Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Pomoc w ramach tego instrumentu wsparcia przyznawana jest na mocy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem".

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.) pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli prowadząc tę działalność podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych.

Jednocześnie na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz.  U.  z  2017  r. poz. 1853) w przypadku małżonków oraz podmiotów będących współposiadaczami gospodarstwa rolnego nadaje się jeden numer identyfikacyjny temu z małżonków lub współposiadaczy, co do którego współmałżonek lub współposiadacz wyraził pisemną zgodę.

W związku z powyższym możliwe jest przyznanie pomocy małżonkowi nieposiadającemu odrębnego numeru producenta, jeżeli prowadzi w tym gospodarstwie działalność rolniczą.

W opisanym przypadku wnioskodawca posługuje się numerem identyfikacyjnym współmałżonka.
Uwaga: w naborze 2017 r, pomoc przyznawana była rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik albo małżonek rolnika nieprzerwanie przez co najmniej 24 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w tym okresie nie prowadził innej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w naborze w 2018 r. został skrócony okres podlegania ubezpieczeniu z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 2 miesięcy oraz okres nieprowadzenia innej działalności gospodarczej z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku. Dodatkowo umożliwiono ubieganie się o pomoc rolnikom i małżonkom rolników objętych ubezpieczeniem społecznym rolników w pełnym zakresie, tj. nie tylko z mocy ustawy, ale również na wniosek.

W obu przypadkach pomoc nie będzie mogła zostać przyznana. Wynika to z § 2 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.), zgodnie z którym pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli prowadząc tę działalność podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej
2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych.

Zatem, zarówno w przypadku podjęcia pracy zawodowej poza rolnictwem, skutkującej obowiązkowym ubezpieczeniem w ZUS, jak również prowadzenia działalności pozarolniczej nie będzie spełniony powyższy warunek.

Uwaga: w naborze 2017 r, pomoc przyznawana była rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik albo małżonek rolnika nieprzerwanie przez co najmniej 24 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w tym okresie nie prowadził innej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w naborze w 2018 r. został skrócony okres podlegania ubezpieczeniu z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 2 miesięcy oraz okres nieprowadzenia innej działalności gospodarczej z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku. Dodatkowo umożliwiono ubieganie się o pomoc rolnikom i małżonkom rolników objętych ubezpieczeniem społecznym rolników w pełnym zakresie, tj. nie tylko z mocy ustawy, ale również na wniosek.

Przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.) nie wykluczają objęcia wsparciem hodowli ślimaków.
Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, jeżeli "w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi w celach zarobkowych, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem chowu i hodowli ryb ". Według § 2 ust. 3 pkt 2 uznaje się, że rolnik albo małżonek rolnika prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych. Wyłączenie ze wsparcia w przypadku produkcji zwierzęcej (zgodnie z § 3 ust. 3 pkt. 2 lit. c tiret drugie rozporządzenia) dotyczy wyłącznie prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, takich jak: hodowli zwierząt laboratoryjnych, ryb akwariowych, psów rasowych i kotów rasowych.

Premia nie może zostać przyznana obojgu małżonkom, nawet jeśli posiadają odrębne numery producenta. Przepisy § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.) stanowią, że w przypadku gdy o pomoc ubiegają się oboje małżonkowie i oboje spełniają warunki jej przyznania, pomoc przyznaje się tylko jednemu z nich, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę, niezależnie od tego czy posiadają wspólne czy odrębne gospodarstwa.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, pomoc może zostać przyznana rolnikowi albo małżonkowi rolnika, bez konieczności posiadania rolniczych kwalifikacji zawodowych.

Uwaga: w naborze 2017 r. posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych nie było warunkiem niezbędnym do uzyskania pomocy w ramach "Restrukturyzacji małych gospodarstw". Jednakże, jeżeli osoba ubiegająca się o pomoc posiadała kwalifikacje zawodowe wówczas otrzymywała z tego tytułu punkty, które decydowały o kolejności przysługiwania pomocy. W naborze w 2018 r. zrezygnowano z kryterium wyboru dotyczącego kwalifikacji zawodowych.

W ramach premii nie można zakupić używanego sprzętu rolniczego. Premia w całości musi zostać przeznaczona na prowadzoną w gospodarstwie działalność rolniczą lub przygotowanie do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, przy czym inwestycje w środki trwałe muszą stanowić wartość równą co najmniej 80% kwoty pomocy.

W ramach inwestycji w środki trwałe można zakupić wyłącznie nowe maszyny, urządzenia oraz wyposażenie.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1813 z późn. zm.) pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, jeżeli nie przyznano mu albo przyznano, lecz nie wypłacono mu pomocy finansowej z powodu rezygnacji z tej pomocy, niedopełnienia przez beneficjenta warunków, z zastrzeżeniem których została wydana decyzja o przyznaniu pomocy albo zawarta umowa o przyznaniu pomocy, lub niezłożenia wniosku o płatność:

• w ramach działań "Ułatwianie startu młodym rolnikom", "Modernizacja gospodarstw rolnych", "Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej", „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
• na objęte programem operacje typu:
  • "Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" lub
  • "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników", lub
  • "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich".

Z kolei zgodnie z przepisem określonym w § 6 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1196 z późn. zm.), pomocy nie przyznaje się podmiotowi, który uzyskał pomoc finansową na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw".

W ramach obu ww. poddziałań kryterium wykluczające możliwość przyznania pomocy w przypadku korzystania z innych instrumentów wsparcia odnosi się wyłącznie do osoby wnioskującej o pomoc. Zatem dopuszczalna jest sytuacja, w której jeden z małżonków będzie ubiegał się o pomoc w ramach operacji typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw", a drugi małżonek w ramach operacji typu "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej".

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1813 z późn. zm.) pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, jeżeli nie przyznano mu albo przyznano, lecz nie wypłacono mu pomocy finansowej z powodu rezygnacji z tej pomocy, niedopełnienia przez beneficjenta warunków, z zastrzeżeniem których została wydana decyzja o przyznaniu pomocy albo zawarta umowa o przyznaniu pomocy, lub niezłożenia wniosku o płatność:

• w ramach działań "Ułatwianie startu młodym rolnikom", "Modernizacja gospodarstw rolnych", "Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej", „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” dla operacji, które odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej” objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
• na objęte programem operacje typu:
  • "Modernizacja gospodarstw rolnych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" lub
  • "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników", lub
  • "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich".

Powyższe kryterium odnosi się wyłącznie do osoby wnioskującej o pomoc, tym samym fakt występowania z wnioskiem o przyznanie pomocy w ramach ww. działań przez małżonka osoby ubiegającej się o przyznanie pomocy w ramach "Restrukturyzacji małych gospodarstw" nie wpływa na możliwość przyznania premii wnioskodawcy.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 rozporządzenia pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli prowadząc tę działalność podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz działalność ta nie jest prowadzona w celach naukowo-badawczych.

Okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jako domownik nie jest wliczany do  2-miesięcznego okresu, o którym mowa powyżej. W opisanym przypadku nie będzie spełnione jedno z podstawowych kryteriów określonych dla wnioskodawcy, tym samym pomoc w ramach przedmiotowego poddziałania nie będzie mogła zostać przyznana.

Uwaga: w naborze 2017 r, pomoc przyznawana była rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik albo małżonek rolnika nieprzerwanie przez co najmniej 24 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w tym okresie nie prowadził innej działalności gospodarczej. Oznacza to, że w naborze w 2018 r. został skrócony okres podlegania ubezpieczeniu z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 2 miesięcy oraz okres nieprowadzenia innej działalności gospodarczej z co najmniej 24 miesięcy do co najmniej 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku. Dodatkowo umożliwiono ubieganie się o pomoc rolnikom i małżonkom rolników objętych ubezpieczeniem społecznym rolników w pełnym zakresie, tj. nie tylko z mocy ustawy, ale również na wniosek.

Zgodnie z § 2a ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U.  poz. 1813 z późn. zm.) pomoc w zakresie restrukturyzacji małych gospodarstw przyznaje się na:

• operację polegającą na zaprzestaniu chowu i hodowli świń, realizowaną w gospodarstwach, w których prowadzony jest chów i hodowla świń, na obszarach wyznaczonych w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń (ASF) oraz
• na inne operacje (bez ASF).

W myśl obowiązujących przepisów, rolnik może skorzystać z jednej z ww. form wsparcia, w zależności od rodzaju planowanej operacji. Zatem nie ma przeciwskazań, aby rolnik posiadający gospodarstwo rolne położone na obszarze wyznaczonym w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń, złożył wniosek o przyznanie pomocy na inne operacje (bez ASF), jeśli takie planuje zrealizować. Ubiegając się o pomoc, należy pamiętać, że wnioskodawca zgodnie z § 5 ust. 2 ma możliwość skorzystania ze wsparcia tylko raz na dane gospodarstwo, niezależnie od rodzaju wybranej operacji.

Wydatki na inwestycje finansowane z premii na restrukturyzację małych gospodarstw, uzyskanej w  ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, rozliczane są przez ARiMR w kwocie brutto, a więc łącznie z podatkiem VAT. Natomiast, w celu uzyskania informacji i wyjaśnień dotyczących przepisów podatkowych, w tym rozliczeń i warunków zwrotu VAT, należy zwrócić się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Pod pojęciem "przygotowania do sprzedaży produktów rolnych" należy rozumieć czynności lub zabiegi, które mają na celu przygotowanie plonów do sprzedaży na rynek pierwotny. Czynności przygotowujące mogą wpływać na poprawę jakości lub lepszą prezentację oferowanego produktu, jednakże nie mogą wpływać w sposób znaczący na zmianę ich charakteru. Do wyżej wymienionych czynności można zaliczyć m.in.: czyszczenie płodów rolnych, sortowanie, odkażanie, usuwanie liści, woskowanie owoców, suszenie nasion itp. Należy zaznaczyć przy tym, iż wszelkiego rodzaju zabiegi, które zmieniają charakter produktu pierwotnego, nie mogą zostać uznane za przygotowanie produktów do sprzedaży, bowiem produkt finalny jest inny niż produkt pierwotny. W takim przypadku mówimy o "przetwarzaniu produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie".

Pod pojęciem "przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie" należy rozumieć wszelkie czynności wykonywane na produkcie rolnym (z wyjątkiem czynności wykonywanych w gospodarstwach, niezbędnych do przygotowania produktów zwierzęcych lub roślinnych do pierwszej sprzedaży), w wyniku których powstaje produkt będący również produktem rolnym (tj. objętym załącznikiem nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), jednak zostaje zmieniony charakter tego produktu. Przez produkty rolne należy rozumieć płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa, jak również produkty pierwszego przetworzenia, które pozostają w bezpośrednim związku z tymi produktami. Przykładem może być m.in.: wytłaczanie soku z jabłek - w takim przypadku produkt finalny, czyli sok jabłkowy jest produktem pierwszego stopnia przetworzenia, czyli w dalszym ciągu jest produktem rolnym.

Planowane szkolenia, za które wnioskodawca może uzyskać punkty powinny spełniać następujące warunki::

• tematyka szkolenia ma bezpośredni związek z przewidzianą w biznesplanie działalnością rolniczą, organizacją produkcji, organizacją i zarządzaniem gospodarstwem przedstawionym w biznesplanie, wypełnienie wniosku o płatności bezpośrednie i inne formy pomocy ze środków publicznych w tym sporządzenie biznesplanów nie będą usługami punktowanymi,
• szkolenie będzie organizowane i prowadzone przez podmioty uprawnione do prowadzenia działalności szkoleniowej, tylko w wyjątkowych przypadkach przez inne podmioty np. organizacje branżowe lub społeczno-zawodowe rolników, firmy producenckie itp.,
• planowane szkolenie nie może być szkoleniem obligatoryjnym wynikającym z obowiązującego prawodawstwa (np. obowiązkowe szkolenia chemizacyjne nie będą punktowane, szkolenia bhp prowadzone przez uprawnione podmioty mogą podlegać punktacji),potwierdzeniem odbytego szkolenia musi być stosowny dyplom / certyfikat, świadectwo, zaświadczenie itp.,

Planowane usługi doradcze, za które wnioskodawca może uzyskać punkty powinny spełniać następujące warunki:

• zakres usług doradczych musi mieć bezpośredni związek z przewidzianą w biznesplanie działalnością rolniczą, organizacją produkcji, organizacją i zarządzaniem gospodarstwem przedstawionym w biznesplanie. Wypełnienie wniosku o płatności bezpośrednie i inne formy pomocy ze środków publicznych, w tym sporządzenie biznesplanów, nie będą usługami punktowanymi,
• usługa doradcza nie może dotyczyć planowanego zobowiązania dającego możliwość uzyskania punktów rankingowych (np. sporządzenia planu nawozowego w przypadku uzyskania punktów za przygotowanie i stosowanie planu nawozowego),
• usługa doradcza powinna być wykonana przez uprawniony do świadczenia usług doradczych w rolnictwie podmiot doradczy lub doradcę z list doradców, prowadzonych przez Centrum Doradztwa Rolniczego (listy dostępne na stronie internetowej CDR pod adresem: 195.205.152.135/doradca/doradcy_str/dor_rol.php
• potwierdzeniem wykonanej usługi doradczej musi być stosowny dokument wystawiony przed podmiot doradczy lub doradcę, który taką usługę wykonał.

