Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Interpretacja przepisów rozporządzenia w zakresie, w jakim dotyczą one inwestycji w środki trwałe, wymaga przede wszystkim podania definicji środka trwałego lub wyjaśnienia co prawodawca rozumie pod tym pojęciem.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT; Dz. U. poz. 1864), którego załącznik stanowi Klasyfikacja Środków Trwałych, w grupie 0 zalicza do środków trwałych grunty, które następnie dzielą się na grunty rolne (grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, oraz  pod stawami, pod rowami, zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych oraz nieużytki), grunty leśne, grunty zabudowane i zurbanizowane, użytki ekologiczne, tereny różne, nieużytki i grunty pod wodami. Ustawy podatkowe również traktują grunty jako środki trwałe.

Zgodnie z art. 3 ust. 15 ustawy o rachunkowości, jeśli mowa o środkach trwałych, rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:  nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki,  maszyny, urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy. Powyższy przepis sugeruje podział zwierząt na:

1. zaliczane do aktywów trwałych;
2. zaliczane do aktywów obrotowych (tj. takie, które nie spełniają kryteriów dla środków trwałych).

W  ustawie o rachunkowości brak jest wytycznych określających sposoby klasyfikacji oraz wyceny zwierząt. W  kwestiach nieuregulowanych ustawą, stosuje się postanowienia Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 41 "Rolnictwo". Jednak jest to dokument wykorzystywany dla celów księgowania m.in. aktywów biologicznych, do których zalicza się zwierzęta w hodowli oraz chowie. W praktyce rachunkowej stosuje się następujący podział zwierząt:

Zwierzęta, których okres używania jako hodowlanych jest dłuższy niż rok zalicza się do środków trwałych, aczkolwiek nie jest to jedyne kryterium. Na mocy art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości oraz MSR 41, należy też uwzględnić przeznaczenie zwierząt do użytku na potrzeby własne, jako pociągowych lub do rozpłodu albo w celu pozyskania z nich mleka (krowy mleczne) czy wełny (owce) w okresie dłuższym niż rok. Pozostałe zwierzęta zaliczane będą do majątku obrotowego.

Pod pojęciem "przygotowania do sprzedaży produktów rolnych" należy rozumieć czynności lub zabiegi, które mają na celu przygotowanie plonów do sprzedaży na rynek pierwotny. Czynności przygotowujące mogą wpływać na poprawę jakości lub lepszą prezentację oferowanego produktu, jednakże nie mogą wpływać w sposób znaczący na zmianę ich charakteru. Do wyżej wymienionych czynności można zaliczyć m.in.: czyszczenie płodów rolnych, sortowanie, odkażanie, usuwanie liści, woskowanie owoców, suszenie nasion itp. Należy zaznaczyć przy tym, iż wszelkiego rodzaju zabiegi, które zmieniają charakter produktu pierwotnego, nie mogą zostać uznane za przygotowanie produktów do sprzedaży, bowiem produkt finalny jest inny niż produkt pierwotny. W takim przypadku mówimy o "przetwarzaniu produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie".

Pod pojęciem "przetwarzanie produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie" należy rozumieć wszelkie czynności wykonywane na produkcie rolnym (z wyjątkiem czynności wykonywanych w gospodarstwach, niezbędnych do przygotowania produktów zwierzęcych lub roślinnych do pierwszej sprzedaży), w wyniku których powstaje produkt będący również produktem rolnym (tj. objętym załącznikiem nr 1 do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), jednak zostaje zmieniony charakter tego produktu. Przez produkty rolne należy rozumieć płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli i rybołówstwa, jak również produkty pierwszego przetworzenia, które pozostają w bezpośrednim związku z tymi produktami. Przykładem może być m.in.: wytłaczanie soku z jabłek - w takim przypadku produkt finalny, czyli sok jabłkowy jest produktem pierwszego stopnia przetworzenia, czyli w dalszym ciągu jest produktem rolnym.

Szczegółowe warunki przyznawania pomocy na operacje typu "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2018 r. poz. 759 z późn. zm.).

