Co wynika z obowiązywania normy GAEC 2?

18.03.2025

Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej od 2025 r. jesteśmy zobowiązani do stosowania normy GAEC 2, czyli do ochrony torfowisk i obszarów podmokłych. Przypominamy, że gospodarstwa o wielkości do 10 ha użytków rolnych (czyli 73 proc. gospodarstw kraju) nie podlegają kontroli i sankcjom związanym z realizacją warunkowości.

Obszary objęte normą GAEC 2

Dzięki negocjacjom MRiRW z Komisją Europejską (KE) kryterium zawartości materii organicznej (definiujące obszar objęty normą GAEC 2) –ustalono na poziomie co najmniej 40 % suchej masy gleby w warstwie o miąższości co najmniej 40 cm.

Powierzchnia obszarów użytkowanych rolniczo do objęcia normą GAEC 2 w skali kraju (przy zmianie kryterium zawartości materii organicznej z początkowo zakładanych 30 proc. suchej masy gleby na 40 proc.), zmniejszyła się o ok. 178 tys. ha w stosunku do powierzchni przyjętej w PS WPR w 2022 r. Obecnie powierzchnia ta wynosi ok. 399,9 tys. ha, na które składają się:

grunty orne – 9,58 proc., (tj. ok. 38,3 tys. ha);
trwałe użytki zielone – ok. 90,42 proc., (tj. ok. 361,6 tys. ha)

Znaczna część tych obszarów pokrywa się z obszarami chronionymi w ramach NATURA 2000, co oznacza, że już obecnie podlegają one ochronie.

Rolnicy, wypełniając wniosek o przyznanie płatności, będą mieli możliwość zobaczenia szczegółowych zasięgów występowania gruntów objętych normą GAEC 2 w swoim gospodarstwie w aplikacji eWniosekPlus.

Kryteria definiujące obszary do objęcia norma GAEC 2 są określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie torfowisk i obszarów podmokłych objętych normą GAEC 2. Natomiast warunki stosowania normy, zarówno na gruntach ornych, jak i trwałych użytkach zielonych, ujęto w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zmieniającym rozporządzenie w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania. Oba rozporządzenia weszły w życie 15 marca 2025 r.

Przypominamy, że wizualizacja obszarów GAEC 2 dostępna jest na stronie: https://gaec2.iung.pl/.

Możliwość ubiegania się o płatności bezpośrednie

Rolnicy, którzy mają w swoich gospodarstwach obszary podlegające ochronie w ramach tej normy, jeśli spełniają warunki i kryteria dostępu, mogą ubiegać się o wsparcie na tych obszarach w ramach płatności bezpośrednich, w tym m.in. o:

ekoschemat: Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych lub
praktykę: Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt w ramach ekoschematu: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi lub
płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne lub
płatności dla ONW.

Możliwość zgłoszenia rozbieżności lub odwołania od decyzji

Jeżeli rolnik nie zgadza się z wyznaczonymi obszarami objętymi normą GAEC 2, może:

do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zgłosić rozbieżność na etapie składania wniosku poprzez aplikację eWniosekPlus lub
złożyć odwołanie od decyzji w sprawie przyznawanej pomocy lub
wystąpić do Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego (IUNG-PIB) o weryfikację wyznaczonych obszarów objętych normą GAEC 2.

ARiMR będzie weryfikować wniosek rolnika na podstawie opinii uzyskanej z IUNG-PIB.