Zgodnie z zamieszczoną na stronie internetowej "Instrukcją użytkownika do skoroszytu B_planu" (pkt. od 5.2.4.10.1. do 5.2.4.10.3.), wartość współczynników standardowej produkcji (SO) dla warzyw "pod osłonami", dotyczy uprawy warzyw pod osłonami wysokimi, czyli w szklarniach oraz tunelach foliowych wysokich, tj. mających 1,5 m i więcej wysokości w szczycie. Warzywa takie muszą przez cały okres wegetacji przebywać w szklarni lub w tunelu foliowym.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia (§ 6 ust. 3) przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w okresie wyjściowym bierze się pod uwagę:

1. w przypadku produkcji zwierzęcej - stan średni zwierząt w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy;
2. przypadku produkcji roślinnej - uprawy w plonie głównym w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, przy czym za plon główny uznaje się uprawę, której okres wegetacji jest najdłuższy;

W celu szacunkowego wyliczenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa można skorzystać z kalkulatora znajdującego się na stronie internetowej ARiMR pod adresem www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/prow-2014-2020/kalkulator-obliczania-wielkosci-ekonomicznej-gospodarstw-so.html (Spr_z_U_WE.xls wariant: orientacyjne wyliczenie wielkości ekonomicznej).

Przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w okresie wyjściowym, należy uwzględnić wyłącznie te grunty, które tworzą gospodarstwo rolne osoby ubiegającej się o pomoc oraz są w jednej z form posiadania, o której mowa w § 6 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia (tj. własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawy długoterminowe z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, dzierżawy długoterminowe od innych podmiotów lub do których rolnikowi lub jego małżonkowi przyznano płatności obszarowe).

W przypadku gospodarstwa prowadzonego wspólnie przez małżonków, przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa należy uwzględnić wszystkie grunty tworzące gospodarstwo, będące w jednej z ww. form posiadania lub do których rolnikowi (wnioskodawcy) przyznano płatności obszarowe, ale również te, które są wyłączną własnością współmałżonka oraz, na które współmałżonkowi przyznano płatności obszarowe (wystąpienie z wnioskiem o płatności obszarowe przez jednego z małżonków, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę na nadanie numeru, może zostać potraktowane równoznacznie z wystąpieniem o płatności obszarowe przez współmałżonka).

Natomiast w przypadku prowadzenia przez małżonków odrębnych gospodarstw rolnych, pomoc mogłaby zostać przyznana wyłącznie na gospodarstwo jednego z nich, bez konieczności uwzględniania przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa gruntów wchodzących w skład gospodarstwa drugiego z małżonków, pod warunkiem wykazania, że małżonkowie prowadzą odrębne gospodarstwa w rozumieniu z art. 553 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 55³ Kodeksu cywilnego za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne, wrazz gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Przepis ten identyfikuje gospodarstwo rolne w sposób przedmiotowo-funkcjonalny, wskazując na przypisane mu elementy materialne (grunty rolne, leśne, budynki, urządzenia, inwentarz) oraz na ich funkcjonalne znaczenie wyrażające się w faktycznym lub choćby możliwym zorganizowaniu tych elementów w jedną gospodarczą całość.

Należy mieć na uwadze, że tego typu przypadek musi zostać poddany szczegółowej analizie, w szczególności pod kątem sprawdzenia, czy nie zachodzą przesłanki tworzenia sztucznych warunków w celu uzyskania pomocy finansowej.

Sprawdzeniu będzie podlegało, czy każde z gospodarstw funkcjonuje i czy może funkcjonować jako zorganizowana całość gospodarcza niezależna i niezwiązana ze sobą. A co za tym idzie, czy można uznać, że gospodarstwa funkcjonują w taki sposób, że każdy z małżonków może odrębnie w swoim gospodarstw prowadzić działalność rolniczą samodzielnie i na własny rachunek. W tym, analizie zostanie poddana sytuacja wyjściowa oraz docelowa gospodarstwa przedstawionego w biznesplanie w zakresie zasobów gospodarstwa - budynków, wyposażenia, sprzętu, inwentarza oraz gruntów branych pod uwagę przy ustaleniu wielkości ekonomicznej w obu ww. okresach. W przypadku stwierdzenia przesłanek świadczących o tworzeniu sztucznych warunków, np.: sztuczny podział gospodarstwa, uwzględnienie gruntów współmałżonka w wielkości ekonomicznej w okresie docelowym przy jednoczesnym pominięciu ich w okresie wyjściowym, brak niezbędnego zaplecza produkcyjnego itp., pomoc nie będzie mogła zostać przyznana. Ponadto informuję, że strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu o przyznanie pomocy są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek, a ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.

W § 3 ust. 1 pkt 4 lit. a, ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia prawodawca wskazał ogólnie rodzaj wydatków, które można sfinansować z uzyskanej pomocy i proporcje pomiędzy tymi wydatkami. Tak więc, po pierwsze, premię w całości trzeba przeznaczyć na cele związane z prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwie lub z przygotowaniem do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Po drugie, inwestycje w środki trwałe muszą stanowić szacunkowo co najmniej 80% kwoty pomocy. Pozostałą część premii można wydać na zakup obrotowych środków produkcji.

Odnosząc się do kwestii dokumentowania wydatków, stosownie do § 3 ust. 3 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia, premię można przyznać pod warunkiem, że biznesplan zapewnia zgodność szacunkowych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi.

W zależności od rodzaju planowanej inwestycji w środki trwałe, dokumenty, jakie wnioskodawca składa wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy mogą być różne.

W przypadku, gdy biznesplan przewiduje realizację inwestycji budowlanej, obligatoryjnym załącznikiem do wniosku o przyznanie pomocy jest, zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia, kosztorys inwestorski.
Natomiast nie wymaga się przedstawienia projektu budowlanego, ale w trakcie weryfikacji wniosku o przyznanie pomocy Agencja musi zbadać, czy przygotowany przez wnioskodawcę biznesplan odpowiada przedstawionym powyżej wymogom. Dlatego może wezwać wnioskodawcę do wyjaśnień.

