Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

Rak szyjki macicy stanowi drugą co do częstości przyczynę zgonów wśród kobiet z powodu chorób nowotworowych, a także jest drugim na świecie co do częstości występowania rakiem wśród kobiet. Szacuje się, że na świecie liczba kobiet chorych na raka szyjki macicy sięga ok 1,4 miliona. W Polsce nowotwory złośliwe szyjki macicy powodują 3,8% zgonów nowotworowych u kobiet. Co roku około 3 000 Polek słyszy diagnozę – nowotwór! Choroba najczęściej  rozwija się u kobiet pomiędzy 35 a 59 r. ż., gdzie średni czas rozwoju choroby to około 14 lat. Nowotwór atakuje cicho i powoli, przez wiele lat choroba nie daje żadnych dolegliwości, pojawienie się wyraźnych objawów wskazuje zazwyczaj na zaawansowane stadium,  trudne lub niemożliwe do wyleczenia.

Co zwiększa ryzyko zachorowania?

- przewlekłe zakażenie onkogennymi typami HPV,
- wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego,
- wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych,
- duża liczba partnerów płciowych,
- duża liczba porodów,
- wieloletnie palenie papierosów,
- niski status socjoekonomiczny.

Co to jest cytologia?

Cytologia to jedyne badania, które pozwala rozpoznać nowotwór raka szyjki macicy! To proste, szeroko dostępne skuteczne i sprawdzone badanie zrewolucjonizowało sytuację epidemiologiczną na świecie oraz w Polsce i uratowało życie milionom kobiet. Pierwsze takie badanie powinno odbyć się do trzech lat od inicjacji seksualnej. Najlepszym momentem do pobrania komórek  z szyjki macicy jest okres między 10 a 20- tym dniem cyklu miesiączkowego.

Badania przesiewowe mają przede wszystkim zmniejszyć:

- umieralność,
- zachorowalność,
- koszty leczenia.

Wcześnie wykryty rak szyjki macicy jest całkowicie wyleczalny!

Na czym polega badanie cytologiczne?

Podczas badania, na fotelu ginekologicznym do pochwy kobiety wkładany jest wziernik, a następnie specjalną szczoteczką pobierany jest wymaz zawierający komórki błony śluzowej szyjki macicy. Jak przygotować się do badania cytologicznego?

- na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego,
- na pobranie cytologii najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki,
- co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych,
- od ostatniego badania ginekologicznego / USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień.

Objawy raka szyjki macicy:
Na wczesnym etapie choroby rak nie powoduje znaczących dolegliwości, w przypadku bardziej zaawansowanym mogą wystąpić m.in. takie objawy jak:

- delikatne podkrwawiania pomiędzy miesiączkami,
- dłuższe i obfitsze miesiączki niż zwykle,
- ból występujący w trakcie stosunku,
- krwawienia po stosunku,
- krwawienia pomenopauzalne (po okresie przekwitania).

W przypadkach zaawansowanych mogą być obserwowane takie objawy jak:

- upławy (ropne, cuchnące),
- ból w dole brzucha,
- bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej,
- trudności w oddawaniu moczu lub stolca.

Profilaktyka czynna - szczepionki przeciwko wirusowi HPV

Istnieje również możliwość zaszczepienia się przeciwko wirusowi HPV, który jest odpowiedzialny za rozwój raka szyjki macicy. Zalecany wiek szczepienia to okres pomiędzy 9 a 18 r. ż. tj. przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Szczepienia wykazują się duża skutecznością w zapobieganiu chorobom związanym z zakażeniami HPV ( w tym typu onkogennego).

Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w ramach którego raz na 3 lata finansuje badania cytologiczne, skierowane do kobiet w wieku 25-59 lat. Badania są bezpłatne i nie wymagają skierowania. Panie z określonej grupy wiekowej zgłaszają się do jednej z wybranych placówek. Bezpłatną cytologię można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym, który ma umowę z NFZ. Kobiety mają możliwość wykonywania badań również prywatnie. Na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) można znaleźć informacje dotyczące ośrodków medycznych, w których można wykonać bezpłatną mammografię lub cytologię. Informację, gdzie można wykonać bezpłatną cytologię można również otrzymać pod numerem bezpłatnej infolinii NFZ 800 190 590.

Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy stanowi dobry powód, żeby zgłosić się do swojego lekarza i wykonać badanie!