Zgodnie z § 7 ust. 5 ww. rozporządzenia w przypadku gospodarstw położonych na obszarze więcej niż jednego województwa za województwo, w którym jest położone gospodarstwo, uznaje się to województwo, w którym jest położona największa część użytków rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa. W przypadku gdy na obszarze dwóch lub więcej województw jest położona taka sama powierzchnia użytków rolnych wchodzących w skład danego gospodarstwa, za województwo, w którym jest położone gospodarstwo, uznaje się to województwo, w którym średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym jest najniższa.

Zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia, w przypadku, gdy o pomoc ubiegają się oboje małżonkowie i oboje spełniają warunki jej przyznania, pomoc przyznaje się tylko jednemu z nich, co do którego współmałżonek wyraził pisemną zgodę. Przepisy przedmiotowego rozporządzenia nie wyłączają ze spełnienia ww. warunku małżonków posiadających rozdzielność majątkową lub prowadzących odrębne gospodarstwa rolne. W związku z powyższym warunek, o którym mowa w § 11 ust. 1 rozporządzenia, powinien zostać spełniony w każdym przypadku ubiegania się o pomoc przez obojga małżonków.

Trudno powiedzieć przed weryfikacją wniosku czy pan będący kawalerem spełnia wszystkie warunki do przyznania pomocy. Pewne jest jednak, że kandydatka na żonę oraz fakt  posiadania przez nią  gospodarstwa przez okres dłuższy niż 24 miesiące w chwili obecnej w żaden sposób go nie "obciążają". Należy jednak przypomnieć, że o każdej zmianie mogącej mieć wpływ na  przyznanie pomocy, wnioskodawca powinien niezwłocznie powiadomić Agencję. Zawarcie związku małżeńskiego jest właśnie taką okolicznością. Dlatego też w przypadku, gdy zawarcie związku małżeńskiego nastąpi, po złożeniu wniosku o pomoc, a przed wydaniem decyzji w sprawie, ARiMR będzie badała również okres posiadania gospodarstwa/ prowadzenia działalności rolniczej przez małżonka.

W przypadku przekazywania gospodarstwa rolnego prowadzonego przez obojga małżonków oraz będącego we współwłasności małżeńskiej, bierzemy pod uwagę różnicę wieku pomiędzy przejmującym a osobą posiadającą nr w ewidencji producentów. W tym przypadku powinny być przyznane 2 pkt.

Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia, jeżeli właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 1 ha stała się osoba fizyczna w wyniku dziedziczenia - za dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej uznaje się dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, albo zarejestrowania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia.
Jednocześnie zgodnie z § 4 ust. 4 rozporządzenia, czynności i zdarzenia (w tym, jeśli wnioskodawca: wystąpi z wnioskiem o przyznanie płatności bezpośrednich, będzie posiadaczem zwierząt gospodarskich oraz będzie prowadził działy specjalne produkcji rolnej) mogą mieć miejsce przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej. Jeżeli właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych wynoszących co najmniej 1 ha stała się osoba fizyczna w wyniku dziedziczenia, czynności i zdarzenia wymienione powyżej mogą mieć miejsce nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej.

Zatem osoba fizyczna, która stała się właścicielem lub weszła w posiadanie użytków rolnych w wyniku dziedziczenia i jednocześnie składała wnioski o dopłaty bezpośrednie przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej, lecz nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej, może składać wniosek o przyznanie pomocy dla młodych rolników w naborze przeprowadzanym w 2018 r.

Stosownie do § 6 ust. 6 pkt 2 lit. a rozporządzenia, sporządzony przez wnioskodawcę, biznesplan powinien przewidywać inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej kwocie stanowiącej 70% kwoty pomocy.

Zgodnie z § 15 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia, w przypadku, gdy biznesplan przewiduje realizację inwestycji budowlanej, do wniosku dołącza się kosztorys inwestorski. W celu złożenia załącznika we właściwej formie, osoby planujące realizację inwestycji budowlanych powinny zapoznać się z informacjami dotyczącymi wymagań stawianych kosztorysowi inwestorskiemu, stanowiącymi załącznik nr 2 do Instrukcji wypełniania wniosku o przyznanie pomocy finansowej w ramach działania na operacje typu "Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej" w ramach poddziałania "Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich" objętego PROW na lata 2014-2020. Instrukcja jest dostępna na stępującej lokalizacji: www.arimr.gov.pl ⤍ Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 ⤍ Poddziałanie 6.2 Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich ⤍ Dokumenty aplikacyjne ⤍ Załączniki do Instrukcji wypełniania wniosku o przyznanie pomocy ⤍ Informacje dotyczące realizacji operacji obejmujących wykonywanie robót budowlanych  - format PDF

