Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Pomoc w ramach przedmiotowego instrumentu wsparcia przyznawana jest na mocy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2096, z 2021 r. poz. 377, poz. 2252), zwanego dalej „rozporządzeniem”.

Zgodnie z § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia premia może być przyznana rolnikowi, jeżeli m.in. w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb.
Uznaje się, że rolnik prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli:
•    działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych;
•    jego:
- dochody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich dochodów lub
- przychody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich przychodów.

W związku z powyższym możliwe jest przyznanie pomocy rolnikowi, który nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników (jest ubezpieczony w ZUS), bowiem ocena zarobkowego charakteru prowadzonej przez rolnika działalności rolniczej odbywa się na podstawie kryterium dochodowości lub przychodowości.

Uwaga: w naborze przeprowadzonym w 2018 r. oraz od 28 lutego do 29 marca 2019 r., pomoc przyznawana była rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie jako rolnik albo małżonek rolnika nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadził działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zgodnie z § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia premia może być przyznana rolnikowi, jeżeli m.in. w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb.

Uznaje się, że rolnik prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli:
• działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych;
• jego:
- dochody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich dochodów lub
- przychody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich przychodów.

Powyższe oznacza, że ocena zarobkowego charakteru prowadzonej przez rolnika działalności rolniczej odbywa się na podstawie kryterium dochodowości lub przychodowości. Oznacza to, że podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy zobowiązany jest do spełnienia jednego z dwóch wymienionych kryteriów. Wnioskodawca wskazuje właściwe kryterium w zakładce „Dochody_Przychody” biznesplanu.

Ilekroć jest mowa o:
• dochodach z rolnictwa - należy przez to rozumieć:
- dochody z pracy w gospodarstwie obliczone na podstawie liczby hektarów przeliczeniowych wchodzących w skład tego gospodarstwa stanowiącej podstawę opodatkowania podatkiem rolnym, ustalonej na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym oraz wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ogłoszonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy, lub
- dochody uzyskane z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej w roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy;
• przychodach z rolnictwa - należy przez to rozumieć kwotę stanowiącą równowartość wyrażoną w złotych wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Zatem, w celu wykazania spełnienia kryterium dochodowości do wniosku o przyznanie pomocy dołącza się:
• wydane przez właściwy organ gminy zaświadczenie o liczbie hektarów przeliczeniowych wchodzących w skład gospodarstwa podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy stanowiącej podstawę opodatkowania podatkiem rolnym, ustalonej na podstawie ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym - w przypadku gdy podstawę opodatkowania tym podatkiem stanowi liczba hektarów przeliczeniowych;
• wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach:
a) z rolnictwa z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej – w przypadku gdy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy prowadzi produkcję w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej,
b) innych niż dochody z rolnictwa albo zaświadczenie o braku tych dochodów
- uzyskanych w roku poprzedzającym rok składania wniosku o przyznanie pomocy.

Natomiast w celu wykazania spełnienia kryterium przychodowości do wniosku o przyznanie pomocy dołącza się:
• wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o przychodach innych niż przychody z rolnictwa uzyskanych w roku poprzedzającym rok składania wniosku o przyznanie pomocy albo zaświadczenie o braku tych przychodów.
Wyliczenie przychodów z rolnictwa następuje w oparciu o wyjściową wielkość ekonomiczną gospodarstwa. Przychody z rolnictwa określone zostaną jako wielkość ekonomiczna gospodarstwa wyrażona w złotych, przy zastosowaniu kursu 1 euro = 4,0286 zł wynikającego z przepisów dotyczących obliczania współczynników standardowej produkcji zgodnie z metodologią zawartą w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1242/2008 ustanawiającym wspólnotową typologię gospodarstw rolnych (Dz.Urz. UE L 335 z późn. zm.). Przychód z rolnictwa w zł wyliczany jest automatycznie w biznesplanie w Tabeli 26 (poz. 9 i 9.1) zamieszczonej w zakładce „Kryteria_dostępu”.

