Polska w Algierii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe

Algieria położona jest w północno-zachodniej części Afryki i centralnej części Maghrebu. Jej obszar wynosi 2 381 741 km2, co sytuuje ją na 1. miejscu na afrykańskim kontynencie. Około 80% powierzchni Algierii zajmuje pustynia Sahara. Ludność liczy 41,2 mln mieszkańców ( styczeń 2018 r.). Znaczny przyrost naturalny około 1 obywateli mln/rocznie. Przewiduje się, że w 2030 ludność Algierii liczyć będzie około 51 mln. Ludność w wieku produkcyjnym (15-59) stanowi 63% populacji . Średnia gęstość zaludnienia wynosi około 14 osób na km2, przy czym w obszarze 250 km od wybrzeża żyje 87% populacji a gęstość zaludnienia waha się od 3700 osób/ km2 (woj. Algier, Oran) do ponad 100 osób/ km2  w pozostałych północnych prowincjach (algierski odpowiednik województwa). Arabowie  stanowią 80% ogółu ludności, Berberowie ok. 20% (Kabylowie, Tuaregowie, Mozabici). Stolicą kraju jest Algier w którym zamieszkuje około 1/6 ogółu społeczeństwa. Urzędowym językiem jest arabski, po zmianach w konstytucji 2016 obowiązuje drugi język oficjalny tamazight. Nadal w powszechnym użyciu  jest język francuski.

Algieria posiada granicę lądową z Marokiem, Mauretanią, Mali, Nigrem, Libią i Tunezją, przy czym  otwarta jest jedynie granica lądowa z Tunezją i Mauretanią.        

Warunki klimatyczne

W Algierii wyróżnia się trzy strefy klimatyczne śródziemnomorską wzdłuż wybrzeża z łagodnymi zimami i długim gorącym latem, kontynentalną  obejmującą płaskowyż  z niską wilgotnością i znacznymi różnicami temperatur w okresie zimowo-wiosennym kiedy występują również opady śniegu oraz  gorącą pustynną z istotną dobową amplitudą temperatur.  W miarę oddalania się od śródziemnomorskich wybrzeży na południe, klimat staje się coraz bardziej suchy i gorący.

W strefie przybrzeżnej temperatury w zimie wynoszą od 5 do 15º C, natomiast latem od 25º C wzwyż, z kolei na południu mogą sięgać do 50º C. Na terenach górskich zimą występują opady śniegu.

Główne bogactwa naturalne

Gaz ziemny i ropa naftowa, złoto, diamenty, uran, ruda żelaza, fosforyty, cynk, ołów, miedź. Ponadto Algieria dysponuje bogatymi złożami naturalnych surowców budowlanych marmur, granit, gips, wapienie.

System walutowy, kurs i wymiana

Jednostką walutową jest dinar algierski (DA). Oficjalny kurs wymiany DA na Euro i USD wynosił  w pierwszym półroczu 2020 r. : 1 Euro = 135,7505/135,8153 DA, 1 USD = 119,4461/119,4611 DA. Kurs czarnorynkowy wynosił odpowiednio 197/199 za 1 eur i 173/175 za 1 usd.   Dinar jest wymienialny w operacjach handlu zagranicznego na zasadach oficjalnych uregulowań. Wszelkie transfery dewizowe odbywają się pod nadzorem Narodowego Banku  Banque d’Algérie : www.bank-of-algeria.dz .

Religia

Konstytucja gwarantuje wolność sumienia i wyznania. Islam, odłam sunnicki jest religią dominującą. Katolicy i protestanci dysponują miejscami kultu, przy czym zakazane jest publiczne manifestowanie przynależności do kościoła oraz nawracanie na wiarę chrześcijańską. Kościół katolicki zorganizowany jest w czterech diecezjach Algier, Oran, Annaba/Konstantyna, oraz Ghardaia. Na przestrzeni 2018 i 2019 władze przeprowadziły wiele akcji zamykania ośrodków wiary protestanckiej zwłaszcza w regionie Kabylii i prowincji Oranu.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

W Algierii daty świąt państwowych są stałe natomiast świąt religijnych  wyznaczane są według faz księżyca.

W 2020 kalendarz dni świątecznych i wolnych od pracy jest następujący:

• 1 stycznia Nowy Rok,
• 12 stycznia Nowy Rok Berberski
• 22 luty Dzień Braterstwa  narodu i armii,
• 1 Maja Święto Pracy,
• 24 maja Aid El Fitr zakończenie świętego miesiąca Ramadan (2 dni)
• 5 lipca Dzień Niepodległości
• 31 lipca Aid El Adha  święto ofiarowania (2 dni)
• 20 sierpnia Mouharrem początek Nowego Roku wg kalendarza muzułmańskiego (1 dzień)
• 29 sierpnia Achoura (1 dzień)
• 29 październik Al. Maoulid Ennabaoui narodziny proroka (1 dzień)
• 1 listopad Rocznica Rewolucji.

Tydzień roboczy w Algierii trwa od niedzieli do czwartku, a weekend przypada w piątek i sobotę.

Infrastruktura transportowa

Stale rozbudowywana jest infrastruktura drogowa ponad 145 tys.km dróg  w tym około 4 tys.km autostrad i dróg szybkiego ruchu, którymi przewożona jest większość towarów wewnątrz państwa.

Ze względu na olbrzymią powierzchnię kraju funkcjonuje  35 lotnisk krajowych, w tym 13 spełniających standardy międzynarodowe. W 2019 zainaugurowano w stolicy IV nowoczesny terminal co pozwoliło zwiększyć ilość obsługiwanych pasażerów z 12 do 22 mln rocznie.

Linia brzegowa Algierii to 1200 km wzdłuż Morza Śródziemnego, w każdej prowincji (Wilaya),położonej na północy funkcjonuje kilka portów oraz przystani dla mniejszych jednostek handlowych (kutrów) i łodzi turystycznych. Ogółem działa 64 portów, przy czym do największych mających znaczenie dla gospodarki  należą główne porty handlowe: Algier, Annaba, Oran, Arzew, Bejaia, Beni-Saf, Dellys, Djendjen, Ghazaouet, Jijel, Mostaganem, Skikda, Ténès.

Transport kolejowy towarowy i osobowy realizowany jest przez państwową spółkę SNTF, łączna sieć linii kolejowych wynosi około 4500 km (324 km elektryfikowane) i obejmuje głównie północną część Algierii zapewniając połączenia między głównymi aglomeracjami oraz portami. Oprócz modernizacji istniejących linii prowadzona jest rozbudowa sieci połączeń kolejowych w głąb kraju. W 2019 odbyła się inauguracja linii łączącej Algier i Touggourt.     

W stolicy funkcjonuje jedna linia metra i trwa budowa kolejnych odcinków łączących peryferyjne dzielnice z centrum. W dużych miastach: Algier, Setif, Oran rozbudowywana jest sieć linii tramwajowych.

Obowiązek wizowy

Od listopada 2016 na podstawie dwustronnego porozumienia zniesiony został obowiązek wizowy dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych i służbowych. Posiadacze innych paszportów podlegają obowiązkowi wizowemu. Przy wjeździe na terytorium Algierii wymagany jest paszport (z minimalnym terminem ważności 6 miesięcy) i wiza wydawana przez Konsula ARLD w Warszawie. Okres pobytu nie może przekroczyć 90 dni, a skumulowany 180 dni w roku. Podstawą ubiegania się o wizę biznesową jest pisemne zaproszenie/potwierdzenie miejscowego partnera. W przypadku wizy turystycznej należy przedłożyć potwierdzenie wykupionej usługi turystycznej w lokalnej agencji lub zaproszenie osoby prywatnej.

Ustrój polityczny

Ustrój polityczny reguluje konstytucja, znowelizowana w 2016 r. Głową państwa jest prezydent. W grudniu 2019 r. nowym prezydentem wybrany został Abdelmadjid Tebboune. Należy podkreślić, że od uzyskania przez Algierię niepodległości w 1962 r. tradycyjnie dominującą rolę w polityce państwa odgrywa armia.