Jednocześnie § 6 ust. 6 pkt 1 lit. c  stanowi, że pomoc może być przyznana, jeżeli biznesplan zapewnia zgodność szacunkowych wartości planowanych inwestycji w środki trwałe z cenami rynkowymi. Mając na uwadze powyższe w uzasadnionym przypadku, gdy przedłożony inwestorski nie będzie pozwalał na rzetelną ocenę kosztów planowanej inwestycji, Agencja może wezwać wnioskodawcę do wyjaśnień, ewentualnie przedłożenia dodatkowych dokumentów.

Aby uznać, że beneficjent zrealizował założenie biznesplanu odnośnie korzystania z usług doradczych, usługa ta musi zostać wykonana w okresie realizacji biznesplanu, tj. najpóźniej do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty premii. Jeśli beneficjent nie spełni tego warunku, nie zrealizuje biznesplanu w całości. W takiej sytuacji pozbawiony zostanie płatności II raty premii.

W dniu składania wniosku, wnioskodawca musi posiadać gospodarstwo o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha. Następnie, w toku realizacji biznesplanu, powinien to gospodarstwo rozwijać tak, aby osiągnąć zakładane biznesplanem cele. 

Grunt stanowiący tzw. pierwszy ha użytków rolnych, potwierdzający rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej, niekoniecznie musi być składową gospodarstwa przedstawionego w biznesplanie dla okresu wyjściowego (zadeklarowanego do posiadania/przejęcia w terminie 9 mies. od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy), nawet w przypadku, jeżeli na dzień składania wniosku o przyznanie pomocy rolnik nie posiada jeszcze żadnych spośród gruntów wykazanych w tabeli „działki” biznesplanu.

Wyzbycie się własności lub posiadania niewskazanego w biznesplanie tzw. pierwszego ha użytków rolnych przed objęciem we własność/wejściem w posiadanie pierwszych spośród gruntów wskazanych w biznesplanie dla okresu wyjściowego nie stanowi podstawy do automatycznego uznania takiego działania za nieprawidłowe. Dokonując oceny spełnienia warunków określonych w decyzji o przyznaniu pomocy (po otrzymaniu wniosku o płatność I raty pomocy), w wyjątkowych sytuacjach, wynikających np. z trudności powstałych w procesie tworzenia gospodarstwa rolnego, przy założeniu, że wszystkie warunki przyznania tej pomocy zostały spełnione, możliwe jest dopuszczenie przypadków, w których na początkowym etapie tworzenia gospodarstwa ma miejsce krótkotrwała przerwa w ciągłości posiadania użytków rolnych. Każdą tego rodzaju sytuacja jest przez Agencję analizowana indywidualnie pod kątem m. in. ewentualnego tworzenia sztucznych warunków do uzyskania pomocy.

Odnośnie do formy prawnej nabycia gospodarstwa lub jego części przez młodego rolnika należy zauważyć, że wynika ona z brzmienia odnośnego przepisu. Skoro prawodawca wskazał, że ma ono stanowić przedmiot własności lub posiadania, to znaczy, że dopuszczone są wszystkie formy prawne, które przenoszą prawo własności nieruchomości lub prawo jej posiadania na rzecz młodego rolnika. Uregulowania prawne dotyczące formy przekazania własności nieruchomości lub przeniesienia prawa posiadania określają przepisy Kodeksu cywilnego.