Dochody z rolnictwa obliczone są jako iloczyn liczby hektarów przeliczeniowych oraz wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ogłoszonej przez Prezesa GUS w roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy (zgodnie z ogłoszeniem Prezesa GUS zamieszczonym w Monitorze Polskim: z dnia 23 września 2019 r. przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego wynosi 2 715 zł, z dnia 23 września 2020 r. przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego wynosi 3 244 zł, z dnia 22 września 2021 r. przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego wynosi 3 819 zł), powiększone o dochody z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej.

W § 6 ust. 3 rozporządzenia zostało określone, że przy ustalaniu wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa posiadanego przez rolnika, bierze się pod uwagę:
1) w przypadku produkcji zwierzęcej – stan średni zwierząt w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy;
2) w przypadku produkcji roślinnej – uprawy w plonie głównym w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, przy czym za plon główny uznaje się uprawę, której okres wegetacji jest najdłuższy;
3) użytki rolne wchodzące w skład tego gospodarstwa w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy:
a) stanowiące przedmiot własności tego rolnika,
b) oddane w użytkowanie wieczyste temu rolnikowi,
c) które są dzierżawione przez tego rolnika z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na podstawie umowy dzierżawy zawartej na czas nieoznaczony albo na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy,
d) które są dzierżawione przez tego rolnika od podmiotów innych niż wyżej wymienione, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego albo z datą pewną oraz na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy,
e) do których temu rolnikowi lub jego małżonkowi przyznano jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach bezpośrednich w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, pomoc finansową w ramach działań obszarowych w ramach PROW 2007-2013 lub programu co najmniej w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy, a jeżeli w danym roku nie przyznano jeszcze płatności lub pomocy, płatność lub pomoc została przyznana co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 11 i pkt 12 ww. rozporządzenia do wniosku o przyznanie pomocy dołącza się:
• wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach:
a) z rolnictwa z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej – w przypadku gdy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy prowadzi produkcję w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej,
b) innych niż dochody z rolnictwa albo zaświadczenie o braku tych dochodów
-    uzyskanych w roku poprzedzającym rok składania wniosku o przyznanie pomocy lub
• wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o przychodach innych niż przychody z rolnictwa uzyskanych w roku poprzedzającym rok składania wniosku o przyznanie pomocy albo zaświadczenie o braku tych przychodów.

Wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach/ przychodach dotyczy jedynie podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy.

Zgodnie z § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia premia może być przyznana rolnikowi, jeżeli m.in. w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb.

Uznaje się, że rolnik prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli:
•    działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych;
•    jego:
- dochody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich dochodów lub
- przychody z rolnictwa – stanowią co najmniej 25% jego wszystkich przychodów.

W celu wykazania spełnienia kryterium dochodowości do wniosku o przyznanie pomocy dołącza się m.in. wydane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach innych niż dochody z rolnictwa w roku poprzedzającym rok składania wniosku o przyznanie pomocy. Do prawidłowego wyliczenia dochodu, należy przyjąć dochód brutto.

Zgodnie z literalną wykładnią przepisów ujętych w § 2 i § 11 ww. rozporządzenia, prowadzenie w celach zarobkowych działalności rolniczej (w odniesieniu do spełnienia kryterium dochodowości/przychodowości) powinno być możliwe do zweryfikowania na podstawie wydanego przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenia o dochodach bądź przychodach, o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 11 i 12 ww. rozporządzenia.

W przypadku przedłożenia przez wnioskodawcę zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego, z którego nie ma możliwości zweryfikowania spełnienia kryterium dochodowości/przychodowości, wówczas możliwe jest przedłożenie przez wnioskodawcę innych odpowiednich dokumentów potwierdzających osiąganie dochodów bądź przychodów z działalności innej niż rolnicza.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 w postępowaniu w sprawie o przyznanie pomocy organ, przed którym toczy się postępowanie m.in. stoi na straży praworządności i jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy (…). Natomiast strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu są obowiązane przedstawić dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek; ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

Zgodnie z § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a ww. rozporządzenia pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy. Przy czym przepis § 3 ust. 3 pkt 2 lit. b wskazuje, że pomoc może być przyznana m.in. na zakup wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia.