Władza ustawodawcza

Sprawowana jest ona przez Parlament (462-osobowe Ludowe Zgromadzenie Narodowe, APN) oraz Radę Narodu izba wyższa (144-osobowa, przewodniczący Rady Narodu jest po prezydencie drugą co do ważności osobą w państwie). Kadencja izb trwa odpowiednio 5 i 6 lat; połowa składu Rady Narodu (gdzie 1/3 członków pochodzi ze wskazania prezydenckiego, a 2/3 wybieranych jest drogą wyborów niebezpośrednich) wyłaniana jest co 3 lata. Ostatnie wybory parlamentarne do Izby Niższej odbyły się w maju 2017. W grudniu 2015 r. miały miejsce wybory do wyższej izby parlamentu - Rady Narodu, podczas których najwięcej głosów zdobyła po raz kolejny, rządząca partia FLN (Front Wyzwolenia Narodowego). Rada Narodu uchwala ustawy większością ¾ swojego składu. Obraduje nad tekstami, które zostały już przyjęte przez APN, jednak bez prawa ich zmiany. Nad przestrzeganiem postanowień Konstytucji czuwa powołana w lutym 1989 r. dwunastoosobowa Rada Konstytucyjna. Ogłasza ona także oficjalne wyniki wyborów parlamentarnych i prezydenckich oraz nadzoruje przebieg referendum.

 Władza wykonawcza

Algierski system instytucjonalny i polityczny oparty jest na władzy wykonawczej sprawowanej przez prezydenta. Prezydent ma formalnie decydujący głos w sprawach państwa. Do jego uprawnień należą m.in. zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi i funkcja ministra Obrony Narodowej, prowadzenie polityki zagranicznej, przewodniczenie Radzie Ministrów, mianowanie i odwoływanie premiera, wydawanie dekretów prezydenckich, przeprowadzanie referendów, zawieranie i ratyfikacja traktatów międzynarodowych, mianowanie 1/3 składu Rady Narodu.

 Struktura administracji gospodarczej

Porównywalna z obowiązującą w innych krajach. Do głównych resortów centralnych, odpowiedzialnych za kwestie handlu zagranicznego, stosunków gospodarczych z zagranicą i inwestycji należą:

Ministère du Commerce (ministerstwo handlu) www.mincommerce.gov.dz

Ministère des Finances (ministerstwo finansów) www.mf.gov.dz

Ministère de l’Industrie et des Mines (ministerstwo przemysłu i górnictwa) www.industrie.gov.dz

Ministère de l’Agriculture et du Développement Rural et de la Pêche (ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi i rybołówstwa) www.minagri.dz

Podlegają im, w powyższym zakresie, następujące organizmy i instytucje :

Direction Générale des Douanes (główna dyrekcja ceł) www.douane.gov.dz

Direction Générale des Impôts (główna dyrekcja podatkowa) www.mfdgi.gov.dz

Centre Nationale du Registre du Commerce (krajowy rejestr handlowy) www.cnrc.org.dz

Agence Nationale de Développement des Investissements (narodowa agencja rozwoju inwestycji) www.andi.dz

Chambre Algérienne de Commerce et d’Industrie – CACI (algierska izba handlowo-przemysłowa) www.caci.dz

Sądownictwo gospodarcze

Sporne kwestie w obszarze zagadnień gospodarczych, w tym współpracy gospodarczej z zagranicą, handlu zagranicznego oraz inwestycji dotyczące umów zawieranych w Algierii mogą być rozstrzygane polubownie, a w razie braku porozumienia są regulowane przez odpowiednie wydziały sądów i trybunałów powszechnych, terytorialnie właściwych dla kontraktu. Algierskie prawodawstwo zezwala od pewnego czasu na ich rozstrzyganie także przed arbitrażem, w tym międzynarodowym. W zawieranych z partnerami algierskimi kontraktach i umowach należy precyzyjnie określić tryb rozstrzygania ewentualnych sporów i dążyć do ich rozpatrywania również przed inną niż algierska jurysdykcją.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Algierska gospodarka pomimo znacznego potencjału prywatnych spółek jest gospodarką centralnie sterowaną. W dobie kryzysu finansowo – gospodarczego, Algierię od jego negatywnych skutków uchroniło słabe powiązanie ze światowym rynkiem walutowym a zwłaszcza brak zadłużenia zewnętrznego.  Do 2014 roku, Algierii sprzyjał wysoki poziom cen ropy naftowej i gazu, który umożliwił istotne zasilenie Funduszu Regulacji Przychodów  utworzonego w 2000 roku w celu gromadzenia nadwyżek z tytułu sprzedaży węglowodorów, będącego jednocześnie źródłem częściowego pokrycia deficytu budżetowego.  Fundusz ten w 2014 był na poziomie 5 563 mld DA, w 2015 spadł do poziomu 2 072 mld DA, w 2016  wynosił tylko  1 042 mld DA i został wyczerpany do zera w 2017.  W kolejnych latach deficyt płatniczy w wymianie handlowej pokrywany był z nagromadzonych rezerw dewizowych, wynoszących 79,88 mld $ (w 2018 ) które w 2019 spadły do poziomu około 63,8 mld$  a prognoza na koniec 2020 wskazuje na dalsze obniżenie do 51,6 mld$.  Zawirowania polityczne w 2019, aresztowania wysokich urzędników administracji państwowej i lokalnej, zatrzymania przedsiębiorców mających powiązania z poprzednią ekipą rządzącą, procesy korupcyjne spowodowały znaczne zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki. Praktycznie przez trzy kwartały 2019 trwał paraliż decyzyjny, wstrzymane zostały inwestycje publiczne, wiele spółek z sektora budownictwa upadło. Wprowadzone w drugim kwartale importowe bariery wartościowe arbitralnie narzucone poszczególnym producentom, przyczyniły się do wstrzymania produkcji wielu montowni pojazdów samochodowych. W styczniu 2019, rząd w miejsce listy towarów objętych zakazem importu (obowiązującej od 2018) wprowadził nową barierę importową w postaci DAPS (Tymczasowa dodatkowa opłata ratunkowa) , opłaty dodatkowej, która w zależności od kwalifikacji towarowej wynosi od 30 do 200% wartości towaru.  W projekcie ustawy budżetowej 2020, rząd przedstawił propozycje istotnych zmian, które (jeśli zostaną zrealizowane) powinny przyczynić się do dywersyfikacji gospodarki oraz zwiększenia poziomu BIZ. Podstawowe zmiany dotyczą:

• Zniesienie podziału kapitału w spółkach JV wg.zasady 49–51% dla sektorów niestrategicznych, przy czym nie sprecyzowano listy sektorów,
• Zadłużenie zewnętrzne przeznaczone na konkretne projekty inwestycyjne,
•  Zezwolenie podmiotom fizycznym na przywóz używanych pojazdów osobowych w nie starszych niż trzyletnich,
•  Zmiana przepisów zamówień publicznych dopuszczająca startupy,
• Podniesienie do 3% zatrudnienia niepełnosprawnych w spółkach,
• Wprowadzenie nowego podatku od pojazdów pobieranego przy zawieraniu ubezpieczenia.

W ocenie ekspertów potencjał gospodarki algierskiej jest w stanie osiągnąć stopę wzrostu na poziomie 8%, natomiast brak stabilizacji politycznej oraz  spadek cen węglowodorów na rynkach światowych przyczyniły się do obniżenia stopy wzrostu do 1,8%. W konsekwencji nastąpił znaczny wzrost bezrobocia do około 1,3 mln osób i przy przedłużającej się stagnacji będzie się ono zwiększało gdyż rynek pracy zasila średnio od 160 do 200 tys głównie młodych ludzi. Kolejnym negatywnym zjawiskiem jest znaczne zubożenie społeczeństwa, którego wyznacznikiem jest spadek dochodu per capita, który z 5355 $ w 2014 obniżył się do 3980 $ w 2019. W wyniku wprowadzonych ograniczeń importowych i wydatków publicznych  globalny deficyt budżetowy poza węglowodorowy (różnica między przychodami poza węglowodorowymi  i wydatkami budżetowymi) , który jest jednym z wskaźników polityki budżetowej państwa obniżył się w 2019 do 21,8%  PKB  (23,9% w 2018), jednak nadal pozostaje na zbyt wysokim poziomie, gdyż przychody bezpośrednie nie pokrywają wydatków. Innym negatywnym skutkiem kryzysu jest pogłębienie się globalnego deficytu płatniczego, który wzrósł z 2,8% PKB w 2014 do 9,7% w 2018 i 10,9% w 2019. Utrzymywanie się cen węglowodorów na niskim poziomie poniżej 50 $ za baryłkę oraz niezbędny import  dóbr i usług o wartości średniej około 44 mld$  mogą przyczynić się do całkowitego wyczerpania posiadanych rezerw dewizowych w perspektywie 2021 roku. W okresie 2015- 2019 kurs dinara podlegał deprecjacji wobec  EUR i Dolara US, także na rynku równoległym kurs czarnorynkowy wzrastał z 180 DZ/eur (2016)  do 200 DZ/eur w 2019.

Wewnętrzny dług publiczny wzrósł z 7,2% PKB w 2014 do 39% w 2019 natomiast zewnętrzne zadłużenie utrzymywane było stale na niskim poziomie 2% PKB.