Stosownie do § 18 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia, beneficjent powinien zrealizować biznesplan w terminie przewidzianym w biznesplanie, lecz nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, w tym zwłaszcza działania, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 (a więc inwestycję w środki trwałe). Oznacza to, że w tym terminie Beneficjent powinien zakończyć wszystkie prace, a nie tylko te, które mają zostać sfinansowane z premii na restrukturyzację małych gospodarstw. Zgodnie z § 19 ust. 2 ww. rozporządzenia, drugą ratę pomocy wypłaca się, jeżeli są spełnione warunki, o których mowa w § 18 pkt 2. Dodatkowo, należy mieć na uwadze, że przepis § 18 pkt 7 ww. rozporządzenia zobowiązuje beneficjenta do przechowywania dokumentów związanych z przyznaną pomocą co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy. Dotyczy to także kosztorysów, faktur, rachunków, pozwoleń na budowę itp.
Na etapie składania wniosku o przyznanie pomocy nie wymaga się pozwolenia na budowę, ale trzeba podkreślić, że każda inwestycja budowlana powinna być realizowana zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności ustawy Prawo budowlane. Oznacza to konieczność dopełnienia przez inwestora wymaganych czynności takich jak np. zgłoszenie zamiaru prowadzenia robót budowlanych, uzyskanie pozwolenia na budowę, pozwolenia wodnoprawnego itd. Ponadto, trzeba przypomnieć, że zatrudnianie osób fizycznych (np. murarza) przez osoby fizyczne jest możliwe, z zastrzeżeniem dopełnienia czynności wynikających z odrębnych przepisów prawa (zawarcie umowy, obowiązek podatkowy itp.).

Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1813 z późn. zm.) w ramach kwoty pomocy może być uwzględniona wyłącznie inwestycja, która nie została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o przyznaniu pomocy (...).

Ponadto w § 15 ust. 2 pkt 1 i 3 oraz ust. 4 rozporządzenia, prawodawca postanowił, że w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia doręczenia decyzji przyznającej pomoc, beneficjent powinien spełnić warunki określone w tej decyzji, w tym m.in. rozpocząć realizację biznesplanu oraz złożyć wniosek o płatność pierwszej raty pomocy. Do tego wniosku dołączyć należy dokumenty, które potwierdzają spełnienie warunków, z zastrzeżeniem dopełnienia których została wydana decyzja o przyznaniu pomocy, w tym dokument potwierdzający rozpoczęcie realizacji biznesplanu (§ 16 ust. 3 pkt 1). Prawodawca określił również, że "rozpoczęcie realizacji biznesplanu, następuje przez dokonanie czynności mającej na celu realizację określonych w nim działań", oraz podał przykłady takich czynności, w tym "zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania maszyny (...)"

Kierując się powyższym, należy stwierdzić, że prawodawca dał możliwość rozliczania w ramach premii na Restrukturyzację małych gospodarstw wydatku poniesionego po dniu złożenia wniosku o przyznaniu pomocy, a przed wypłatą I raty premii.

Jak stanowi § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia, pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy. Wymiana pokrycia dachowego (materiał + robocizna) stanowią inwestycję w środek trwały, więc koszt jej budowy może zostać sfinansowany z premii na restrukturyzację małych gospodarstw.

Należy podkreślić, że inwestycja finansowana z premii musi zostać zakończona nie później niż do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy (§ 18 pkt 2 rozporządzenia).

W tym terminie powinny zakończyć się wszystkie prace niezbędne do uzyskania pozwolenia na budowę lub prawidłowej eksploatacji budynku (w przypadku zgłoszenia), a nie tylko te prace, które mają zostać sfinansowane z premii na restrukturyzację małych gospodarstw. Ponadto, każda inwestycja budowlana powinna być realizowana zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności ustawy Prawo budowlane. Oznacza to konieczność dopełnienia przez inwestora wymaganych czynności takich jak np. zgłoszenie zamiaru prowadzenia robót budowlanych, uzyskanie pozwolenia na budowę, pozwolenia wodnoprawnego itd.

Ponadto wyjaśniam, że wymiana eternitowych pokryć dachowych budynków gospodarczych - zakup blachy jest inwestycją przyjazną środowisku, wymienioną w załączniku nr 2 do rozporządzenia w poz. 87. Wniosek uzyskuje dodatkowe punkty, jeśli inwestycja przewiduje zakup blachy. Natomiast odrębną kwestią jest wydatkowanie premii. W ramach przyznanej pomocy sfinansować można zakup blachy jak i robociznę (bez ujęcia prac wykonanych systemem gospodarczym, czyli przez samego beneficjenta).

Jak stanowi § 3 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia, pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan zawiera elementy wzajemnie ze sobą spójne i zgodne. Co za tym idzie, inwestycja powinna być dostosowana do potrzeb gospodarstwa. W prawidłowym doborze maszyny rolniczej dla realnej sytuacji w gospodarstwie pomocne są „Zasady doboru maszyn rolniczych w ramach PROW na lata 2014-2020”. Zawarte w tym opracowaniu dane i wskaźniki nie są obligatoryjne, ale powinny stanowić wskazówkę dla beneficjenta. Agencja dopuszcza odstępstwa od "Zasad ...", jeśli uzasadnia to np. położenie danego gospodarstwa (np. podmokłe grunty, nachylenie stoku itp.), a także planowany w biznesplanie stan docelowy gospodarstwa (np. powiększanie areału).

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, pomoc może zostać przyznana rolnikowi albo małżonkowi rolnika, bez konieczności posiadania rolniczych kwalifikacji zawodowych.

Uwaga: w naborze 2017 r. posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych nie było warunkiem niezbędnym do uzyskania pomocy w ramach "Restrukturyzacji małych gospodarstw". Jednakże jeżeli osoba ubiegająca się o pomoc posiadała kwalifikacje zawodowe wówczas otrzymywała z tego tytułu punkty, które decydowały o kolejności przysługiwania pomocy. W naborze w 2018 r. zrezygnowano z kryterium wyboru dotyczącego kwalifikacji zawodowych, w tym również usunięto załącznik nr 1 do rozporządzenia zawierający szczegółowy wykaz kierunków studiów, zawodów oraz tytułów kwalifikacyjnych, a także rodzaje dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji zawodowych.

W związku z tym, że wsparcie w ramach restrukturyzacji małych gospodarstw jest instrumentem pomocowym o charakterze premiowym, nie ma wymogu, aby zakupy (również o wartości powyżej 20 000 zł) były przeprowadzane poprzez wybór oferty w trybie konkurencyjnym za pośrednictwem Portalu Ogłoszeń ARiMR.

Przepis § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia stanowi, że pomoc może zostać przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy.

Zgodnie z art. 3 ust. 15 ustawy o rachunkowości, jeśli mowa o środkach trwałych, rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy. W  ustawie o rachunkowości brak jest wytycznych określających sposoby klasyfikacji oraz wyceny zwierząt. W kwestiach nieuregulowanych ustawą, stosuje się postanowienia Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 41 "Rolnictwo". Jednak jest to dokument wykorzystywany dla celów księgowania m.in. aktywów biologicznych, do których zalicza się zwierzęta w hodowli oraz chowie. W praktyce rachunkowej stosuje się następujący podział zwierząt:

Zwierzęta, których okres używania jako hodowlanych jest dłuższy niż rok zalicza się do środków trwałych, aczkolwiek nie jest to jedyne kryterium. Na mocy art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości oraz MSR 41, należy też uwzględnić przeznaczenie zwierząt do użytku na potrzeby własne, jako pociągowych lub do rozpłodu albo w celu pozyskania z nich mleka (krowy mleczne) czy wełny (owce) w okresie dłuższym niż rok. Pozostałe zwierzęta zaliczane będą do majątku obrotowego.