Definicja nowego pojazdu zawarta jest w art. 2 pkt 62 ww. ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którą za nowy pojazd należy rozumieć pojazd fabrycznie nowy, który nie był zarejestrowany.

Ponadto definicja nowego pojazdu zawarta jest również w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych. Zgodnie z art. 3 pkt 37 tego rozporządzenia, „nowy pojazd” oznacza pojazd, który nigdy wcześniej nie był zarejestrowany ani dopuszczony („dopuszczenie” oznacza pierwsze wykorzystanie w Unii pojazdu zgodnie z jego przeznaczeniem, „rejestracja” oznacza administracyjne zezwolenie na dopuszczenie pojazdu, w tym do ruchu drogowego, obejmujące identyfikację pojazdu i nadanie mu numeru seryjnego znanego jako numer rejestracyjny, na stałe, czasowo lub na krótki okres;).

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że pojazd który został zarejestrowany nie spełnia definicji pojazdu nowego, w związku z tym zakup takiego pojazdu nie może zostać sfinansowany w ramach premii.

W § 6 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia zostało określone, że przy ustalaniu docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa posiadanego przez rolnika, bierze się pod uwagę produkcję rolną prowadzoną na użytkach rolnych wchodzących w skład gospodarstwa:
a) stanowiących przedmiot własności tego rolnika,
b) oddanych w użytkowanie wieczyste temu rolnikowi,
c) dzierżawionych przez tego rolnika z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego na podstawie umowy dzierżawy zawartej na czas nieoznaczony albo na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy,
d) dzierżawionych przez tego rolnika od podmiotów innych niż wyżej wymienione pod warunkiem, że powierzchnia tych użytków rolnych nie przekroczy powierzchni użytków rolnych, o których mowa w ust. 3 pkt 3 lit. d, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego albo z datą pewną oraz na okres co najmniej 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy,
e) do których przyznano temu rolnikowi lub jego małżonkowi jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego lub pomoc finansową w ramach działań obszarowych w ramach programu nie później niż w roku zakończenia realizacji biznesplanu, a jeżeli w danym roku nie przyznano jeszcze płatności lub pomocy, płatność lub pomoc została przyznana nie później niż w roku poprzedzającym rok zakończenia realizacji biznesplanu, pod warunkiem że powierzchnia tych użytków rolnych nie przekroczy powierzchni użytków rolnych, o których mowa w ust. 3 pkt 3 lit. e.

Ponadto przepis § 6 ust. 4a ww. rozporządzenia wskazuje, że przy ustalaniu docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa uwzględnia się powierzchnię użytków rolnych stanowiących przedmiot własności rolnika, oddanych w użytkowanie wieczyste lub dzierżawionych przez rolnika z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, która stanowi co najmniej 70% lub 50% (w zależności od terminu naboru) powierzchni gospodarstwa posiadanego przez rolnika.

Powyższe oznacza, że jeżeli w skład gospodarstwa posiadanego przez rolnika wchodzą użytki rolne, które nie są w żadnej z form posiadania, o których mowa w lit. a - d wówczas, jeżeli otrzymano  na nie płatności obszarowe, można je uwzględnić przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa. Niemniej jednak, należy mieć na uwadze, że powierzchnia upraw na gruntach, o których mowa w pkt d-e, w okresie docelowym nie może być większa niż w okresie wyjściowym oraz ich powierzchnia nie może przekraczać 30% lub 50% (w zależności od terminu naboru) powierzchni gospodarstwa posiadanego przez rolnika.

Pozostałe użytkowane rolniczo działki (w biznesplanie wskazane jako „inne”), nie spełniające warunków, o których mowa powyżej, nie są brane pod uwagę do wyliczenia zarówno wyjściowej, jak i docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa. Co nie oznacza, że beneficjent nie może na te grunty otrzymywać płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

Jednocześnie należy podkreślić, że w skład gospodarstwa beneficjenta w okresie docelowym może wchodzić więcej niż 50% lub 30% (w zależności od terminu naboru) użytków rolnych innych niż wskazane § 6 ust. 4a. Należy mieć tylko na względzie, że w przypadku przekroczenia powierzchni 50% lub 30%, użytki te nie są brane pod uwagę do wyliczenia docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa i należy uwzględnić je w biznesplanie jako „inne”.

