Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Cel pakietu: Odpowiednie użytkowanie gleb, ochrona przed erozją wodną, przeciwdziałanie utracie substancji organicznej w glebie, ochrona wód przed zanieczyszczeniami.

Pakiet polega na promowaniu praktyk agrotechnicznych przeciwdziałających erozji glebowej wodnej, utracie substancji organicznej oraz zanieczyszczeniu wód składnikami wypłukiwanymi z gleb.

Utrzymywanie roślinności w okresach między dwoma plonami głównymi ogranicza zanieczyszczanie wód oraz erozję. Wpływa to również na strukturalne zróżnicowanie różnorodności biologicznej w krajobrazie wiejskim.

Wysiew międzyplonu składającego się z minimum 3 gatunków roślin, w skład których mogą wchodzić rośliny miododajne, przyczynia się do zwiększenia różnorodności gatunkowej i liczebności owadów zapylających, a także do tworzenia siedlisk występowania innych bezkręgowców.

Ze względu na specyfikę pakietu, w kolejnych latach zobowiązania dopuszczalne jest zwiększanie lub zmniejszanie powierzchni objętej zobowiązaniem o nie więcej niż 15% w każdym roku, w odniesieniu do wielkości powierzchni objętej zobowiązaniem w pierwszym roku.

W przypadku wariantu 2.1. Międzyplony realizowanego na gruntach ornych położonych na obszarach zagrożonych erozją wodną, których wykaz jest określony w przepisach w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochrona środowiska wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (w brzmieniu z dnia 24 sierpnia 2022 r., Dz. U. pzo.1775), płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w części przysługującej za realizację tego wariantu na tych gruntach jest przyznawana do powierzchni nie większej niż 70% powierzchni tych gruntów.

Płatność w ramach tego pakietu przyznawana jest beneficjentowi, jeżeli posiada gospodarstwo rolne położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha.

Płatność w ramach Pakietu 2. Ochrona gleb i wód jest przyznawana do gruntów ornych, na których:

• po plonie głównym lub po ugorowaniu są uprawiane międzyplony – w przypadku Wariantu 2.1 Międzyplony,
• w roku złożenia wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej są zakładane pasy traw o szerokości nie mniejszej niż 6 metrów
  w poprzek stoku – w przypadku Wariantu 2.2 Pasy ochronne na stokach
  o nachyleniu powyżej 20%, jeżeli co najmniej część gruntów położonych na działce ewidencyjnej, na której występują te pasy, jest położona na stoku o nachyleniu powyżej 20%.

Wymogi jakie muszą zostać spełnione w ramach Pakietu  2:

• obowiązek posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej;
• zachowania wszystkich trwałych użytków zielonych i elementów krajobrazu nieużytkowanych rolniczo stanowiących ostoje przyrody.
• obowiązek prowadzenia rejestru działalności rolnośrodowiskowej;

Wymogi dla Wariantu 2.1 Międzyplony:

• siew roślin międzyplonowych w terminie do 15 września;
• niewznawianie zabiegów agrotechnicznych przed 1 marca, z wyjątkiem mulczowania lub wapnowania;
• stosowanie jako międzyplon wyłącznie mieszanki złożonej z minimum 3 gatunków roślin, przy czym gatunek rośliny dominującej w mieszance lub gatunki zbóż wykorzystane w mieszance nie mogą przekroczyć 70% jej składu;
• zakaz stosowania mieszanki składającej się wyłącznie z gatunków zbóż;
• nienawożenie międzyplonu z wyłączeniem wapnowania;
• zakaz stosowania pestycydów w międzyplonie;
• niestosowanie komunalnych osadów ściekowych;
• przyoranie biomasy międzyplonu z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym;
• zakaz uprawy w plonie głównym mieszanki tych samych roślin (w przypadku międzyplonu ozimego również form jarych);
• dopuszczalne spasanie mieszanek roślin jarych jesienią, a mieszanek roślin ozimych lub mieszanek roślin jarych i ozimych - wiosną, jeżeli doradca rolnośrodowiskowy dopuści taką możliwość;
• utrzymywanie okrywy ochronnej gleby wymaganej przepisami w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska na posiadanych przez rolnika gruntach ornych, na których nie jest realizowany ten wariant, w przypadku gdy te grunty oraz grunty, na których jest realizowany ten wariant, znajdują się na obszarach zagrożonych erozją wodną, których wykaz jest określony w przepisach w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska.