Szczegółowa klasyfikacja środków trwałych stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (Dz. U. z 2016 poz. 1864).

W świetle powyższego, premię można przeznaczyć na każdy środek trwały związany z przewidzianą w biznesplanie produkcją rolną lub przygotowywanie do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, w tym m.in. grunty, zakup stada podstawowego zwierząt, czy zakładanie sadów i plantacji wieloletnich gatunków użytkowanych efektywnie dłużej niż 5 lat.

W ramach inwestycji w środki trwałe, premia na restrukturyzację małych gospodarstw może być przeznaczona m.in. na zakup zwierząt przeznaczonych do rozrodu, jako stado podstawowe.

W przypadku bydła mogą to być jałówki w wieku pozwalającym na ocenę przydatności do rozrodu i włączenia po pierwszym wycieleniu do stada podstawowego. Zakupy traktowane, jako inwestycje w środki trwałe nie mogą dotyczyć zwierząt przeznaczonych np. do tuczu tj. zakupu prosiąt lub warchlaków z przeznaczeniem na tucz, cieląt do opasu, piskląt do chowu z przeznaczeniem na ubój itp. Takie zakupy mogą być sfinansowane z części premii (20 %), którą można przeznaczyć na zakup środków obrotowych do produkcji rolniczej.

W ramach inwestycji w środki trwałe, premia na restrukturyzację małych gospodarstw może być przeznaczona m.in. na zakup gruntów rolnych.

Informacje odnośnie zakupu gruntów rolnych należy przedstawić w Tab. 20 biznesplanu, w której należy podać: planowany rok zakupu (kol. 2), przewidywany szacunkowy koszt zakupu (kol. 3), charakterystykę przedmiotu zakupu (kol. 4).

Charakterystyka przedmiotu zakupu powinna zawierać informacje pozwalające na ocenę racjonalności planowanego wydatkowania premii tj. adekwatności szacunkowego kosztu do przedmiotu zakupu. W odniesieniu do gruntu będzie to m. in. powierzchnia, jakość gleby (klasa bonitacyjna), położenie (lokalizacja) oraz ewentualne inne cechy mające wpływ na cenę gruntu.

Uprawy na zakupionych za premię gruntach są uwzględniane przy wyliczeniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w okresie docelowym i mogą stanowić podstawę wymaganego wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia, jeżeli rolnik planuje prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie - przyznaje się 2 punkty (§ 12 ust. 2 pkt 3 lit d). Kierując się definicją produktów rolnych zawartą w art. 38 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawny art. 32 TWE), załącznikiem nr 1 do Traktatu, należy uznać, że przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub innych części roślin są produktami pierwszego przetworzenia. Zatem, prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania owoców z własnego gospodarstwa uprawnia do uzyskania 2 punktów, zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 3 lit. d rozporządzenia wykonawczego.

Przepisy nie określają minimalnej powierzchni upraw, z których mają być przetwarzane płody rolne oraz nie nakładają minimalnej ilości wytworzonego produktu. Należy jednak mieć na uwadze, że sprzedaż prowadzona w gospodarstwie, w tym również przetworzonych produktów rolnych będzie musiała podlegać ewidencji, o której mowa w § 18 pkt 3 rozporządzenia wykonawczego (beneficjent zobowiązany jest prowadzić ewidencję przychodów i rozchodów w gospodarstwie lub księgę przychodów i rozchodów, lub księgę rachunkową, lub ewidencję przychodów i rozchodów na podstawie odrębnych przepisów co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy).

Dodatkowo, przypominam, że przepis § 18 pkt 7 rozporządzenia zobowiązuje beneficjenta do przechowywania dokumentów związanych z przyznaną pomocą co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy. Dotyczy to także faktur, rachunków, pozwoleń itp.
Uwaga: w naborze w 2018 r. została zmniejszona liczba punktów przyznawana za prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie do 2 pkt. W naborze w 2017 r. za prowadzenie działalności w zakresie przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie można było uzyskać 3 pkt.

W sytuacji, w której małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo rolne, zgodnie z § 6 ust. 4 pkt 2 lit. a rozporządzenia przy ustalaniu docelowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa posiadanego przez rolnika, bierze się pod uwagę produkcję rolną prowadzoną na użytkach rolnych wchodzących w skład gospodarstwa posiadanego przez rolnika w dniu zakończenia realizacji biznesplanu stanowiących przedmiot własności tego rolnika.

W odniesieniu do gruntów stanowiących własność odrębną drugiego małżonka należy zauważyć, że prawodawca wskazał w § 2 ust. 2 rozporządzenia, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o rolniku, należy przez to rozumieć również małżonka rolnika, a zatem należy przyjąć, że w § 6 ust. 4 pkt 2 lit. a przez użytki rolne stanowiące własność tego rolnika należy rozumieć również użytki rolne stanowiące własność małżonka rolnika. Zatem wnioskodawca może zadeklarować również grunty stanowiące odrębną własność jego małżonka.

Z kolei przepisy § 6 ust. 3 pkt 3 lit. e oraz  § 6 ust. 4 pkt 2 lit. e rozporządzenia ustanawiają warunek dotyczący możliwości zaliczania użytków rolnych na potrzeby ustalenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa polegający na tym, że można zadeklarować w tym celu grunty do których rolnikowi lub jego małżonkowi przyznano jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach  w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

Mając na uwadze art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz.  U.  z  2017  r. poz. 1853) "w przypadku małżonków oraz podmiotów będących współposiadaczami gospodarstwa rolnego nadaje się jeden numer identyfikacyjny temu z małżonków lub współposiadaczy, co do którego współmałżonek lub współposiadacz wyrazili pisemną zgodę". Zatem w przypadku prowadzenia przez małżonków wspólnego gospodarstwa rolnego wystąpienie z wnioskiem o płatności obszarowe przez jednego z małżonków, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę na nadanie numeru, może zostać potraktowane równoznacznie z wystąpieniem o płatności obszarowe przez współmałżonka. Tym samym żona mogłaby uwzględnić grunty, do których jej małżonkowi przyznano płatność obszarową.