Zgodnie z rozporządzeniem biznesplan zawiera koncepcję restrukturyzacji gospodarstwa, w tym opis wyjściowej/docelowej sytuacji gospodarstwa obejmujący informacje dotyczące m.in. struktury produkcji roślinnej, uwzględniające rodzaj i powierzchnię upraw oraz wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Należy mieć na uwadze, że wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro. Obliczanie wielkości ekonomicznej odbywa się na podstawie upraw w plonie głównym oraz stanu średniorocznego zwierząt.

Wartości współczynników SO 2010 dla działalności występujących w biznesplanie (w euro) znajdują się w Załączniku nr 1 do biznesplanu. Załącznik ten zamieszczony jest na stronie internetowej ARiMR.

Należy nadmienić, że sposób wypełniania biznesplanu dla operacji typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” został szczegółowo wyjaśniony w „Instrukcji użytkownika do skoroszytu B_Plan”. Zgodnie z treścią instrukcji w biznesplanie w tabeli „Uprawy na gruntach ornych, w plantacjach wieloletnich, TUZ, w sadach oraz ugory” należy wprowadzić uprawy w plonie głównym poprzez wybór z listy rozwijanej. W przypadku braku na liście uprawy prowadzonej przez wnioskodawcę należy wybrać pozycję „Pozostałe...” z odpowiedniej grupy upraw, a następnie w arkuszu „Pozostale_informacje” (Informacje dodatkowe i uwagi do biznesplanu – pole: Inne uwagi, wyjaśnienia dotyczące Biznesplanu) podać gatunek uprawianej rośliny.

Biorąc pod uwagę powyższe informuję, że jeżeli wnioskodawca z listy rozwijanej wybierze pozycję „kwiaty i rośliny ozdobne gruntowe”, to wówczas konieczne jest doprecyzowanie gatunku uprawianych kwiatów, bądź roślin w arkuszu „Pozostale_informacje”.

Zgodnie z § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy.

Ponadto przepis § 3 ust. 5 rozporządzenia wskazuje, iż w ramach kwoty, o której mowa w ust. 3 pkt 2 lit. a, może być uwzględniona wyłącznie inwestycja, która nie została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, oraz – w przypadku gdy biznesplan przewiduje inwestycję polegającą na budowie, przebudowie, remoncie budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej, zwaną dalej „inwestycją budowlaną” – inwestycja, która będzie położona na gruntach stanowiących własność wnioskodawcy lub beneficjenta, przedmiot użytkowania wieczystego lub przedmiot dzierżawy z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego.

Wobec powyższego informuję, że wskazane przepisy dopuszczają możliwość zrealizowania wydatków na inwestycje zaplanowane w biznesplanie (zarówno inwestycje w środki trwałe, jak również w obrotowe środki produkcji) w okresie pomiędzy dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, a terminem przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy. Zatem, uznaje się za właściwe, przedłożenie wraz z wnioskiem o płatność dokumentów potwierdzających realizację inwestycji w określonym powyżej terminie.  Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że wnioskodawca ponosząc wydatki przed dniem wydania decyzji o przyznaniu pomocy inwestuje środki, nie mając pewności, czy otrzyma na ten cel wsparcie. W związku z tym, wnioskodawca ponosi pełną odpowiedzialność za ewentualne konsekwencje wynikające z nieprzyznania pomocy w ramach operacji typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw”.

Przepisy ww. rozporządzenia wskazują, że pomoc przysługuje w kolejności ustalonej przy zastosowaniu kryteriów wyboru. O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Osoba wnioskująca o premię może uzyskać punkty m.in. za prowadzenie działań w zakresie przygotowania do sprzedaż produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie oraz za prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.

