąca życia do 18 roku życia,
osobom w wieku powyżej 55 lat,
pracownikom ochrony zdrowia oraz placówek zapewniających opiekę osobom chorym i niepełnosprawnym,
pracownikom wykonującym zawody wymagające ciągłego kontaktu z ludźmi.

Kwalifikację osoby do szczepienia przeprowadza lekarz, a samo szczepienie może być wykonywane wyłącznie przez lekarza lub pielęgniarkę. Ze względu na zmienność antygenową grypy konieczne jest coroczne ponawianie szczepienia, aby chronić się przed nowymi szczepami wirusa.

W celu zapobieżenia zachorowaniu i dalszemu szerzeniu się grypy sezonowej zaleca się:

regularne, coroczne szczepienie przeciwko grypie,
częste mycie rąk wodą i mydłem (jeżeli nie jest to możliwe należy użyć środka dezynfekującego na bazie alkoholu, który zmniejsza ryzyko zakażenia przenoszonego przez ręce zanieczyszczone wirusami grypy),
unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi,
w przypadku wystąpienia objawów grypowych pozostanie w domu, a gdy konieczne jest przebywania poza domem – unikanie tłumu i masowych zgromadzeń,
zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu oraz kichania, najlepiej przy pomocy chusteczki, ewentualnie rękoma, które następnie należy umyć wodą i mydłem lub środkiem dezynfekującym na bazie alkoholu.

Opracowano na podstawie:

https://www.gov.pl/web/gis/zdrowajesien---nie-daj-sie-grypie

https://www.gov.pl/web/wsse-bydgoszcz/zbliza-sie-sezon-grypowy