Inflacja pod koniec 2018 szacowana była na poziomie  4,3%,  (4,78 % w 2015; 6,03% w 2016) by w 2019 ustabilizować się na poziomie 1,8%. Wynik taki został osiągnięty dzięki utrzymywaniu przez państwo cen regulowanych  oraz wartości dinara. Pomimo protestów społecznych wprowadzono znaczną podwyżkę paliw (18% benzyna i 11,6% ON) mającą  na celu skłonienie społeczeństwa do racjonalnego ich wykorzystania. Utrzymanie dopłat do paliw  powoduje, iż nadal ich cena detaliczna nie jest związana z realnie stosowanymi cenami na światowych rynkach, np. litr benzyny  bez Pb kosztuje 0,30 eur natomiast litr oleju napędowego 0,17 eur.

Istotnym obciążeniem budżetu państwa są waloryzowane świadczenia o charakterze socjalnym.in: dopłaty do rent kombatanckich i inwalidzkich, dopłaty do funduszu emerytalnego, dotacje dla Agencji Rozwoju Społecznego, dotacje do Funduszu Odszkodowań dla Ofiar terroryzmu, Świadczenia specjalne i bezpłatne podręczniki dla uczniów z ubogich rodzin, dotacje kompensacyjne kosztów transportu na południu kraju, dotacje stabilizujące ceny cukru, oliwy, zbóż, mleka, energii, itp.

W ramach przyjętego planu średniookresowego, w latach 2015-2019 przeznaczono w każdym okresie obrachunkowym około 53% budżetu na realizację inwestycji w pięciu sektorach: mieszkalnictwo, infrastruktura drogowa, inwestycje hydrologiczne, infrastruktura kolejowa, edukacja.

Oprócz powyższych inwestycji realizowane były prestiżowe inwestycje (Meczet i trzeci  terminal lotniczy w Algierze), których koszty realizacji zostały wielokrotnie przekroczone i mają negatywny wpływ na stan finansów państwa. Niestety ani obecny ani poprzednie plany pięcioletnie nie wpłynęły w zadowalającym stopniu na wzrost PKB, konkurencyjność i dywersyfikację gospodarczą.

Główne sektory gospodarki

• SEKTOR WĘGLOWODORÓW

Monopolistą w Algierii i jednym z największych graczy na rynku światowym jest państwowa spółka SONATRACH, która poprzez spółki zależne prowadzi poszukiwania, wydobycie, przesył i międzynarodowy obrót węglowodorami oraz paliwami płynnymi. Inwestycje w badania prospekcyjne oraz infrastrukturę umożliwiły w latach 2016-2017 wzrost produkcji z 197 do 210 mln TOE (tona oleju ekwiwalentnego). Rozpoznano również olbrzymie złoża gazu łupkowego plasujące Algierię na trzecim miejscu na świecie. SONATRACH poszukuje doświadczonego partnera do niekonwencjonalnej eksploatacji tych złóż. Prowadzone są również badania złóż węglowodorów zlokalizowanych na wodach terytorialnych M.Śródziemnego w okolicach portów w Oranie i Bejaia. Inwestycje modernizacyjne skoncentrowane są również na obniżeniu poniżej 1% spalanych gazów produkcyjnych, które obłożone są podatkiem w wysokości 20 DA/m3. 55% wpływów podatkowych z tego tytułu zasila Państwową Kasę OZE odpowiedzialną za projekty pozyskiwania energii z „czystych źródeł”.  Pomimo olbrzymich nakładów na inwestycje, udział algierskich spółek je realizujących jest nieznaczny około 40%  i dotyczy wyłącznie robót budowlanych. Pozostałe 60% przejmują spółki zagraniczne. 93% krajowego eksportu realizowanych jest przez  Spółki grupy SONATRACH.

Algierski gaz dostarczany jest do Europy poprzez trzy gazociągi : ENRICO MATTEI przebiegający przez Tunezję do włoskiej Sycylii, PEDRO DURAN FARELL, via Maroko do Hiszpanii oraz podmorski MEDGAZ (przepustowość: 8 mld m3 rocznie), łączący bezpośrednio Algierię z Hiszpanią. Brak inwestycji w poszukiwania i eksploatację złóż gazu oraz stały wzrost zapotrzebowania wewnętrznego, może przyczynić się do całkowitego wstrzymania eksportu gazu po 2020. Perspektywa niedoboru gazu, wykorzystywanego głównie do produkcji elektryczności, zmusiła rząd do poszukiwania alternatywnych źródeł energii. Realizowane są pilotażowe projekty wykorzystania energii słonecznej i wiatrowej, której potencjał w Algierii jest olbrzymi i dotychczas nie eksploatowany na skalę przemysłową. Według badań ilości dni słonecznych, która w niektórych regionach przekracza liczbę 300 dni, Algieria ma możliwość pozyskania energii na poziomie około 4600 MW rocznie. Prowadzone są rozmowy z różnymi partnerami oferującymi technologie i urządzenia do pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych.

• PRZEMYSŁ

Przemysł wytwarza około 39,6% PKB zatrudniając 30,7% populacji czynnej zawodowo. Pomimo ambitnych planów inwestycyjnych kolejnych rządów nie osiągnięto zamierzonej dywersyfikacji przemysłu, nadal niewielki jest udział produkcyjnych MŚP, które powinny przyczynić się do zmniejszenia importu dóbr konsumpcyjnych. Obecna sytuacja jest wynikiem nieskutecznej, realizowanej od końca lat 90-tych, prywatyzacji (około 400 przedsiębiorstw) oraz niewielkiego udziału  sektora prywatnego MŚP. Ich liczba oscyluje wokół 550 tys. Dominują one w sektorach : budownictwa (35%), handlu i dystrybucji (17%) oraz transporcie i komunikacji (9%). Wytwarzają 85% PKB poza sektorem węglowodorów lecz oprócz oficjalnych deklaracji o priorytetowym traktowaniu, nie otrzymują właściwego wsparcia rządu. Długotrwałe i nie precyzyjne procedury, dowolna ich interpretacja, nieprzejrzyste warunki przetargowe, korupcja, stanowią istotne bariery rozwoju prywatnych MŚP. Zasady gospodarki rynkowej blokowane są przez nadmierny etatyzm i biurokrację. Najlepszym tego przykładem jest historia największego kompleksu hutniczego El Hadjar w Annabie, który od dziesięcioleci jest symbolem błędów zarządzania  decydentów ekonomicznych. Zamykany, ponownie uruchamiany, prywatyzowany, sprzedawany, odzyskiwany, ponownie nacjonalizowany, doprowadzony został do zapaści finansowej. Kompleks hutniczy w 2001 produkował milion ton stali rocznie, po sprzedaży grupie ArcelorMittal łącznie z dwoma kopalniami rud żelaza, zamiast deklarowanych inwestycji, prowadzona była „rabunkowa” eksploatacja, co doprowadziło w 2011 do spadku produkcji do poziomu 600 tys ton. W 2013 strona algierska przejęła pakiet większościowy i rząd przeznaczył 600 mln $ na modernizację zakładu, w wyniku, której do 2017 produkcja powinna osiągnąć 2,2 mln ton stali. Zamiast planowanego wzrostu produkcji w 2015 nastąpił spadek do poziomu 300 tys.t. Proces ponownej nacjonalizacji rozpoczęty w sierpniu 2016 budził wiele zastrzeżeń co do warunków jej przeprowadzenia oraz wyjścia partnera hinduskiego.  ArcelorMittal przekazał państwowej spółce algierskiej IMETAL wszystkie swoje udziały za symbolicznego 1 dinara. Wycofując się z rynku algierskiego ArcerolMittal  nie dotrzymał warunków umowy w zakresie inwestycji jakie zobowiązał się dokonać do 2020 roku,  Kompleks hutniczy El Hadjar gdzie produkcja została zatrzymana w listopadzie 2015,  w listopadzie 2016 wykazał deficyt w wysokości około 159 mln $. ArcelorMittal  pozostawił zadłużenie w wysokości około 100 mln$. W 2016 państwo algierskie, po odzyskaniu wszystkich udziałów przeznaczyło 1 mld $ na kolejny projekt modernizacyjny, który miał umożliwić uzyskanie w 2017, 1,7 mln ton rocznie. W 2017 roku okazało się, że pomimo olbrzymich wcześniejszych nakładów, za które można byłoby wybudować nowy zakład przemysłowy, kompleks hutniczy produkował zaledwie 500 tys.ton. Zakład nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu rynku na stal, borykając się z trudnościami powodującymi zakłócenia produkcji. W latach 2017- 2019 problemy natury technicznej  spowodowane  błędami w zarządzaniu i organizacji pracy  zostały zwielokrotnione brakiem  porozumienia ze związkami zawodowymi.  Rozwija się natomiast produkcja prętów zbrojeniowych dostarczanych przez walcownię wybudowaną w latach 2015-2018 z udziałem kapitału tureckiego, która osiągnęła pełną zdolność produkcyjną i zapewnia pokrycie zapotrzebowania wewnętrznego na ten asortyment wyrobów hutniczych niezbędny dla realizacji wszelkich inwestycji budowlanych..