Sposób wypełniania biznesplanu dla operacji typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” został szczegółowo wyjaśniony w „Instrukcji użytkownika do skoroszytu B_Plan_RMG” zamieszczonej na stronie ARiMR.

Pod pojęciem „przygotowywania do sprzedaży produktów rolnych” należy rozumieć czynności lub zabiegi, które mają na celu przygotowanie plonów do sprzedaży na rynek pierwotny. Czynności przygotowujące mogą wpływać na poprawę jakości lub lepszą prezentację oferowanego produktu, jednakże nie mogą wpływać w sposób znaczący na zmianę ich charakteru. Do wyżej wymienionych czynności można zaliczyć m.in.: czyszczenie płodów rolnych, sortowanie, odkażanie, usuwanie liści, woskowanie owoców, suszenie nasion itp. Należy zaznaczyć przy tym, iż wszelkiego rodzaju zabiegi, które zmieniają charakter produktu pierwotnego, nie mogą zostać uznane za przygotowanie produktów do sprzedaży, bowiem produkt finalny jest inny niż produkt pierwotny. W takim przypadku mówimy o „przetwarzaniu produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie”.

Zatem pod pojęciem „przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie” należy rozumieć wszelkie czynności wykonywane na produkcie rolnym (z wyjątkiem czynności wykonywanych w gospodarstwach, niezbędnych do przygotowania produktów zwierzęcych lub roślinnych do pierwszej sprzedaży), w wyniku których powstaje produkt będący również produktem rolnym (tj. objętym załącznikiem nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), jednak zostaje zmieniony charakter tego produktu. Przez produkty rolne należy rozumieć płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa, jak również produkty pierwszego przetworzenia, które pozostają w bezpośrednim związku z tymi produktami. Przykładem może być m.in.: wytłaczanie soku z jabłek - w takim przypadku produkt finalny, czyli sok jabłkowy jest produktem pierwszego stopnia przetworzenia, czyli w dalszym ciągu jest produktem rolnym.

Informacje dotyczące powyższych pojęć zostały zawarte w instrukcji wypełniania biznesplanu.

Zgodnie z rozporządzeniem pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 70% kwoty pomocy. W świetle powyższego, premia w całości musi zostać przeznaczona na prowadzoną w gospodarstwie działalność rolniczą lub przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, natomiast brak jest możliwości finansowania w ramach przedmiotowego poddziałania inwestycji dotyczących przetwarzania produktów rolnych. W biznesplanie składanym przez wnioskodawcę w arkuszu „Cele”, zawarte są informacje o prowadzeniu działań w zakresie przygotowywania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie lub prowadzeniu działalności w zakresie przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.

Mając na uwadze powyższe definicje informuję, że belowanie siana oraz suszenie zielonki uznawane jest za przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych, o ile produkty te są przewidziane i przeznaczone do sprzedaży poza gospodarstwo na rynek pierwotny, natomiast przygotowanie w gospodarstwie sianokiszonki z siana, kukurydzy lub zboża przy użyciu zakiszacza do kiszonek lub bez jego użycia z przeznaczeniem do sprzedaży uznawane jest za przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.

Uznaje się, że rozpoczęcie realizacji biznesplanu następuje przez dokonanie czynności mającej na celu realizację określonych w nim działań, w szczególności przez:

• rozpoczęcie prac budowlanych związanych z inwestycją;

• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania maszyny, urządzenia lub wyposażenia;

• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić świadczenie usług;

• prace przygotowawcze, takie jak uzyskanie zezwoleń lub przeprowadzenie analiz wykonalności inwestycji;

• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania gruntów rolnych”.

Pomoc przyznaje się na operację:

• obejmującą restrukturyzację gospodarstwa w zakresie produkcji żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;

• polegającą na:

• przeprowadzeniu inwestycji w środki trwałe oraz

• udziale w szkoleniach, lub

• korzystaniu usług doradczych, lub

• udziale w zorganizowanych formach współpracy producentów rolnych, w szczególności w celu dostarczenia na rynek większych ilości produktów i przygotowania ich do sprzedaży, lub

• realizacji innych działań niezbędnych do przeprowadzenia restrukturyzacji gospodarstwa;

• w wyniku realizacji której nastąpi wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa:

• do co najmniej 10 tys. euro,

• co najmniej o 20% w stosunku do wielkości wyjściowej.