Niemniej jednak prawodawca określił (§ 7 ust. 1) jakie formy władania użytkami rolnymi należy uwzględniać przy ustalaniu minimalnej powierzchni gospodarstwa jak również wskazał (§ 8 ust 3) jakie użytki rolne bierze się pod uwagę przy wyliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa. W związku z tym dzierżawa krótkoterminowa będzie mało korzystną dla wnioskodawcy formą posiadania gruntu w okresie rozwoju gospodarstwa, ponieważ dzierżaw krótkoterminowych nie sumuje się przy ustalaniu powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie, w tym powierzchni minimalnej i punktowanej oraz nie bierze się jej pod uwagę przy ustalaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Zakup zwierząt stada podstawowego może być uznany za inwestycje w środki trwałe, na co może zostać przeznaczona premia dla młodych rolników. Jednakże, aby można go uznać za innowację w zakresie postępu biologicznego, powinien dotyczyć zwierząt hodowlanych w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich. Istotne jest także, żeby zakupione zwierzęta zostały przeznaczone na stado podstawowe, czyli w praktyce do rozrodu, a nie stanowiły stada obrotowego przeznaczonego np. na tucz.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. z 2017 r., poz. 2132), aby zwierzęta gospodarskie mogły zostać uznane za zwierzęta hodowlane muszą podlegać ocenie wartości użytkowej i hodowlanej oraz muszą zostać wpisane do księgi lub rejestru zwierząt hodowlanych, prowadzonych przez związek hodowców lub inny podmiot upoważniony przez ministra właściwego do spraw rolnictwa. Przepis art. 26 ust. 1 ww. ustawy stanowi m.in., iż zwierzęta hodowlane mogą być przedmiotem handlu, jeżeli są zaopatrzone w świadectwo potwierdzające ich pochodzenie. Świadectwo pochodzenia wydawane jest przez związek hodowców lub inny podmiot prowadzący księgę lub rejestr zwierząt hodowlanych.

Wnioskodawca nie wylicza oceny bezwzględnej inwestycji w zakresie ochrony środowiska i klimatu. Jest ona podana w kolumnie 3 w tabeli znajdującej się w Załączniku nr 2 do rozporządzenia dot. operacji typu "Premie dla młodych rolników" (Dz. U. z 2018 r. poz. 759 z późn. zm.). Jeśli wnioskodawca planując rozwój gospodarstwa zamierza zrealizować inwestycję w zakresie ochrony środowiska i klimatu, powinien to przewidzieć w Tabeli 19 biznesplanu. Wypełniając Tab. 19 należy zgodnie z instrukcją użytkownika do skoroszytu B_Plan wybrać (po kodzie inwestycji) z listy rozwijanej jedną lub więcej inwestycji, podać ich wartość, charakterystykę i rok realizacji. Dla każdej pojedynczej inwestycji wskazanej w tabeli 19 zostaną automatycznie policzone punkty zgodnie z wzorem podanym w załączniku nr 2 do ww. rozporządzenia. Wynik obliczeń podany jest w pozycji 13 Tabeli 27 Kryteria podlegające punktacji biznesplanu. Punkty podawane są z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. Z taką dokładnością (bez zaokrągleń) zostaną uwzględnione przy ogólnej punktacji wniosku o przyznanie pomocy. Przy czym zgodnie z § 16 ust 2 pkt 5 lit a tiret trzecie rozporządzenia, za inwestycje w zakresie ochrony środowiska i klimatu przyznaje się nie więcej niż 5 punktów rankingowych. Oznacza to, że jeżeli w poz. 13 w kol. 3 Tabeli 27 biznesplanu podany będzie wynik wyliczenia punktów o wartości np. 3,66 to taka liczba punktów zostanie uwzględniona w zbiorczej punktacji, jeżeli natomiast wartość wyliczonych punktów będzie wynosiła np. 7,25, to w zbiorczej punktacji zostanie uwzględnione 5,00 punktów.  

Do kwalifikacji uzyskanych w systemie szkolnym odnosi się przepis ustępu 5 pkt 2 lit a, Załącznika nr 1 do rozporządzenia dot. operacji typu "Premie dla młodych rolników" (Dz. U. z 2018 r., poz. 759 z późn. zm.), który stanowi, że dokumentem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe w zawodach rolniczych na poziomie kwalifikacji technika jest:  świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły z uzyskanym tytułem zawodowym, albo dyplom uzyskania tytułu zawodowego lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Oznacza to że, nie wystarcza świadectwo lub dyplom  potwierdzający jedynie ukończenie szkoły, musi być potwierdzenie  posiadania tytuł kwalifikacyjnego lub zawodowego uzyskanego w wyniku zdaniu egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną.