Zgodnie z przepisem § 6 ust. 4a rozporządzenia, docelowa wielkość ekonomiczna gospodarstwa, która powinna wynosić co najmniej 10 000 euro i być co najmniej o 20% wyższa niż w roku wyjściowym, musi zostać uzyskana z gruntów, które co najmniej w 70% będą stanowiły własność, użytkowanie wieczyste albo dzierżawę z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego. Uprawy na pozostałych dzierżawach (długoterminowych i krótkoterminowych od osób fizycznych) mogą stanowić nie więcej niż 30% powierzchni uwzględnianej do wyliczenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa w okresie docelowym. Jeżeli w gospodarstwie w okresie docelowym grunty dzierżawione od osób fizycznych będą stanowiły więcej niż 30% wówczas uprawy na powierzchni przekraczającej 30% nie mogą być uwzględnione przy wyliczeniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w okresie docelowym. Wypełniając Tab. 5 biznesplanu przy tych uprawach w kol. 6 należy wskazać, że są one na gruncie "innym".

Zgodnie z § 3 ust. 5 rozporządzenia w ramach kwoty, o której mowa w ust. 3 pkt 2 lit. a, może być uwzględniona wyłącznie inwestycja, która nie została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o przyznaniu pomocy, oraz - w przypadku gdy biznesplan przewiduje inwestycję polegającą na budowie, przebudowie, remoncie budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej, zwaną dalej „inwestycją budowlaną” - inwestycja, która będzie położona na gruntach stanowiąca własność wnioskodawcy lub beneficjenta, przedmiot użytkowania wieczystego lub przedmiot dzierżawy z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

W biznesplanie można uwzględniać inwestycje położone na gruntach stanowiących współwłasność podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy. W takiej sytuacji, wymagane jest załączenie do wniosku o przyznanie pomocy oświadczenie współwłaściciela nieruchomości, na której będzie realizowana inwestycja budowlana, o wyrażeniu zgody na realizację inwestycji.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 rozporządzenia pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który prowadzi działalność rolniczą w celach zarobkowych, jeżeli prowadząc tę działalność podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz działalność ta nie jest prowadzona
w celach naukowo-badawczych.

Z powyższego wynika, że wnioskodawca ma obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników najpóźniej do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku. Przykładowo jeżeli wniosek zostanie złożony w kwietniu, to wnioskodawca powinien podlegać ubezpieczeniu do końca marca. Zatem po złożeniu wniosku, a nawet w miesiącu złożenia wniosku wnioskodawca może ubezpieczyć się w ZUS.
Uwaga: w naborze 2017 r, pomoc przyznawana była rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik albo małżonek rolnika nieprzerwanie przez co najmniej 24 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w tym okresie nie prowadził innej działalności gospodarczej.

Wykaz gatunków roślin wysokobiałkowych, za których uprawę na powierzchni co najmniej 1 ha można uzyskać 1 punkt rankingowy, zawiera Załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania płatności bezpośrednich i płatności niezwiązanej do tytoniu (Dz.U. z 2015 r. poz. 351 z późn. zm.). Załącznik ten zawiera wykaz gatunków roślin wysokobiałkowych (gatunki roślin strączkowych na ziarno, gatunki roślin pastewnych), w którym umieszczona jest też wyka siewna.

Wnioskodawca składający wniosek o przyznanie premii na "Restrukturyzację małych gospodarstw" może uzyskać 1 punkt za planowaną uprawę w plonie głównym na zielonkę, co najmniej 1 ha wyki siewnej w czystym siewie w mieszance z innymi roślinami pastewnymi wymienionymi w Załączniku oraz wyki z rośliną podporową. Planowana powierzchnia (co najmniej 1 ha) wyki musi być uprawiana najpóźniej w roku docelowym i być kontynuowana do upływu 5 lat od wypłaty pierwszej raty premii.
Uwaga: w naborze w 2018 r. została zmniejszona liczba punktów przyznawana za produkcję roślin wysokobiałkowych do 1 pkt. W naborze w 2017 r. za produkcję roślin wysokobiałkowych można było uzyskać 2 pkt.

Planowanym rozpoczęciem realizacji biznesplanu na etapie jego sporządzania jest zakładana data wykonania pierwszej czynności mającej na celu realizację przedstawionych w biznesplanie działań i założeń. Przykładowe czynności, które mogą być uznane za rozpoczęcie realizacji biznesplanu określa przepis § 15 ust. 4 rozporządzenia. Do tych czynności zaliczamy:

• rozpoczęcie prac budowlanych związanych z inwestycją;
• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić  przeniesienie własności lub posiadania maszyny, urządzenia lub wyposażenia;
• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić świadczenie usług;
• prace przygotowawcze, takie jak uzyskanie zezwoleń lub przeprowadzenie analiz wykonalności inwestycji;
• zawarcie umowy, w wyniku której ma nastąpić przeniesienie własności lub posiadania gruntów rolnych.

Rozpoczęciem realizacji biznesplanu może być również rozpoczęcie realizacji działań wybranych i opisanych w Tab. 2 biznesplanu. Zakończeniem realizacji biznesplanu będzie planowane wykonanie wszystkich działań obejmujących restrukturyzację gospodarstwa, jak również zrealizowanie inwestycji określonych w Tab. 19 i 20 biznesplanu oraz dokonanie planowanego wydatkowania premii na zakup obrotowych środków produkcji.

Zgodnie z przepisem § 6 ust 4 rozporządzenia, jeżeli planowany termin zakończenia realizacji biznesplanu przewidywany jest do 15 maja danego roku wówczas okresem docelowym biznesplanu, przyjmowanym do wyliczenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa będzie rok poprzedzający rok, w którym przewidziano zakończenie realizacji biznesplanu. W przypadku planowanego zakończenia realizacji biznesplanu po 15 maja, okresem docelowym biznesplanu jest planowany rok zakończenia jego realizacji.  

Wydatki na inwestycje finansowane z premii na restrukturyzację małych gospodarstw, należy podać w kwocie brutto, a więc łącznie z podatkiem VAT.

Niekompletny lub błędnie wypełniony wniosek o przyznanie pomocy może zostać poprawiony z inicjatywy wnioskodawcy. Należy jednak pamiętać, że zmiany we wniosku o przyznanie pomocy lub w dołączonych do niego dokumentach dokonane przez wnioskodawcę po upływie 150 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy albo po podaniu przez Prezesa Agencji informacji o kolejności przysługiwania pomocy, jeżeli nastąpiła przed upływem 150 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków nie będą wpływały na kolejność przysługiwania pomocy oraz liczbę przyznanych punktów, z wyłączeniem przypadku, gdy zmiana taka powoduje zmniejszenie liczby punktów.

