Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Wrocławiu

Wysokie stężenia zanieczyszczeń pyłowych powietrza atmosferycznego są jednym z głównych czynników środowiskowych wywierających szkodliwy wpływ na zdrowie. Szkodliwość pyłu związana jest z wielkością i składem chemicznym. Pył zawieszony  jest mieszaniną cząstek stałych i kropelek cieczy utrzymujących się w powietrzu. Cząsteczki te zawierają różne składniki,matyczne), metale ciężkie, dioksyny oraz alergeny (takie jak pyłki roślin i zarodniki grzybów). Pył PM10 zawiera cząstki o średnicy mniejszej niż 10 µm, natomiast pył drobny PM2,5 cząstki o średnicy mniejszej niż 2,5 µm2-5.

Najbardziej niebezpieczny dla zdrowia człowieka jest pył drobny o średnicy poniżej 2.5µm jest. Dociera on do pęcherzyków płucnych a nawet penetruje do naczyń krwionośnych, a stamtąd do krwiobiegu, stąd jest równo szkodliwy dla układu oddechowego jak i układu krążenia. Większe ziarna pyłu mogą powodować stany zapalne spojówek oraz błony śluzowej nosa i gardła. 

Smog jest szczególnie szkodliwy dla osób cierpiących na choroby serca i płuc, dla osób starszych i dzieci. Zagrożone są także osoby aktywne fizycznie. Wysiłek fizyczny powoduje bowiem, że oddycha się szybciej i głębiej, wdychając jednocześnie więcej szkodliwych cząstek.

„W przypadku osób starszych badania dowodzą, iż wysoki poziom pyłu zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka hospitalizacji, a nawet zgonu z powodu chorób płuc i chorób sercowo-naczyniowych. Długotrwałe narażenie na wysokie stężenia pyłu zawieszonego sprzyja wystąpieniu przewlekłej zaporowej choroby płuc, a także zmniejszeniu sprawności i wydolności płuc. Krótkoterminowe narażenie na wysokie stężenie może nasilać objawy choroby płuc, różnych chorób o podłożu alergicznym (astma, egzema, katar sienny, zapalenie spojówek) i chorób serca (zwiększona krzepliwość krwi, zaburzenia rytmu), a także zwiększać podatność na infekcje dróg oddechowych” – czytamy w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego.

W mroźne, bezwietrzne dni, w wielu polskich miastach utrzymuje się smog. Statystyki są alarmujące ze względu na zawartość pyłów, która przekracza poziom uznawany przez WHO za bezpieczny dla zdrowia.

Związki chemiczne zawarte w smogu (np. benzopiren) i pyły (PM10 i PM 2,5), są szkodliwe dla naszego zdrowia. Mogą one m.in. wywoływać alergie, przyczyniać się do rozwoju chorób płuc, czy też nowotworów.

Osobami szczególnie wrażliwymi na zanieczyszczenie powietrza są:

• dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia,
• kobiety w ciąży,
• osoby starsze i w podeszłym wieku,
• osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu oddechowego,
• chorzy na astmę,
• choroby alergiczne skóry i oczu,
• osoby z zaburzeniami funkcjonowania układu krwionośnego,
• osoby zawodowo narażone na działanie pyłów i innych zanieczyszczeń,
• osoby palące papierosy.

Ochrona przed smogiem:

• Noś maskę przeciwpyłową – największą ochronę zapewniają te zawierające filtry HEPA, zabezpieczają przed najdrobniejszym pyłem.
• Pozostań w domu – ogranicz ekspozycje organizmu na zanieczyszczone powietrze.
• Ogranicz aktywność fizyczną – bieganie czy jazda na rowerze w maskach przeciwpyłowych ogranicza wentylację płuc prowadząc do niedotlenienia organizmu.
• Nie wietrz mieszkania – otwieranie okna spowoduje przedostanie się szkodliwych zanieczyszczeń unoszących się w powietrzy do wnętrza domu.
• Stosuj oczyszczacz powietrza.
• W razie potrzeby skontaktuj się z lekarzem – szkodliwe substancje zawarte w powietrzu mogą w istotny sposób przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia.

Jak szkodzi smog?

Wysokie stężenia zanieczyszczeń pyłowych powietrza atmosferycznego są jednym z głównych czynników środowiskowych wywierających szkodliwy wpływ na zdrowie populacji. Szkodliwość pyłu dla zdrowia osób eksponowanych związana jest ściśle z wielkością i składem chemicznym ziaren.

Mapę jakości powietrza można zobaczyć tutaj.