Do kwalifikacji uzyskanych w systemie kwalifikacyjnych kursów zawodowych odnosi się przepis ustępu 5 pkt 2 lit b, Załącznika nr 1 do rozporządzenia, który stanowi, że dokumentem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe w zawodach rolniczych na poziomie kwalifikacji technika jest: świadectwo ukończenia szkoły, dającej wykształcenie średnie wraz ze świadectwami potwierdzającymi kwalifikacje w zawodzie, np. technik rolnik - łącznie:

• świadectwo potwierdzające kwalifikację R.3. Prowadzenie produkcji rolniczej oraz świadectwo potwierdzające kwalifikację R.16. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej, lub
• świadectwo potwierdzające kwalifikację RL.03. Prowadzenie produkcji rolniczej oraz świadectwo potwierdzające kwalifikację RL.16. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej.

W odniesieniu do pozostałych zawodów na poziomie technika analogicznie.

Nastąpiła istotna zmiana w podejściu do dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe na poziomie technika (rolnik, ogrodnik, architektury krajobrazu, hodowca koni, pszczelarz, weterynarii, agrobiznesu, mechanizacji rolnictwa i agrotroniki, turystyki wiejskiej) w porównaniu do tego co było wymagane w odniesieniu do działania "Ułatwianie startu młodym rolnikom" w ramach PROW na lata 2007-2013.

Rozporządzenie wymaga, aby beneficjent zaplanował w biznesplanie przeznaczenie przynajmniej 70% premii dla młodych rolników na inwestycje w środki trwałe. Ciągnik zaliczany jest do środków trwałych, zatem można go rozliczyć w ramach premii. Nie ma przeszkód prawnych w częściowym finansowaniu inwestycji z udziałem środków własnych.

Przepisy rozporządzenia nie wymagają, aby przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy wnioskujący o premię dla młodych rolników był wyłącznym właścicielem gruntów. Taki wymóg musi spełnić w terminie 9 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy.

Ubiegając się o udzielenie pomocy, wnioskodawca nie tylko musi posiadać gospodarstwo o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha, ale też musi dokładnie wiedzieć, z jakich działek ewidencyjnych będzie się składać całe jego gospodarstwo, czyli to, którym będzie kierował po uzyskaniu pomocy. Nie wiedząc jeszcze jakie grunty nabędzie, wnioskodawca nie jest w stanie przygotować biznesplanu - jednego z obowiązkowych załączników do wniosku o przyznanie pomocy, jak również nie będzie mógł dostarczyć oświadczenia przekazującego (też sprzedającego) o wyrażeniu zgody na dokonanie przez ARiMR kontroli w gospodarstwie, na które ma być przeznaczone wsparcie dla młodych rolników. Ponadto niemożliwe będzie wyliczenie wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO) w okresie wyjściowym zostanie wyliczona (automatycznie) w biznesplanie na podstawie, wskazanych w Tab. 5, powierzchni upraw w plonie głównym w roku naboru wniosków o przyznanie pomocy oraz średniorocznego (w roku składania wniosku) stanu zwierząt, wskazanego w Tab. 11. Będą to najczęściej uprawy i zwierzęta znajdujące się  u poprzednika.  Kontrola powierzchni upraw oraz stanu zwierząt, z których zostanie wyliczona wielkość ekonomiczna będzie przeprowadzana u osoby, od której wnioskodawca ma zamiar nabyć gospodarstwo.

Rozporządzenie dopuszcza jedynie możliwość uzupełnienia wykształcenia, a nie stażu pracy. Natomiast pozwala (§ 5 ust. 4 pkt 1) zaliczyć do stażu pracy okres ubezpieczenia w charakterze domownika.