Realizacja operacji przyczyni się do restrukturyzacji gospodarstwa, o której mowa powyżej, jeżeli ma na celu poprawę konkurencyjności i zwiększenie rentowności gospodarstwa, oraz doprowadzi do wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa, w szczególności w wyniku zmiany prowadzonej produkcji rolnej.

Dokumentem potwierdzającym rozpoczęcie realizacji biznesplanu może być każdy dokument potwierdzający dokonanie lub zainicjowanie dokonania czynności mającej na celu realizację określonych w biznesplanie działań. Niemniej jednak, należy mieć na względzie, że czynności te powinny mieć wpływ na realizację celów operacji. Możliwe jest uznanie za rozpoczęcie realizacji biznesplanu dokumentów potwierdzających np. udział w szkoleniu (jeżeli beneficjent planował takie szkolenie), korzystanie z usług doradczych (jeżeli beneficjent planował korzystanie z takich usług doradczych), zakup materiału kwalifikowanego (jeżeli beneficjent deklarował innowacyjność w zakresie postępu biologicznego), zakup worków (w przypadku, gdy beneficjent deklarował prowadzenie działań w zakresie przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie z wykorzystaniem worków), itp. bez konieczności uwzględnienia ich jako zakup obrotowych środkach produkcji. Zakup środków obrotowych również można w pewnych okolicznościach uznać za rozpoczęcie realizacji biznesplanu, np. zakup konkretnych nasion w związku z nowym rodzajem upraw przewidzianym w biznesplanie, zakup środków ochrony roślin/nawozów mineralnych dostosowanych do nowych rodzajów upraw przewidzianych w biznesplanie.

Wyjątkiem jest nabywanie oleju napędowego, gdzie czynność ta wykonywana jest regularnie przez każdego posiadacza maszyn rolniczych i jako taka nie stanowi dowodu na realizację biznesplanu. Taki zakup nie ma wpływu na żaden z celów operacji polegającej na restrukturyzacji gospodarstwa.

W przepisach rozporządzenia zostało określone, że biznesplan zawiera koncepcję restrukturyzacji gospodarstwa, w tym opis wyjściowej / docelowej sytuacji gospodarstwa obejmujący informacje dotyczące wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro. Obliczanie wielkości ekonomicznej odbywa się na podstawie upraw w plonie głównym oraz stanu średniorocznego zwierząt.

Całkowita roczna standardowa produkcja gospodarstwa jest ustalana na podstawie współczynników standardowej produkcji, obliczonych zgodnie z metodologią Unii Europejskiej zawartą w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1242/2008 z dnia 8 grudnia 2008 r. ustanawiającym wspólnotową typologię gospodarstw rolnych (Dz. Urz. UE L 335 z 13.12.2008, str. 3, z późn. zm.).

Wartości współczynników SO 2010 dla działalności występujących w biznesplanie (w euro) znajdują się w Załączniku nr 1 do biznesplanu. Załącznik ten zamieszczony jest na stronie internetowej ARiMR.

Należy zauważyć, że w przytoczonym załączniku nie została uwzględniona produkcja owada gatunku mącznik młynarek jako podstawa do ustalenia potencjału ekonomicznego gospodarstwa. Niemniej jednak należałoby uznać, że wsparcie produkcji owada gatunku mącznik młynarek znajduje ekonomiczne uzasadnienie w odniesieniu do mniejszych gospodarstw rolnych.

Wobec powyższego, przyjmując pewne uproszczenie, istnieje możliwość przypisania produkcji owada gatunku mącznik młynarek do obowiązującej listy działalności, dla których liczone są współczynniki Standardowej Produkcji dla operacji typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” PROW 2014-2020. Produkcja ta mogłaby zostać ujęta w pozycji „dżdżownice”.