• ROLNICTWO

Algierski sektor rolno-spożywczy  zatrudniając 9,2% aktywnej zawodowo populacji oraz wytwarzając 12% PKB nie zapewnia samowystarczalności żywnościowej kraju. Główne uprawy; pszenica, owies, jęczmień, cytrusy, winogrona, oliwki, daktyle. Algieria zalicza się do grona głównych producentów naturalnego korka. Pomimo barier ograniczających import żywności jego wartość wynosi około 10 mld USD. Plasuje to Algierię na pierwszym miejscu wśród afrykańskich importerów żywności . Struktura tego importu jest niezmienna od wielu lat - 70% to zboża, mleko w proszku i cukier. Sektor rolno-spożywczy charakteryzuje niski poziom inwestycji, duże rozproszenie, brak przetwórstwa i generalnie brak zorganizowanego łańcucha produkcyjnego, przechowalnictwa i dystrybucji. Od roku 2017 rozwijana jest produkcja rolno-spożywcza w na płaskowyżu i na terenach pustynnych, co zapewniło pokrycie zapotrzebowania krajowego w ziemniaki i inne warzywa i przeznaczenia nadwyżek na eksport. Na południu rozwinięto również uprawy owoców (truskawki, melony, arbuzy) jak i hodowlę ryb i krewetek. 

• BUDOWNICTWO I ROBOTY PUBLICZNE

Sektor, który wymusił rozwój lokalnej produkcji cementu i prętów zbrojeniowych i w 2016 Algieria zaprzestała importu tych podstawowych materiałów budowlanych. Terytorium państwa do 2019 było jednym wielkim placem budowy zdominowanym przez  inwestycje infrastrukturalne i budownictwo mieszkaniowe. Realizowany jest końcowy etap autostrady Wschód-Zachód, pozostał do wykonania niewielki odcinek  autostrady trans-saharyjskiej łączącej wybrzeże morza Śródziemnego z państwami sąsiednimi na południu Niger, Mali. Trwają ostatnie prace przygotowawcze przed rozpoczęciem największej inwestycji jaką jest budowa nowego portu morskiego El HAMDANIA, w odległości  około 100 km na zachód od stolicy. Inwestycja realizowana z udziałem dwóch spółek chińskich i podmiotu algierskiego szacowna jest na około 3,3 mld $, finansowana chińskim kredytem długoterminowym. Również późniejsza eksploatacja portu prowadzona będzie przez spółkę chińską Shanghai Ports. Spółki chińskie realizują również większość dużych projektów osiedli mieszkaniowych finansowanych z budżetu państwa w ramach programu rządowego zapewnienia mieszkania każdej ubogiej rodzinie. Rozpoczęte w minionych latach  inwestycje mieszkaniowe zawieszono w 2019 co spowodowało poważne problemy dla spółek MŚP, realizujących podwykonawstwo. Brak terminowej realizacji płatności doprowadził do bankructwa wiele spółek budowlanych. W 2017 rząd podjął działania mające na celu uporządkowanie przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej, w wyniku prowadzonych kontroli właściciele nieruchomości zobowiązani zostali do ukończenia inwestycji  natomiast obiekty wybudowane bez stosownych zostały przeznaczone do rozbiórki.

• USŁUGI

Udział usług w strukturze algierskiego PKB wynosi prawie 39,6%, zatrudniając 60,1%. W Algierii dominuje przestarzały państwowy system bankowy (90% rynku), a władze nie są zainteresowane utratą kontroli nad sektorem. Działa 26 banków i instytucji finansowych, w tym 17 prywatnych, głównie francuskich. Jednak wciąż na jeden oddział bankowy przypada średnio 26.400 mieszkańców. Obok państwowego ubezpieczyciela SAA (Société Algérienne d’Assurance) pojawiły się towarzystwa międzynarodowe, jak AXA, Groupama, AGF. Otwarcie na konkurencję pozwoliło w szybkim tempie rozrosnąć się telekomunikacji. Wiodącymi operatorami są państwowy  Algerie Telecom, Mobilis i Djezzy  oraz kuwejcki Ooredoo . Rozbudowa sieci przekaźników umożliwia zapewnienie pokrycia praktycznie na całym terytorium  oraz udostępnienie transmisji danych w 4G. 

Sieć handlowa zdominowana jest przez małe i mikro markety oferujące podstawowe artykuły spożywcze i przemysłowe. Brak jest dużych specjalistycznych Hurtowni gwarantujących regularną dostępność towarów. Większość towarów importowanych sprowadzana jest kanałami nieformalnymi. Warzywa i owoce wprowadzane są do obiegu handlowego poprzez osiedlowe targowiska i handel obwoźny. Brak systemu skupu i przechowalnictwa przyczynia się do nadmiernego marnotrawstwa żywności.

• TURYSTYKA

Algieria posiadając bardzo zróżnicowane krajobrazowo regiony eksploatuje je turystycznie w znikomym zakresie. Generalnym remontom poddano sieć  państwowych hoteli w atrakcyjnie położonych miejscowościach. Algieria dysponuje jednymi z najlepiej zachowanymi i odrestaurowanymi fragmentami miast z okresu Cesarstwa Rzymskiego zlokalizowanymi w Timgad i Djamila.  Innym bogactwem naturalnym są różne źródła gorących wód leczniczych, które również nie są profesjonalnie eksploatowane. Liczne i różnorodne parki naturalne  pozbawione są podstawowej infrastruktury turystycznej. Generalny brak bazy noclegowej, infrastruktury turystycznej i specjalistycznych agencji oferujących usługi na wysokim poziomie jest przyczyną praktycznie zerowej obecności turystów zagranicznych. Również turyści algierscy częściej korzystają z oferty sąsiedniej Tunezji. Rządowe plany aktywizacji turystyki ograniczają się do deklaracji o konieczności rozwoju tego sektora, tworzone są lokalne ZET (strefy turystyczne), w których docelowo mają powstawać ośrodki turystyczne.  Władze lokalne zachęcają do inwestowania w budowę hoteli, które jednak bez odpowiednio przygotowanego otoczenia oraz braku przeszkolonych kadr nie gwarantują w krótkim okresie powstania realnej bazy turystycznej zapewniającej turystom wysoki poziom usług.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel Zagraniczny

Wymiana handlowa oparta jest na dwóch porozumieniach wielostronnych, Umowie Stowarzyszeniowej z UE oraz GZALE umowa wolnego handlu z KAS, Egipt, Tunezja Jordania. Rozpoczęta jest procedura ratyfikacyjna utworzenia afrykańskiej strefy wolnego handlu, która na wzór UE będzie regulatorem wymiany handlowej pomiędzy państwami Afryki i reszty świata.

Eksport Algierii  z dominującą pozycją węglowodorów 93% ma istotne znaczenie dla bilansu płatniczego i stanu finansów państwa. Kolejne pozycję stanowią 5,7% pół produkty /surowce (fosforyty i pochodne), 0,95% towary spożywcze (daktyle, cukier) oraz ułamkowe procenty urządzeń przemysłowych i dóbr konsumpcyjnych nie spożywczych. Struktura importu jest  bardziej zrównoważona i opiera się na czterech grupach towarowych: pojazdy i maszyny 32,6%, urządzenia i materiały do produkcji 30,3%, towary spożywcze 19,1% (zboża, mleko w proszku i pochodne), towary konsumpcyjne nie spożywcze 18,0%.  W styczniu 2020 bilans płatniczy był ujemny  i wyniósł 791,7 mln $ i był niższy o 8,16 % w stosunku do deficytu  stycznia  2019. Przyczynił się do tego spadek cen węglowodorów oraz ograniczenia importowe. Wartościowo odnotowano 24,91% spadek eksportu algierskiego  z 3,070 mld$  (01.2019) do 2,305 mld $ (01.2020).W tym samym okresie nastąpił  21,24% spadek importu 3,932 mld $(2019) i odpowiednio 3,097 mld $  (01.2020).

