Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach Interwencji 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach poza Natura 2000 są kontynuacją, z pewnymi modyfikacjami, Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000, wdrażanego w ramach PROW na lata 2014 – 2020.

Cel, dla jakiego realizowana jest interwencja:

utrzymanie, zapobieganie pogarszaniu się lub przywrócenie właściwego stanu ochrony poza obszarami Natura 2000:

• cennych siedlisk przyrodniczych (tj. zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla, murawy, półnaturalne łąki wilgotne, półnaturalne łąki świeże, torfowiska),
•  siedlisk lęgowych ptaków (tj. rycyka, kszyka, kwawodzioba, czajki, dubelta, kulika wielkiego, wodniczki, derkacza), których występowanie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej.

Wsparciem objęte są również siedliska marginalne z punktu widzenia działalności rolnej, ale istotne dla zachowania różnorodności biologicznej obszarów wiejskich (np. murawy). Trwałość tych siedlisk jest zależna od wykonywania ekstensywnych zabiegów agrotechnicznych.

W ramach tej interwencji beneficjenci zobowiązują się do realizacji wymogów związanych
z ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu, obejmujących w szczególności:

• stosowanie odpowiedniej liczby pokosów,

• ekstensywny wypas zwierząt,

• dostosowanie terminów koszenia/wypasu do potrzeb ochrony przyrody.

Zakres wymogów różni się w zależności od przedmiotu ochrony – dostosowany jest do preferencji zagrożonych gatunków oraz charakteru siedlisk przyrodniczych.

Płatność przyznawana jest do trwałych użytków zielonych, na których występują siedliska przyrodnicze lub siedliska lęgowe ptaków oraz do obszarów przyrodniczych.

Wymogi jakie muszą zostać spełnione w ramach Interwencji 2:

• obowiązek posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej;
• obowiązek posiadania dokumentacji przyrodniczej wykonanej przez eksperta przyrodniczego na formularzu udostępnionym przez ARiMR, w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia lub w roku rozpoczęcia lub w drugim roku realizacji danego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego;
• na obszarze objętym Interwencją 2 zakazuje się:
• wałowania, stosowania komunalnych osadów ściekowych, stosowania podsiewu oraz mechanicznego niszczenia struktury glebowej, w tym bronowania i przeorywania,
• włókowania w okresie od dnia:
• 1 kwietnia do dnia 1 września na obszarach nizinnych (poniżej 300 m n.p.m.),
• 15 kwietnia do dnia 1 września na obszarach wyżynnych i górskich (powyżej 300 m n.p.m.),
• stosowania środków ochrony roślin z wyjątkiem selektywnego i miejscowego niszczenia niepożądanych gatunków roślin określonych w metodyce sporządzania dokumentacji przyrodniczej, w szczególności inwazyjnych z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych),
• tworzenia nowych, rozbudowy, przebudowy i odtwarzania istniejących urządzeń melioracji wodnych, chyba że takie działania nie są zakazane w ramach planu ochrony albo planu zadań ochronnych ustanowionego dla danego obszaru Natura 2000 oraz dotyczą dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą warunków siedliskowych gatunków lub siedlisk, jeżeli takie działania zostaną dopuszczone, szczegółowo określone i uzasadnione przez eksperta przyrodniczego,
• składowania biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu (położonych na działkach zadeklarowanych we wniosku).

Płatność w ramach Interwencji 2. przyznawana jest rolnikowie lub zarządcy, jeżlei posiada:

• użytki rolne lub obszary przyrodnicze (obszary nie będące użytkami rolnymi, na których występują określone typy cennych siedlisk) położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha;
• powierzchni jednostki gruntu nierolniczego będącego obszarem kwalifikującym się do płatności (użytek rolny- trwały użytek zielony lub obszar niebędący użytkiem rolnym), na którym występuje cenne siedlisko lub gatunek - pomoc przysługuje do działek rolnych o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha.

Płatności są przyznawane corocznie, przez okres 5-letniego zobowiązania, rolnikom lub zarządcom, którzy dobrowolnie przyjmują na siebie zobowiązanie w zakresie danej interwencji lub wariantu. Płatność w całości lub w części rekompensuje utracony dochód i dodatkowo poniesione koszty.

W przypadku płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach WPR 2023-2027 rekompensata kosztów transakcyjnych przysługuje w ramach Interwencji 2. Cenne siedliska
i zagrożone gatunki ptaków poza Natura 2000.

Ubiegając się o rekompensatę kosztów transakcyjnych, należy zaznaczyć odpowiednie pola „przyznanie kosztów transakcyjnych w ramach” w części dotyczącej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach WPR 2023-2027 w eWniosekPlus.

Rolnikowi lub zarządcy może zostać przyznana dodatkowa płatność do powierzchni obszarów przyrodniczych, która:

• w danym roku została zalana lub podtopiona, przy czym zalanie lub podtopienie są rozumiane jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie 80% co najmniej przez 12 następujących po sobie dni w okresie od dnia 1 maja do dnia 30 września jeżeli potwierdzą to dane w formie wykazu działek wraz z ich danymi przestrzennymi sporządzanego corocznie przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa- Państwowego Instytutu Badawczego,
• jest położona na działkach przyrodniczych, na których jest realizowane zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne z wyłączeniem wariantu 2.3. Murawy i objętych obszarem zatwierdzonym.

Łączenie różnych zobowiązań oraz różnych działań na działce rolnej.

Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne do tego samego obszaru mogą być przyznana tylko z tytułu realizacji jednego zobowiązania (jednej interwencji lub wariantu). W przypadku deklaracji przez rolnika lub zarządcę na działce rolnej więcej niż jednego wariantu lub interwencji, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna jest przyznawana do zobowiązania, dla którego przewidziano wyższą stawkę płatności na 1 ha.

Jeżeli na danym obszarze jest realizowane zobowiązanie ekologiczne w ramach WPR 2023-2027, zobowiązanie ekologiczne w ramach PROW 2014-2020, zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach PROW 2014-2020, do tego obszaru płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach WPR 2023-2027 nie przysługuje.

W ramach Interwencji 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000, płatności podlegają degresywności w zależności od powierzchni deklarowanej do płatności:

• 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
• 75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
• 60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.

W przypadku, gdy o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach wariantów Interwencji 2. ubiega się spółdzielnia produkcji rolnej albo spółdzielnia rolników, przy przyznaniu tej płatności degresywność stosuje się w odniesieniu do każdego z członków tych spółdzielni osobno, na jej wniosek, jeżeli ta spółdzielnia poddała się badaniu lustracyjnemu,  zgodnie z prawem spółdzielczym, w ciągu ostatnich trzech latach poprzedzających rok złożenia wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.