Zatem wnioskodawca mając świadomość popełnionych błędów, uchybień lub braków we wniosku i załącznikach powinien uzupełnić wcześniej złożoną dokumentację tak, aby uzupełnienia te zostały uwzględnione przy ustalaniu liczby punktów przysługujących Wnioskodawcy, w terminie do 150 dni od wskazanych powyżej dat. Zmiany dokonane po tym terminie nie będą skutkowały przyznaniem większej liczby punktów za dane kryterium.

Jeżeli wniosek zostanie wypełniony niezgodnie z instrukcją lub nie zostaną do niego załączone dokumenty, niezbędne do jego weryfikacji, Agencja będzie wzywała wnioskodawcę do usunięcia, w terminie nie krótszym niż 7 dni, braków formalnych. W przypadku, gdy wnioskodawca nie uzupełni w terminie wniosku o wymienione w wezwaniu dokumenty, jego wniosek pozostanie nierozpatrzony.
Jeżeli wnioskodawca usunie w wymaganym terminie wszystkie braki wskazane przez Agencję, jednak występuje konieczność złożenia wyjaśnień, Agencja wezwie wnioskodawcę w formie pisemnej do ich złożenia.

Uwaga: w naborze w 2018 r. został wydłużony termin wprowadzania zmian do wniosku
o przyznanie pomocy lub w dołączonych do niego dokumentach przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy do 150 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy albo po podaniu przez Prezesa Agencji informacji o kolejności przysługiwania pomocy, jeżeli nastąpiła przed upływem 150 dni od dnia zakończenia terminu składania wniosków. W naborze w 2017 r. termin ten wynosił 20 dni.

Uzyskane środki finansowe można wydatkować na zakup gruntów. Przepisy rozporządzenia nie wykluczają dokonywania zakupów od wstępnych lub zstępnych wnioskodawcy. Zatem nie ma przeciwwskazań, aby grunty zostały zakupione od ojca.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia osoba wnioskująca o przyznanie przedmiotowej pomocy nie miała obowiązku składania wniosku o dopłaty bezpośrednie w latach poprzedzających złożenie wniosku o pomoc w ramach poddziałania "Restrukturyzacja małych gospodarstw".

W § 6 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia zostały określone rodzaje użytków rolnych, które brane są pod uwagę przy ustalaniu wyjściowej wielkości ekonomicznej. W lit. e wskazano "użytki rolne, do których temu rolnikowi lub jego małżonkowi przyznano jednolitą płatność obszarową na podstawie przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, pomoc finansową w ramach działań obszarowych w ramach PROW 2007-2013 lub programu co najmniej w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy, a jeżeli w danym roku nie przyznano jeszcze płatności lub pomocy, płatność lub pomoc została przyznana co najmniej w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie pomocy".

Powyższe oznacza, że jeżeli w skład gospodarstwa posiadanego przez rolnika wchodzą użytki rolne, które nie są w żadnej z form posiadania, o których mowa w lit. a - d (tj. własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawy długoterminowe z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, dzierżawy długoterminowe od innych podmiotów) wówczas, jeżeli otrzymywał na nie płatności obszarowe, może je uwzględnić przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Zgodnie z § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1813, z późn.zm.) pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje:

a) wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy,

b) zakup wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia - w ramach inwestycji, o której mowa w lit. a.

W odniesieniu do spełnienia definicji środka trwałego należy odwołać się do przepisów dotyczących Klasyfikacji Środków Trwałych oraz do przepisów podatkowych (ustawa o rachunkowości).  

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U z 2016 r. poz. 1047 z późn. zm.), jeśli mowa o  środkach trwałych, rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Ponadto, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 16 ww. ustawy, przez środki trwałe w budowie rozumie się  zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

W świetle powyższego, w przypadku maszyn, urządzeń i wyposażenia - w ramach inwestycji, o których mowa w § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a ww. rozporządzenia powinny to być rzeczy nowe.  Należy jednocześnie wskazać, że równowartość 80% kwoty premii powinna być wydana na składniki, które zgodnie z ww. podejściem zaliczane są do środków trwałych.  O ile w odniesieniu do maszyn, urządzeń i wyposażenia w rozporządzeniu wyraźnie wskazano na wymóg, aby biznesplan przewidywał zakup nowych, co wyklucza "wytworzone we własnym zakresie",  to jednak w odniesieniu do budynków i budowli, w ramach inwestycji w środki trwałe, dopuszczalne byłoby wykonanie robót budowlanych metodą gospodarską.

Zgodnie z  § 3 ust. 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Restrukturyzacja małych gospodarstw" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1813, z późn.zm.) wydatki powinny dotyczyć działalności rolniczej lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, a zatem mogą dotyczyć szkoleń o tematyce związanej z prowadzeniem działalności rolniczej czy też uzyskania pozwoleń lub innych dokumentów związanych  z planowanymi działaniami w gospodarstwie. Należy jednak wskazać, że ww. wydatki nie powinny dotyczyć przygotowania wniosku o przyznanie pomocy czy samego biznesplanu.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia pomoc przyznaje się rolnikowi albo małżonkowi rolnika, który podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

W kwestii zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646), zwanej dalej "ustawą".

Zgodnie z art. 3 ustawy, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

W art. 17  ustawy prawodawca  wskazał, że działalność gospodarczą można podjąć w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG. Przedsiębiorca wpisany do CEDIG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej (art. 23 i 25 ustawy). A zatem, podmiot, który zawiesił wykonywanie działalności podlegającej wpisowi do CEDIG, nie spełnia przesłanki wykonywania tej działalności w okresie zawieszenia.

Wobec powyższego osoba, która w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej (potwierdzonej wpisem do CEiDG), spełnia warunek dotyczący nieprowadzenia tej działalności, o którym mowa powyżej.

W myśl przepisów rozporządzenia, podstawą przyznania pomocy jest przedłożenie przez wnioskodawcę biznesplanu, zawierającego koncepcję rozwoju gospodarstwa, zgodnie z § 3 rozporządzenia biznesplan, poza opisem sytuacji wyjściowej i docelowej gospodarstwa, zawiera informacje dotyczące działań mających na celu rozwój gospodarstwa, w tym opis i szacunkową wartość planowanych inwestycji w środki trwałe. Pomoc może być przyznana, m.in. jeżeli biznesplan:

• zapewnia dostosowanie planowanych inwestycji w środki trwałe do zasobów gospodarstwa oraz docelowej struktury produkcji,
• przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie (lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie) w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 80% kwoty pomocy,
• zapewnia zgodność szacunkowych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi.

ARiMR na etapie przyznawania pomocy dokonuje oceny przedłożonego biznesplanu, w tym racjonalności zaplanowanych inwestycji. Ocena racjonalności biznesplanu dokonywana jest zarówno od strony rzeczowej, m.in. w kontekście dostosowania planowanych działań (w tym inwestycji) do zasobów gospodarstwa i struktury planowanej produkcji, jak również w aspekcie finansowym. Sprawdzane jest m.in. czy przewidziane w biznesplanie działania są adekwatne do kwoty premii, a także czy szacunkowe koszty inwestycji w środki trwałe opiewają na kwotę równą co najmniej 80% kwoty pomocy. Na tym etapie ARiMR bada również zgodność szacunkowych kosztów planowanych inwestycji z cenami rynkowymi.