Kierunki eksportu są zbieżne z importem i najważniejszym partnerem w wymianie handlowej Algierii pozostaje Europa. Eksport towarów i usług w ostatnich latach był na poziomie 57,4% do Europy, 18,4% do Azji, 11,5% do Ameryki i 5,9% do Afryki. Dostawy do Algierii w zbliżonych proporcjach również pochodzą z tych samych; Europa 53,3%, Azja 29,5%, Ameryka 13,3% i Afryka 3,1%. Historycznie największym klientem Algierii pozostaje Francja 4,6 mld$, kolejnymi partnerami są Włochy 4,3mld$, Hiszpania 3,6 mld$, USA 2,2 mld$ i Turcja 2,0 mld$.

Import towarów i usług w 48,9% pochodzi z pięciu państw i jest zdominowany jest przez Chiny 7,1 mld$, kolejnymi dostawcami są Francja 3,9 mld$, Włochy 3,1 mld$, Hiszpania 2,7 mld$ oraz Niemcy 2,6 mld$.

Rok 2019 zakończył się deficytem bilansu handlowego na poziomie 6,11 mld$ i był wyższy o 25% niż w 2018 (4,53 mld $).

Inwestycje zagraniczne

Brak stabilności przepisów oraz wieloznaczna interpretacja ich stosowania stanowi również barierę dla inwestycji zagranicznych. Napływ BIZ do Algierii po odnotowanym spadku w 2015 (-584 mln$), znacznie wzrósł w 2016 do poziomu 1,5 mld$.  Przyczyniła się do tego częściowo lekka stabilizacja na rynku produkcji ropy i gazu a także zmiany w polityce inwestycyjnej. Algieria wprowadziła nowy kodeks Inwestycyjny określający zwolnienia i ulgi podatkowe przysługujące na etapie inwestycji i po jej zakończeniu, preferencyjne kredyty dla spółek JV zwłaszcza z sektorów poza węglowodorowych. Wsparcia inwestorom udziela ANDI (Krajowa Agencja Rozwoju Inwestycji, która wstępnie określa przydatność  projektu inwestycyjnego, pomaga w doborze partnera algierskiego, informuje o obowiązujących procedurach. W raporcie Krajowego Rejestru Handlowego poddano analizie 50 największych spółek sektora poza węglowodorowego, z każdego państwa pośród sześciu, największych inwestorów zagranicznych: Francja, Hiszpania,  Niemcy, Włochy, Chiny i Turcja, uwzględniono kapitały własne, kredyty, środki trwałe oraz wartość dodaną z podziałem na kraj, sektor gospodarki i rodzaj działalności. Największe spółki z sześciu wspomnianych państw zainwestowały 5,21 mld€ kapitałów własnych, średnio po 18 mln€ na spółkę. Na pierwszym miejscu są spółki francuskie 2,23 mld€, kolejno hiszpańskie 1,27mld€, włoskie 660 mln€ i chińskie 480 mln€. Spółki angażowały kapitały własne w następujące sektory; produkty chemiczne 20%, finanse 18%, spożywcze 13%, materiały budowlane 12%. Jednocześnie ta grupa spółek otrzymała w Algierii kredyty w wysokości około 579mln€, przy czym ich podział jest odmienny niż w przypadku zaangażowania kapitałów własnych, prym wiedzie Hiszpania 178mln€ (3,6 mln€ na spółkę), kolejno Niemcy 144 mln€ (4,4 mln /spółkę), Francja 136 mln€ oraz Włochy 50 mln€. Kredytowanie inwestycji  dotyczy głównie usług miejskich, gospodarki wodą, usług recyklingowych, produkcji/montowni pojazdów i budownictwa oraz robót publicznych. W wygenerowanej przez największe spółki zagraniczne wartości dodanej na poziomie około 1,59 mld€ największy udział miały spółki francuskie 770 mln€ i hiszpańskie 394 mln€ . Dzięki sumie  generowanej wartości dodanej i należnego podatku VAT, największe spółki zagraniczne sektora poza węglowodorowego przyczyniły się do wytworzenia około 2% PKB Algierii.

Porównując powyższe dane z poziomem zaangażowania kapitałów własnych, widać wyraźnie, że inwestycje finansowane są w znacznym stopniu z własnych kapitałów z niewielkim udziałem kredytów. Pierwsza pozycja Francji,  jako największego inwestora środków własnych wynika z dużego udziału sektora bankowego, który według obowiązujących przepisów zobowiązuje potencjalnego inwestora do posiadania minimalnego kapitału zakładowego umożliwiającego otwarcie banku na poziomie około 85 mln€ .

Realny potencjał gospodarki algierskiej, która niezależnie od sytuacji politycznej oraz poziomu bezpieczeństwa w regionie jest atrakcyjny dla inwestorów zagranicznych. Skoro spółki francuskie, hiszpańskie czy włoskie podejmują ryzyko i inwestują kapitały własne i zaciągają kredyty, to powinien to być przekonywujący argument dla polskich przedsiębiorców chcących zaistnieć na rynku algierskim oraz afrykańskim.  Tym bardziej, że modyfikowany przez nowy rząd model gospodarczy Algierii promuje i wspiera rozwój produkcji lokalnej w sektorach poza węglowodorowych wprowadzając jednocześnie coraz większe bariery i ograniczenia dla importu wyrobów gotowych. Otwarciem dla BIZ powinno być deklarowane zniesienie obowiązującej reguły podziału kapitału 51/49, przy czym rząd nie ogłosił sektorów mających znaczenie strategiczne dla gospodarki, w których kapitał lokalny musi pozostać dominujący. 

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Algieria jest aktywnym członkiem większości najważniejszych międzynarodowych organizacji gospodarczych zarówno o zasięgu ogólnoświatowym, jak i regionalnym oraz różnych porozumień branżowych. Należy do : OPEC, Forum Państw Eksporterów Gazu, MFW, Banku Światowego, wyspecjalizowanych komisji i komitetów ekonomicznych ONZ (np. UNECA), Afrykańskiego Banku Rozwoju, Islamskiego Banku Rozwoju, większości międzynarodowych organizacji branżowych oraz porozumień związanych z bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi (Bank Rozrachunków Międzynarodowych, MIGA). Ponadto jest członkiem G77 (której roczne przewodnictwo przejęła w styczniu 2012 r.). Wszelkie działania i inicjatywy Algierii nakierowane są na promowanie i wspieranie zrównoważonego rozwoju ekonomicznego świata, zacieranie różnic gospodarczych i cywilizacyjnych pomiędzy bogatą Północą a biednym Południem, ścisłą współpracę ekonomiczną w ramach krajów Południa i zacieśnianie więzów ekonomicznych w wymiarze regionalnym. Priorytetowo w tych inicjatywach traktowany jest kontynent afrykański, któremu - według Algieru - społeczność międzynarodowa, a zwłaszcza bogate państwa świata winny okazać niezbędną pomoc i wsparcie poprzez znaczące zaangażowanie we wszystkie dziedziny życia społeczno-gospodarczego.

Algieria od kilkunastu lat negocjuje swoje członkostwo w Światowej Organizacji Handlu. Pomimo wielu rund negocjacyjnych nadal pozostaje członkiem – obserwatorem. Dla ułatwienia eksportu własnych towarów innych niż węglowodory, Algieria rozszerza zawieranie umów o wolnym handlu z różnymi regionalnymi ugrupowaniami gospodarczymi lub krajami, z których niektóre zostały sfinalizowane (z Tunezją), a inne są w trakcie negocjacji (z EFTA i Unią Ekonomiczną i Monetarną Państw Afryki Zachodniej). W trakcie szczytu gospodarczego w Kuwejcie w styczniu 2009 r. Algieria ogłosiła swoje przystąpienie do Arabskiej Strefy Wolnego Handlu (ZALE), grupującej 19 krajów. Algieria należy również do strefy ZLEC, Kontynentalna Strefa Wolnego Handlu, porozumienie, które po ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie umożliwi w 2022 powołanie Unii Celnej, na bazie której  zostanie utworzona Afrykańska Wspólnota Gospodarcza, zamknięcie procedur przewidziane  jest w 2028 roku. Ratyfikacja tego porozumienia przez 55 państwa członkowskie stworzy rynek 1,5 mld ludności o skumulowanej wartości około 2500 mld$

Stosunki gospodarcze z UE

Wzajemna wymiana handlowa regulowana jest podpisaną 01 września 2005 r Umową Stowarzyszeniową. Obowiązująca od prawie 20 lat US stale budzi zastrzeżenia strony algierskiej, utrzymującej, że UE nie wypełnia oczekiwanych zobowiązań inwestycyjnych. Trwają permanentne negocjacje, przesuwane są kolejne terminy podpisania protokołów uzgodnień porozumienia, strona algierska zgłasza uwagi do wcześniejszych ustaleń, jednostronnie wprowadza kontyngenty ilościowe lub obniża ich uprzedni poziom importu z UE. Stopniowa redukcja opłat celnych, które docelowo w 2017 miały zostać całkowicie zniesione, nie została zrealizowana. Przeciwnie strona algierska od 2016 arbitralnie wprowadzała ograniczenia importowe w formie kontyngentów ilościowych i wartościowych, które w 2017 i 2019 zostały zastąpione wykazami towarów objętych całkowitym zakazem importu lub obciążonych opłatami celnymi od 30 do 200%. Strona algierska argumentuje swoje stanowisko, ujemnym bilansem płatniczym w wymianie z UE, który w najbliższej perspektywie czasowej nie będzie mógł ulec zmianie, gdyż pomijając węglowodory, oferta eksportowa ARLD jest uboga i nie konkurencyjna.

