7 listopada - Europejski Dzień Radonu
06.11.2023
Z inicjatywy European Radon Association corocznie, od 2015 roku, organizowany jest Europejski Dzień Radonu. Obchodzimy go 7 listopada, w rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej-Curie.
Czym jest radon
Radon jest gazem promieniotwórczym powszechnie występującym naturalnie w środowisku: w podłożu gruntowym, wodzie i powietrzu. Powstaje w wyniku promieniotwórczego rozpadu radu, który z kolei tworzy się w wyniku rozpadu uranu. Radon jest niewidoczny, nie ma zapachu ani smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i innych cieczach. Rozpada się z okresem półrozpadu 3,8 dnia, tworząc tak zwany szereg krótkożyciowych pochodnych, w tym między innymi izotopy polonu, bizmutu i ołowiu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska (EPA) ekspozycja na radon jest drugą, po paleniu tytoniu, przyczyną rozwoju raka płuc w populacji[1]. Połączenie palenia tytoniu i wysokiego narażenia na radon powoduje znacznie wyższe ryzyko wystąpienia raka płuc u pojedynczej osoby niż każdy z tych czynników z osobna.
Drogi wnikania radonu do budynku to:
- spękania w fundamentach i podłodze,
- złącza konstrukcyjne oraz nieszczelności wokół rur kanalizacyjnych,
- wszelkiego rodzaju nieszczelności fundamentów oraz
- materiały budowlane.
Zadania GIS
Nadzór i pomiary
Aby zapewnić bezpieczeństwo ludziom przebywającym w budynkach, Główny Inspektor Sanitarny:
- wskazuje tereny, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków może przekraczać poziom odniesienia 300 Bq/m3[2];
- prowadzi nadzór nad realizacją zadań wskazanych w Krajowym planie działania w przypadku długoterminowych zagrożeń wynikających z narażenia na radon w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi oraz w miejscach pracy (M.P.poz.169). Ze względu na wielowątkowy i interdyscyplinarny charakter zagadnień związanych z radonem został powołany Zespół ds. krajowego planu działania w przypadku narażenia na radon[3]. W jego skład weszli przedstawiciele zarówno administracji, jak i nauki (instytuty badawcze, uczelnie).
W latach 2020-2023 ze środków budżetu państwa wykonywane są pomiary średniorocznego stężenia radonu w budynkach na terenie całego kraju. Badania te pozwalają zidentyfikować tereny, na których wewnątrz pomieszczeń w znacznej liczbie budynków poziom średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu może przekroczyć poziom odniesienia, tj. 300 Bq/m3.
