Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. A. Malawskiego w Przemyślu

Artur Malawski jest patronem naszej szkoły od 1979 roku. Dlaczego on?

Odpowiedź jest prosta. Artur Malawski to Przemyślanin, najwybitniejszy artysta-muzyk pochodzący z naszej Ziemi, kompozytor, pedagog, dyrygent,  znany i ceniony w kraju oraz za granicą.

Urodził się w Przemyślu 4 lipca 1904 roku. Dzieciństwo spędził w domu przy ulicy Władycze 6 – dziś na ścianie frontowej kamienicy widnieje tablica pamiątkowa, autorstwa krakowskiego rzeźbiarza Bronisława Chromego.

Mając 7 lat Artur Malawski zaczął uczęszczać w Przemyślu do szkoły podstawowej, początkowo niemieckiej, następnie polskiej. W tym czasie rozpoczął też brać regularne lekcje gry na skrzypcach. Wiadomo, że pierwszym nauczycielem młodego muzyka był Przemyślanin- skrzypek  Kazimierz Lepianka.

Malawski przeszedł bardzo gruntowną edukację artystyczną. Studiował grę na skrzypcach pod kierunkiem Jana Chmielewskiego w   Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie oraz kompozycję w klasie Kazimierza Sikorskiego i dyrygenturę u Waleriana Bierdiajewa w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie.

Po zakończeniu studiów zajął się działalnością pedagogiczną. Był profesorem skrzypiec i teorii muzyki w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, nauczycielem gry na skrzypcach i klasy kameralnej w szkole muzycznej w Tarnopolu. Uczył także w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie oraz
w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach.

Malawski wykształcił wielu znakomitych dyrygentów, m.in. Jerzego Katlewicza, Stefana Marczyka, Waleriana Pawłowskiego, Adama Natanka, Stanisława Hasa czy Jerzego Semkowa. W nauczaniu korzystał przede wszystkim z własnego doświadczenia estradowego. Sam często dyrygował, a dzięki gruntownej znajomości partytury i znakomitej pracy z orkiestrą, każdy jego koncert stał na bardzo wysokim poziomie. Z kompozytorów – uczniów Malawskiego wyliczyć należy: Andrzeja Dobrowolskiego, Tadeusza Machla, Irenę Pfeiffer, Andrzeja Cwojdzińskiego, Bogusława Schaeffera oraz najbardziej dziś znanego, Krzysztofa Pendereckiego.

Artur Malawski był laureatem wielu nagród i odznaczeń, m. in.:
– w 1928 roku otrzymał I nagrodę na Konkursie Towarzystwa Bratniej pomocy Uczniów Konserwatorium Krakowskiego za Bajkę na skrzypce i fortepian,
– w 1949 – II nagrodę za Wariacje na orkiestrę , III nagrodę za Toccatę z Fugą w formie wariacji na fortepian i orkiestrę symfoniczną  oraz wyróżnienie za Tryptyk góralski na fortepian  na Konkursie Kompozytorskim
im. Fryderyka Chopina,
– w 1955 – Nagrodę Państwową II stopnia za twórczość kompozytorską i działalność pedagogiczną oraz Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za Trio fortepianowe i za Etiudy Symfoniczne,
– w 1956 – Order Sztandaru Pracy II klasy oraz nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za całokształt działalności kompozytorskiej i pedagogicznej,
– w 1957 – Nagrodę Muzyczną miasta Krakowa za osiągnięcia twórcze ze szczególnym uwzględnieniem II Symfonii „Dramatycznej”.

Na początku lat pięćdziesiątych Malawski ostatecznie sfinalizował  największe swe dzieło, będące wyrazem zainteresowania folklorem góralskim – balet – pantomimę „Wierchy” – utwór wyróżniony Nagrodą Państwową III stopnia w 1952 roku

Prawykonanie „Wierchów”, które poprowadził sam kompozytor, krytycy uznali za jedno z największych po wojnie wydarzeń muzycznych.

Artysta nie doczekał jednak scenicznego wykonania „Wierchów”. Na kilka dni przed śmiercią otrzymał wydaną właśnie przez PWM partyturę.

Kompozytor zmarł 26 grudnia 1957 roku. Cztery dni później pochowano go w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Artur Malawski przeszedł do historii muzyki polskiej jako jedna z czołowych osobowości twórczych pierwszego dziesięciolecia powojennego. Określany jest jako wielki klasyk polskiej moderny. Jego utwory cechuje ekspresyjność wypowiedzi, wyrazistość melodyki i radykalizm dźwiękowy. Kompozytor  po mistrzowsku kształtował formę muzyczną i znakomicie władał techniką wariacyjną. Z niezwykłą oryginalnością podchodził do polskiego folkloru. Spuścizna Malawskiego znajduje się w Archiwum Kompozytorów Polskich XX wieku  Biblioteki  Uniwersytetu Warszawskiego.