Gospodarcze umowy dwustronne (formalnie obowiązujące)

• Umowa o współpracy gospodarczej, naukowej i technicznej między Rządem PRL a Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno - Ludowej

Podpisana 26.01.1963 r., obowiązuje od 26.01.1963 r.

• Umowa między Rządem PRL a Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno - Ludowej o utworzeniu Komitetu Mieszanego do spraw Współpracy Gospodarczej i Naukowo - Technicznej

Podpisana 21.08.1973 r.

• Porozumienie żeglugowe między Rządem PRL i Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno - Ludowej

Podpisane 08.11.1975 r., obowiązuje od 27.10.1976 r.

Ministerstwo Infrastruktury RP i Ministerstwo Transportu Algierii są w trakcie uzgadniania tekstu nowej umowy dwustronnej w sprawie transportu morskiego, które zastąpi Porozumienie Żeglugowe.

• Umowa między Rządem PRL a Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno – Ludowej w sprawie warunków kierowania, pobytu i pracy polskich specjalistów w Algierii

Podpisana 11.09.1986 r.

• Konwencja między Rządem RP a Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno - Ludowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i ustalania zasad wzajemnej pomocy w zakresie podatków od dochodów i majątku

Podpisana 31.01.2000 r. w Algierze dotychczas nie weszła w życie.

• Umowa między Rządem RP a Rządem Algierskiej Republiki Demokratyczno - Ludowej o transporcie lotniczym

Podpisana 07.07.2011 r. w Warszawie, po ratyfikacji zastąpi poprzednią umowę z 1965 r.

• Umowa między Rządem Algierskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej o ustanowieniu Wspólnej Komisji Międzyrządowej do spraw współpracy gospodarczej, handlowej, naukowej i technicznej.

Podpisana 25.11.2017 ratyfikowana przez ARLD w lipcu 2018

Wymiana handlowa pomiędzy Polską a Algierią odbywa się na zasadach regulowanych przez Umowę Stowarzyszeniową zawartą pomiędzy Unią Europejską a Algierią, obowiązująca od 1 września 2005 r.

Dwustronna wymiana handlowa

Pomimo wprowadzonych przez władze Algierii barier i ograniczeń importowych, polski eksport od kilku lat utrzymuje się w granicach 400-550 mln$.

Od wielu lat Polska utrzymuje dodatni bilans handlowej współpracy z ARLD. W polskim eksporcie 2019 dominowały  pojazdy oraz podzespoły samochodowe 129,2 mln$ (23,13%), mleko w proszku i pochodne produkty dla dzieci  73,4 mln$ (13,53%), kolejne pozycje to tytoń jednorodny lub przetworzony 55,4mln$ (10,1%), koks i pochodne 49,3 mln$ (9,0%),  opakowania 20,9mln$ (3,8%) i spotowy zakup zbóż 14,9mln$ (2,71%).Łączna wartość polskiego eksportu wyniosła 548,9 mln$

Import z Algierii to głównie surowce, fosforyty 18,8 mln$ (43,9%),  amoniak i pochodne 11,9 mln$ (27,8 %) mocznik 11,3 mln$ (23,4%) stanowiące ponad 94%  kolejne 3% stanowią dobra przemysłowe i 2% dobra konsumpcyjne nie spożywcze. Łączna wartość importu z Algierii do Polski wyniosła 42,8 mln$.

Wzajemne inwestycje

Polskie inwestycje w Algierii są na poziomie zerowym. Podejmowane próby wspólnych przedsięwzięć w sektorze farmaceutycznym czy montażu ciągników zakończyły się na etapie deklaracji intencyjnych. Stała obecność polskich firm w Algierii ogranicza się do spółek współpracujących z sektorem obronnym min. spółka CENZIN reprezentująca interesy polskich przedsiębiorstw  w kontaktach z algierskimi partnerami. Ponadto funkcjonuje kilka polsko-algierskich spółek z niewielkim kapitałem zakładowym, których działalność koncentruje się na prostym imporcie/eksporcie towarów w obu kierunkach.

Kwestia polskich inwestycji w Algierii, zależy w głównej mierze od decyzji podjęcia ryzyka handlowego standardowo związanego z działalnością gospodarczą polskich przedsiębiorców, dysponujących kapitałem i technologiami. Algieria oczekuje partnerskiego działania inwestora polskiego oferującego transfer technologii, produkcję lokalną części i/lub podzespołów, montaż. Liczy się nie tylko konkurencyjna cena, lecz głównie technologia, serwis, szkolenia w RP i stanowiskowe w Algierii, asysta przy montażu, rozruchu i eksploatacji. Główne sektory, którym rząd algierski nadał priorytet, dające szansę zaistnienia dla polskich spółek, to górnictwo, przemysł metalurgiczny i maszynowy, motoryzacyjny, energetyka i OZE, badania geofizyczne, informatyka, farmaceutyki, meblarstwo, gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi. Uruchomienie produkcji/montażu w Algierii umożliwia w kolejnym etapie eksport towarów do innych państw afrykańskich, z którymi Algieria posiada umowy o wolnej wymianie handlowej. Istotną barierę stanowi brak dwustronnej umowy o ochronie inwestycji i unikaniu podwójnego opodatkowania.

Współpraca samorządów gospodarczych

Głównymi reprezentantami algierskiego samorządu gospodarcze są:

• CACI -Chambre Algérienne de Commerce et d’Industrie – algierska izba handlu i przemysłu w Algierze federująca 48 izb regionalnych www.caci.dz
• FCE - Forum des Chefs d’Entreprises - forum szefów przedsiębiorstw, organizacja pracodawców prywatnych www.fce.dz
• Club des Entrepreneurs et des Industriels de la Mitidja - zrzeszenie przedsiębiorców i przemysłowców z regionu Mitidja www.ceimi.org
• Confédération Algérienne du Patronat Algierska Konfederacja Pracodawców www.cap-dz.com

Od wielu lat realizowana jest realna współpraca między CACI i Krajową Izbą Gospodarczą w Warszawie. Organizowane są misje gospodarcze, fora biznesowe, udział z targach i specjalistycznych salonach wystawienniczych.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług /bariery/

Zasady handlu pomiędzy Polską a Algierią reguluje Umowa Stowarzyszeniowa UE –Algieria, która obowiązuje od 1 września 2005 r. Określa ona zasady i kalendarz stopniowego obniżania obciążeń taryfowych (cła i innych tego typu opłat) we wzajemnym handlu, aż do ich całkowitego zniesienia w 2017 r., kiedy miała zacząć funkcjonować euro-śródziemnomorska strefa wolnego handlu. Ze względu na spadek cen ropy i gazu jaki wystąpił w 2014, Algieria nie tylko wystąpiła  o przedłużenie okresu przejściowego do 2020 r lecz jednostronnie wprowadziła wiele barier celnych i kontyngentowych na towary pochodzące z UE. W styczniu 2018 Min.Handlu ogłosiło listę około 900 pozycji towarowych objętych całkowitym zakazem importu. Ograniczając import wyrobów gotowych rząd zachęca jednocześnie do inwestowania w produkcję miejscową oferując zniżki i zwolnienia podatkowe o charakterze centralnym i lokalnym. Inwestorzy zagraniczni mogą również uzyskać zwolnienia z opłat celnych produkcyjnego majątku trwałego stanowiącego rzeczowy aport kapitałowy. W celu zwiększenia kontroli przepływów dewiz i realizowanych transakcji handlowych wprowadzono obowiązek rozliczania transakcji handlowych z zagranicą jedynie na podstawie kredytu dokumentowego (L/C - CREDOC). Polskie spółki eksportowe a także operatorzy algierscy nie mają doświadczenia w rozliczaniu akredytyw na tak powszechną skalę. Akredytywa (aktualnie jej termin płatności nie może przekroczyć 60 dni), generuje dodatkowe koszty, a każda kolejna zmiana w przypadku scentralizowanego systemu bankowego Algierii to opóźnienie transakcji o kolejne 3 do 4 tygodni. Ponadto banki algierskie nie mają swoich korespondentów w Polsce i stąd przy realizacji transakcji handlowej niezbędny jest udział jednego lub kilku banków pośrednich co także obciąża rentowność zamówienia. Państwowy sektor przemysłowy realizuje zamówienia poprzez otwarte lub zamknięte  przetargi międzynarodowe adresowane do referencyjnej listy dostawców. Obszerne i często złożone procedury przetargowe, wymagania wcześniejszej rejestracji referencyjnej, brak transportu bezpośredniego pomiędzy Polską i Algierią, stanowią formalne bariery dla polskich przedsiębiorców. Ponadto brak wiedzy na temat rynku i jego specyfiki powoduje tworzenie klimatu nieufności pogłębionego przez brak możliwości bezpośredniej komunikacji w języku francuskim jaki obowiązuje w Algierii, a który nie jest w powszechnym użytkowaniu przez polskich przedsiębiorców.  Budowanie relacji handlowych wymaga spotkań i stałego kontaktu z potencjalnym partnerem, którego trzeba przekonać do rzetelności oferowanych warunków współpracy. Ograniczeniem jest również brak umowy dwustronnej o ochronie inwestycji i unikaniu podwójnego opodatkowania.