Wymogi dla Wariantu 2.2 Pasy ochronne na stokach o nachyleniu powyżej 20%:

• wysianie mieszanki traw do dnia 15 kwietnia lub w okresie od dnia 15 sierpnia do dnia 10 września;
• zakaz spasania traw na pasie ochronnym w roku założenia pasa ochronnego,
  a w przypadku wysiania mieszanki traw w terminie od dnia 15 sierpnia do dnia 10 września - również zakaz koszenia traw na pasie ochronnym w tym roku;
• niestosowanie komunalnych osadów ściekowych;
• wypasanie pasów ochronnych w okresie od dnia 20 maja do dnia 1 października lub ich wykaszanie przynajmniej raz w roku w okresie od dnia 15 czerwca do dnia 30 września;
• zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasa powinna zostać usunięta
  z pasa ochronnego lub ułożona w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi.

Płatności w ramach działania są przyznawane corocznie, przez okres 5-letniego zobowiązania, rolnikom, którzy podjęli zobowiązanie przed dniem 15 marca 2021 oraz przez okres 2-letniego zobowiązania rolnikom, którzy podjeli zobowiązanie po dniu 14 marca 2021 roku i którzy dobrowolnie przyjeli na siebie zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w zakresie danego pakietu lub wariantu. Płatność w całości lub w części rekompensuje utracony dochód i dodatkowo poniesione koszty.

W ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego płatności podlegają degresywności w zależności od powierzchni deklarowanej do płatności. W 2023 roku stosowana będzie następująca degresywność:

• 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
• 75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
• 60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.

Jeżeli na danym obszarze realizowane jest zobowiązanie ekologiczne w ramach PROW na lata 2014-2020, zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach WPR 2023-2027 lub zobowiązanie ekologiczne w ramach WPR 2023-2027, do tego obszaru nie przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna.

Powyższego przepisu nie stosuje się w przypadku realizacji:

• Pakietu 2. Ochrona gleb i wód, jeżeli na obszarze, na którym jest realizowane zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach tego pakietu, jest realizowane równocześnie zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach WPR 2023-2027 w ramach Interwencji 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie lub Interwencji 7. Bioróżnorodność na gruntach ornych.

Wariant 2.1. Miedzyplony będzie można realizować na jednej powierzchni z poniższymi ekoschematami w ramach WPR 2023-2027:

• Rolnictwo węglowe, praktyki: Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia. Zróżnicowana struktura upraw. Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji. Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo;
• Prowadzenie podukcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji;
• Biologiczna ochrona upraw.

Łączenie różnych zobowiązań oraz różnych działań w gospodarstwie.

Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach Pakietu 2. Ochrona gleb i wód nie może być przyznana w przypadku równoczesnej realizacji w gospodarstwie zobowiązania w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone.

Łączenie różnych zobowiązań oraz różnych działań na działce rolnej.

Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna do tego samego obszaru może być przyznana tylko z tytułu realizacji jednego zobowiązania (jednego pakietu lub wariantu).

W przypadku deklaracji przez rolnika lub zarządcę na działce rolnej więcej niż jednego wariantu lub pakietu, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna jest przyznawana do zobowiązania, dla którego przewidziano wyższą stawkę płatności na 1 ha.

W przypadku podziału obszaru objętego zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym w ramach wariantu 2.1 w wyniku przeniesienia posiadania gruntów, 15% zwiększenie (zmniejszenie) powierzchni zobowiązania jest wyliczane w kolejnych latach realizacji zobowiązań ramach wariantu 2.1 wynikających z tego podziału, osobno w stosunku do wielkości każdego z obszarów wynikających z takiego podziału.

Złożenie wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach Pakietu 2.  po dniu 14 marca 2023 jest niedopuszczalne.