Weryfikacja prawidłowości realizacji biznesplanu, od której uzależniona jest wypłata drugiej raty premii, dotyczy głównie aspektu rzeczowego i polegać będzie na sprawdzeniu, czy beneficjent zrealizował przewidziane w biznesplanie działania.  ARiMR rozlicza beneficjentów ze zrealizowanych działań wskazanych w ocenionym wcześniej i przyjętym do realizacji biznesplanie. Natomiast wybór sposobu realizacji danego działania - w przypadku inwestycji budowlanej wybór metody (system gospodarczy, system zlecony), wykonawcy, dostawcy materiałów itp. - należy do beneficjenta premii. Zatem, jeśli w biznesplanie, w ramach inwestycji związanych z prowadzoną działalnością rolniczą, wnioskodawca przewidział roboty budowlane, wówczas wydatki poniesione w związku z ich realizacją, mogłyby być zakwalifikowane jako realizacja biznesplanu w tym zakresie.

Wsparcie w ramach restrukturyzacji małych gospodarstw jest instrumentem pomocowym o charakterze premiowym, nie ma wymogu, aby zakupy były przeprowadzane poprzez wybór oferty w trybie konkurencyjnym. ARiMR nie ingeruje również w treść umów zawieranych z wykonawcą, na podstawie których realizowane będzie zadanie. Przy czym, należy pamiętać, że zatrudnianie osób fizycznych (np. murarza) przez osoby fizyczne jest możliwe, z zastrzeżeniem dopełnienia czynności wynikających z odrębnych przepisów prawa (zawarcie umowy, obowiązek podatkowy itp.).

Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że każda inwestycja budowlana powinna być realizowana zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności ustawy Prawo budowlane. Oznacza to konieczność dopełnienia przez inwestora wymaganych czynności takich jak np. zgłoszenie zamiaru prowadzenia robót budowlanych, uzyskanie pozwolenia na budowę, pozwolenia wodnoprawnego itd. Beneficjent premii na „Restrukturyzację małych gospodarstw” powinien dysponować wszystkimi dokumentami, które z formalnego punktu widzenia są wymagane przy realizacji takich inwestycji. Niektóre z tych dokumentów np. decyzja o pozwoleniu na użytkowanie, w przypadku, gdy jest wymagana, stanowi dokument potwierdzający dopuszczenie do użytkowania budynku lub budowli. Poza tym dokumenty finansowe (faktura lub inny dokument księgowy), kosztorysy powykonawcze itp. potwierdzają realizację  planowanych w biznesplanie inwestycji w środki trwałe.

Zgodnie z metodologią określania wartości współczynników standardowej produkcji (SO 2010), przy uprawie na własne potrzeby rozsad warzyw pod osłonami wysokimi (pow. 1,5 m w szczycie) przyjmuje się następujący sposób postępowania.

Wypełniając Tab. 5 biznesplanu należy wybrać pozycję odpowiedniego warzywa np. „por warzywa pod osłonami” (Załącznik Nr 1 do biznesplanu) i w kolumnach dotyczących powierzchni wpisać liczbę metrów kwadratowych tunelu, na których uprawiana jest rozsada pora. Jeżeli trudno rozdzielić rozsadnik na poszczególne gatunki to można wybrać pozycję „pozostałe warzywa pod wysokimi osłonami” (Załącznik Nr 1 do biznesplanu). Należy przy tym pamiętać, że nawet jeżeli dana powierzchnia jest wykorzystywana kilkukrotnie w ciągu roku do produkcji rozsady to przy liczeniu SO uwzględnia się ją tylko raz.

Uprawa rozsady na własne potrzeby powiększa wielkość ekonomiczną gospodarstwa i jest to poprawne, ponieważ w innym przypadku rozsada musiałaby pochodzić z zakupu.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia wypłata pierwszej raty pomocy następuje w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku o płatność wraz z wymaganymi dokumentami. Obowiązującymi załącznikami do wniosku o płatność są m.in. dokumenty potwierdzające rozpoczęcie realizacji biznesplanu. Uznaje się, że rozpoczęcie realizacji biznesplanu następuje przez dokonanie czynności mającej na celu realizację określonych w nim działań.

Powyższe zapytania dotyczą sposobu dokumentowania rozpoczęcia realizacji biznesplanu w zakresie zakupu maszyn rolniczych.

Bez wątpienia (na podstawie § 15 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia) zawarcie umowy kupna-sprzedaży maszyny będzie potwierdzało rozpoczęcie realizacji planu rozwoju gospodarstwa. Podkreślić należy jednakże brak podstaw do żądania od wnioskodawcy potwierdzenia wpłaty zaliczki lub zadatku, gdyż w obowiązujących przepisach nie zostały określone wymagania w tym zakresie.

Celem wystawienia faktury pro-forma może być np. potwierdzenie złożenia zamówienia oferty, czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Faktura pro forma zawiera wszystkie dane jakie zawiera standardowa umowa, tj. oznaczenie stron, przedmiot sprzedaży oraz termin płatności. Można ją zatem traktować jako ofertę zawarcia umowy za podaną w niej cenę. W związku z powyższym faktura pro-forma może zostać uznana jako dokument potwierdzający rozpoczęcie realizacji biznesplanu.

W kwestii uznania za potwierdzenie rozpoczęcia realizacji biznesplanu pisemnego oświadczenia sprzedawcy o przyjęciu zamówienia od beneficjenta na sprzedaż maszyn przewidzianych w biznesplanie należy odnieść się do Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego „oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Jeśli więc wnioskodawca otrzyma od sprzedającego bezpośrednią ofertę sprzedaży konkretnego przedmiotu wraz ze wskazaniem jego ceny oraz zaakceptuje warunki w niej wskazane (dokona czynności potwierdzającej wolę jego zakupu), oznacza to przyjęcie oferty i w konsekwencji zawarcie umowy. W związku z powyższym pisemne oświadczenie sprzedawcy o przyjęciu zamówienia od beneficjenta będzie mogło być dodatkowym potwierdzeniem zawarcia umowy, przy zachowaniu następującej sekwencji zdarzeń: bezpośrednia oferta sprzedaży konkretnej maszyny określonej w biznesplanie skierowana do wnioskodawcy - pisemne potwierdzenie przez wnioskodawcę akceptacji warunków przedstawionych w ofercie - oświadczenie sprzedawcy o przyjęciu określonego zamówienia.