Wprowadzono zakaz odstępowania zagranicznym podmiotom nieruchomości przejętych lub znacjonalizowanych przez państwo. Państwo korzystać też ma z prawa pierwokupu aktywów scedowanych w ramach wcześniejszej prywatyzacji, czy zmieniających obecnie właściciela.

Utrudnieniem w dostępie do rynku są również często zmieniane zasady importu oraz wprowadzane bez okresu ochronnego dodatkowe dokumenty (atesty, zaświadczenia, itp.)  mające teoretycznie ograniczyć nadużycia i szarą strefę a w rzeczywistości stanowią biurokratyczne bariery.

Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnienie obywateli RP

Procedury w zakresie uzyskiwania zezwoleń na pracę przez cudzoziemców, w tym obywateli RP, w Algierii są porównywalne ze stosowanymi w innych państwach, ale jednocześnie uwzględniają algierskie potrzeby i specyfikę. Inspiracją dla wszystkich działań w tym zakresie jest realizacja polityki ochrony krajowego rynku pracy. Jej kardynalną zasadą wynikającą z przepisów z 1981 r. jest założenie, iż pracownicy z zagranicy mogą wykonywać pracę w Algierii wyłącznie w przypadku posiadania poszerzonego wykształcenia średniego i braku tego rodzaju specjalistów wśród Algierczyków. Z drugiej jednak strony algierskie potrzeby w zakresie zagranicznych pracowników różnych specjalności na poziomie operacyjnym/wykonawczym są ogromne. Podkreślają to same władze Algierii przyznając, że bez zaangażowania siły roboczej z zagranicy kraj nie podoła realizowanemu procesowi przebudowy, modernizacji i rozwoju społeczno-gospodarczego praktycznie wszystkich dziedzin państwa. Obecnie w Algierii oficjalnie zatrudnionych jest łącznie kilkadziesiąt tysięcy zagranicznych pracowników, z czego 30 tys. stanowią Chińczycy. Trudności przy uzyskiwaniu zezwoleń na pracę są spowodowane biurokracją i powolnością procedur. Wartość usług zewnętrznych kształtuje się średnio na poziome około 10mld eur i stanowi około 25% wartości importu.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Obcokrajowcy nie mają prawa do nabywania nieruchomości w Algierii. Ceny gruntu jak i wynajmu nieruchomości na rynku uzależnione są od lokalizacji oraz charakteru nieruchomości. Bum budowlany w latach 2015-2018 spowodował dużą podaż na rynku nieruchomości natomiast zawirowania polityczne w 2019 przyczyniły się do spadku zapotrzebowania i w konsekwencji odnotowano relatywne obniżenie poziomu opłat za wynajem. W przypadku zawierania transakcji za pośrednictwem agencji nieruchomości, należy uwzględnić dodatkowe koszty, stanowiące jej prowizję, najczęściej w wysokości kwoty odpowiadającej miesięcznemu czynszowi (w przypadku wynajmu) lub od 1,5 do 3% wartości umowy przy zakupie. Zważywszy na skomplikowaną procedurę i mnogość przepisów zaleca się korzystanie z pośrednictwa autoryzowanych biur przy zawieraniu umów najmu. Często problemem jest uzyskanie dzierżawy gruntu pod realizację projektu inwestycyjnego, co stanowi jedną z głównych barier w szerszym napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Algierii.

System zamówień publicznych

Algierski sektor państwowy (administracja, instytucje i przedsiębiorstwa) zobligowany jest do dokonywania importu z zagranicy niezbędnych towarów i usług oraz realizacji inwestycji w ramach zamówień publicznych i organizowania przetargów. Zakres przedmiotowy importu obejmuje między innymi dobra konsumpcyjne o strategicznym znaczeniu dla gospodarki algierskiej, jak żywność (np. mleko w proszku, zboża, strączkowe warzywa suszone), a także leki, sprzęt i wyposażenie medyczne, materiały budowlane oraz maszyny i urządzenia, sprzęt inwestycyjny, specjalistyczne wyposażenie i artykuły dla różnych odbiorców, wszelkie inwestycje i usługi. Przepisy regulujące algierskie zamówienia publiczne publikowane są w oficjalnym dzienniku urzędowym Algierii : Journal Officiel (www.joradp.dz). Ogłoszenia o międzynarodowych przetargach w Algierii publikuje oficjalny biuletyn zamówień publicznych „BOMOP” (www.anep.com.dz serwis płatny). Znaczącą ich część zamieszcza także miejscowa prasa, w tym najwięcej codzienna gazeta państwowa w języku francuskim „El Moudjahid” (www.elmoudjahid.com). Informacje o przetargach w należącym w 100% do państwa algierskim sektorze ropy i gazu publikuje specjalistyczne wydawnictwo BAOSEM (www.baosem.com lub www.mem-algeria.org serwis płatny), który podaje także ich rozstrzygnięcia. Część przetargów ma charakter zamknięty, to znaczy nie są one ogłaszane publicznie a ich organizatorzy sami wysyłają zaproszenia do uczestnictwa w nich potencjalnym oferentom. Procedury przetargowe przeprowadzają wyspecjalizowane struktury poszczególnych resortów i instytucji bądź firmy prywatne (ale tylko działające w formie spółki), które zgodnie z posiadanymi uprawnieniami realizują zaopatrzenie na potrzeby państwa. Algierskie procedury przetargowe w powszechnej opinii uznawane są za zbiurokratyzowane, nadmiernie rozciągnięte w czasie (od momentu ogłoszenia przetargu do jego rozstrzygnięcia, a zwłaszcza rozpoczęcia realizacji dostaw), z dużą liczbą kryteriów i wymogów do spełnienia, w szczególności wymagających w części finansowej, gdzie m.in. istnieje obowiązek wpłaty wraz ze składaną ofertą gwarancji / kaucji (w wysokości od 1 do 10% jej wartości) „dobrego wykonania”. Przy kontraktach dużej wartości są to znaczące kwoty, z reguły niedostępne dla mniejszych firm, które w ten sposób nie mają szans na samodzielne uczestnictwo w przetargu. Wartość kaucji nie jest rozliczana w fakturach etapowych dostaw i wymaga od przedsiębiorcy realnego zamrożenia środków finansowych. Niestabilna sytuacja polityczna w 2019 roku przyczyniła się do praktycznie całkowitego wstrzymania realizacji zamówień publicznych, co spowodowało poważne zatory płatnicze i upadłość wielu MŚP realizujących podwykonawstwo.

Straty ponoszone przez gospodarkę algierską z tytułu wprowadzania na rynek podróbek towarów oraz piractwa szacowane są na kwotę 200 mln Euro rocznie. Zjawiska te dotykają praktycznie wszystkie dziedziny i branże, a w szczególności oprogramowanie informatyczne (straty producentów wycenia się na sumę 57 mln USD), części samochodowe, kosmetyki, używki, produkty spożywcze i odzież. Negocjująca swoje członkostwo w WTO Algieria podejmuje energiczne działania dla położenia im kresu. Wprowadzane rozwiązania legislacyjne i prawodawstwo algierskie w dziedzinie ochrony własności przemysłowej i intelektualnej zgodne są z wymaganiami międzynarodowymi. Coraz skuteczniejsze działania podejmują właściwe instytucje algierskie (administracja celna www.douane.gov.dz , ONDA - narodowy urząd praw autorskich i praw pokrewnych www.onda.dz, INAPI – algierski narodowy instytut własności przemysłowej www.inapi.org, DGCERF www.mincommerce.gov.dz – generalna dyrekcja kontroli gospodarczej i zwalczania wykroczeń celnych i skarbowych), w tym zwłaszcza w ramach ścisłej współpracy ze swoimi zagranicznymi odpowiednikami oraz producentami podrabianych towarów i ofiarami fałszerstw. Stwarza to realne podstawy do ostrożnego optymizmu w zakresie możliwości poprawy sytuacji ochrony własności przemysłowej i intelektualnej na rynku algierskim.

Generalnie obecność na rynku algierskim wymaga odmiennego podejścia niż w Europie. Kontakt telefoniczny czy wymiana korespondencji elektronicznej służy wyłącznie do podtrzymania relacji. Niezbędna jest obecność fizyczna, okresowe spotkania w Polsce i w Algierii, szczera wymiana informacji dotyczących bieżących problemów, potencjalnych zagrożeń i systematyczne budowanie wzajemnego zaufania, które wymaga czasu i cierpliwości. W kontaktach biznesowych z Mozabitami (Prefektura Ghardaia) duże znaczenie ma deklaracja słowna, często ustalenia handlowe mają charakter ustny i domaganie się podpisania notatki może być odebrane jako podważenie wiarygodności i brak zaufania. Większość adresów elektronicznych umieszczonych jest na popularnych platformach : Yahoo, Hotmail czy gmail i to zarówno pracowników małych i średnich spółek prywatnych jak i dużych przedsiębiorstw czy instytucji państwowych. Często spółki nie posiadają stron internetowych lub nie są aktualizowane. Przedstawiciele instytucji i przedsiębiorstw państwowych chętnie przyjmują wizytówki natomiast rzadko przekazują swoje, stąd wskazane jest poproszenie podczas pierwszego spotkania czy też rozmowy telefonicznej, o przeliterowanie nazwiska i podanie pełnionej funkcji.  Polska jest dobrze postrzegana w Algierii, gdzie w latach 70-90 ubiegłego wieku pracowało wielu polskich specjalistów, inżynierów, lekarzy, naukowców, wykładowców a także Algierczycy w tym okresie zdobywali wiedzę w Polsce korzystając z rządowych stypendiów. Ponadto dynamiczny rozwój polskiej gospodarki stawiany jest jako modelowe rozwiązanie dla rozwoju potencjału gospodarki algierskiej.

Informacje na temat prowadzenia inwestycji w Algierii dostępne są bezpłatnie, w języku francuskim i angielskim, na stronach internetowych przedstawicielstwa firmy konsultingowej KPMG w Algierii (KPMG Algérie Spa) : www.kpmg.dz .

Administracja gospodarcza

Premier Ministre - premier www.premier-ministre.gov.dz ; www.cg.gov.dz

Ministère du Commerce - ministerstwo handlu www.mincommerce.gov.dz

Ministère des Finances - ministerstwo finansów www.mf.gov.dz

Ministère de l’Industrie et des Mines - ministerstwo przemysłu i górnictwa www.industrie.gov.dz

Ministère de l’Energie – ministerstwo energii  www.energy.gov.dz

Ministère de l’Agriculture et du Développement Ruralet de la Pêche - ministerstwo Rolnictwa i rozwoju wsi i rybołówstwa www.minagri.gov.dz

Ministère des Travaux publics et des Transports – ministerstwo Robót Publicznych i Transportu www.mtp.gov.dz

Ministère de l’Environnement et des Energies Renouvelables - ministerstwo Środowiska i Energii Odnawialnej www.cder.dz

Ministère des Ressources en Eau - ministerstwo Zasobów Wodnych www.mre.gov.dz

Ministère de la Poste, des Télécommunications, des Technologies et du Numérique - ministerstwo poczty, telekomunikacji, technologii i cyfryzacji www.mptic.dz

Ministère de l’Habitat et de l’Urbanisme et de la Ville - ministerstwo gospodarki mieszkaniowej, urbanistyki i miasta www.mhuv.gov.dz

Ministère du Tourisme et de l’Artisanant – ministerstwo turystyki i rzemiosła www.mta.gov.dz

Agence Nationale de Développement des Investissements – narodowa agencja rozwoju inwestycji www.andi.dz

Agence Nationale de Promotion du Commerce Extérieur - narodowa agencja promocji handlu zagranicznego www.algex.dz

Bank of Algérie - bank centralny Algierii www.bank-of-algeria.dz

Inne banki algierskie :

BEA- Banque Extérieure d’Algérie www.bea.dz ,

BADR - Banque de l’Agriculture et du Développement Rural www.badr-bank.net ,

BDL - Banque du Développement Local www.bdl.dz ,

CPA - Crédit Populaire d’Algérie www.cpa-bank.dz

Office National des Statistiques – narodowy urząd statystyczny www.ons.dz

Direction Générale des Douanes – główna dyrekcja ceł Algierii www.douane.gov.dz

CNIS Centre National de l’Informatique et des Statistiques- Krajowe centrum Informatyki i Statystyk podległe  dyrekcji Ceł www.douane.gov.dz

Informacje o dostępie do aktów prawnych

- Agence Nationale de Développement des Investissements (narodowa agencja rozwoju inwestycji)

www.andi.dz – przygotowuje w sposób kompleksowy dokumentację, w tym teksty aktów prawnych, dotyczące realizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz innych możliwych form zaangażowania firm zagranicznych na rynku algierskim jak partnerstwo, wspólne przedsięwzięcia oraz udział w procesach prywatyzacyjnych.

Powyższa tematyka prezentowana jest również, w odpowiednim stopniu i zakresie, przez następujące algierskie instytucje:

www.industrie.gov.dz  Ministère de l’Industrie et des mines (ministerstwo przemysłu i kopalń),

www.mincommerce.gov.dz  Ministère du Commerce (ministerstwo handlu),

www.douane.gov.dz  Direction Générale des Douanes (główna dyrekcja ceł),

www.bank-of-algeria.dz Banque d’Algérie (bank centralny Algierii),

www.mem-algeria.org Ministère de l’Energie et des Mines (ministerstwo energii i górnictwa) oraz www.sonatrach-dz.com państwowe przedsiębiorstwo węglowodorów „Sonatrach” (możliwości współpracy z algierskim sektorem ropy i gazu),

www.anpm.gov.dz  ANPM - Agence Nationale du Patrimoine Minier (narodowa agencja ds. górnictwa).

- kwestie podatkowe

www.mfdgi.gov.dz  oficjalna strona algierskiej administracji podatkowej,

- teksty aktów prawnych

www.joradp.dz Journal Officiel (strona internetowa oficjalnego dziennika urzędowego Algierii) - teksty aktów prawnych w formacie PDF.

W dalszym ciągu obowiązującymi aktami prawnymi w zakresie realizacji inwestycji na rynku algierskim są:

- rozporządzenie nr 01-03 z 20 sierpnia 2001 r. zmienione rozporządzeniem nr 16-09  z 03 sierpnia 2016, w sprawie rozwoju inwestycji, zwane Kodeksem Inwestycyjnym,

- dekret nr 06-356 z 9 października 2006 r. w sprawie uprawnień, organizacji i funkcjonowania Narodowej Agencji Rozwoju Inwestycji (ANDI).

Oficjalna prasa ekonomiczna

Dziennik ekonomiczny (w języku francuskim) : Le Maghreb www.lemaghrebdz.com

Najważniejsze algierskie dzienniki ze zwiększoną ilością informacji ekonomicznych:

- w języku francuskim: El Moudjahid  www.elmoudjahid.com,

                                     El Watan www.elwatan.com,

                                     Liberté www.liberte-algerie.com,

                                     Le Quotidien d’Oran www.quotidien-oran.com,

                                     La Tribune www.latribune-oneline.com

- w języku arabskim: El Khabar www.elkhabar.com,

                                  El Youm www.akhbarelyoum-dz.com,

Jeune Afrique  (tygodnik wydawany we Francji, zamieszczający również dużą ilość informacji ekonomicznych o Algierii)  www.jeuneafrique.com

Inne wydawnictwa ekonomiczne (w języku francuskim):

- miesięczniki: Le Phare www.kgn-lephare.com , Strategica Business & Finances

www.strategicaconseil.com

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

Informacje ekonomiczne w syntetycznej formie prowadzi portal giełdy w Algierze;

www.bours-dz.com

 Sama giełda jest na etapie rozwojowym i notuje zaledwie 5 spółek w tym dwie państwowe. Oprócz wyżej wspomnianych dzienników obszernie komentujących bieżące wydarzenia gospodarcze, informacje ekonomiczne zamieszczają :  www.algerie-eco.com , www.tsa-algerie.com  , www.aps.dz, oraz portale wyżej wymienionych najpopularniejszych gazet codziennych.