Umowy, w której nie ustalono wysokości czynszu nie jest umową dzierżawy, lecz umową o bezczynszowe użytkowanie. Na gospodarstwo w okresie wyjściowym realizacji biznesplanu mogą składać się grunty, które wnioskodawca posiada na podstawie różnych tytułów prawnych, w tym umowy o bezczynszowe użytkowanie i umowy dzierżawy. Należy podkreślić, że grunt objęty posiadaniem na podstawie umowy o bezczynszowe użytkowanie lub umowy dzierżawy, która nie spełnia kryteriów ustanowionych w § 7 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia nie będzie liczony do minimalnej powierzchni gospodarstwa oraz nie będzie brany pod uwagę przy obliczaniu wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Kwestia ta została uregulowana bezpośrednio przepisami § 16 ust. 2 pkt 6, ust. 2a oraz ust. 5 rozporządzenia. Za przejęcie gospodarstwa w całości można uzyskać punkty, ale tylko wtedy, gdy młody rolnik przejął przynajmniej jedno gospodarstwo w całości i na własność.

Przez przejmowanie gospodarstwa w całości rozumie się przejęcie wszystkich użytków rolnych (tj. gruntów ornych, sadów, łąk trwałych, pastwisk trwałych, gruntów rolnych zabudowanych, gruntów pod stawami i gruntów pod rowami) wchodzących w skład gospodarstwa, z tym że własnością przekazującego lub w jego posiadaniu mogą pozostać użytki rolne o powierzchni nie większej niż 0,5 ha.

Rodzice wnioskodawcy mogą pozostawić sobie na własność część gruntów.

W przypadku przekazania gospodarstwa na własność, jeżeli rodzice pozostawią sobie użytki rolne o powierzchni nie większej niż 0,5 ha, wówczas punkty za przejmowanie gospodarstwa w całości również zostaną przyznane.

Natomiast w przypadku, gdy rodzice pozostawią sobie więcej niż 0,5 ha użytków rolnych, wówczas punkty z ww. tytułu nie zostaną przyznane.

W przypadku przekazywania gospodarstwa rolnego prowadzonego przez obojga małżonków oraz będącego we współwłasności małżeńskiej, bierzemy pod uwagę różnicę wieku pomiędzy przejmującym a osobą posiadającą nr w ewidencji producentów.

Jeżeli inwestycja, która ma być finansowana z udziałem kredytu preferencyjnego nie ma być przedmiotem wsparcia w ramach premii dla młodych rolników, wnioskowanie o taki kredyt nie wpływa na przyznanie tej premii, o ile czynność ta nie wystąpiła przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej, z wyłączeniem kredytu preferencyjnego z przeznaczeniem na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego.
Obowiązujące przepisy nie zabraniają współfinansowania przez młodego rolnika zaplanowanych w biznesplanie inwestycji, z tym, że kwota pomocy określona w umowie kredytu oraz premia dla młodych rolników nie mogą łącznie przekroczyć równowartości 70 tys. euro.

Należy mieć ponadto na uwadze przepis § 6 ust. 8 rozporządzenia, w którym czytamy, że zaplanowana przez młodego rolnika inwestycja w środek trwały może być uznana w ramach kwoty premii tylko wówczas, jeśli nie została rozpoczęta przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. W ocenie ARiMR ubieganie się o kredyt preferencyjny na ten sam cel (wskazany w biznesplanie) należy uznać za rozpoczęcie realizacji inwestycji, co uniemożliwia jej sfinansowanie w ramach premii dla młodych rolników.

Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia, warunek dotyczący kwalifikacji zawodowych uważa się za spełniony, jeżeli osoba ubiegająca się o pomoc dla młodych rolników posiada udokumentowane wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe lub tytuł wykwalifikowanego robotnika lub tytuł mistrza, lub tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza (w zawodach wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia, uzyskany w formach pozaszkolnych (wraz z co najmniej trzyletnim stażem pracy w rolnictwie). Punkty, decydujące o kolejności przysługiwania pomocy, przyznawane są za posiadane kwalifikacje zawodowe. Wyjątkowo dopuszcza się możliwość uzupełnienia kwalifikacji w okresie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, jednak w takim wypadku nie można przyznać punktów z tytułu posiadania wymaganych rozporządzeniem kwalifikacji zawodowych.

Zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia, za staż pracy w rolnictwie uznaje się okres, liczony do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, w którym wnioskodawca: 

1. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie jako rolnik lub domownik, lub ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
2. był zatrudniony w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę, na stanowisku związanym z prowadzeniem produkcji rolnej.

Zatem okres pracy w gospodarstwie rodziców można wliczyć do stażu pracy tylko wtedy, jeśli wnioskodawca był ubezpieczony jako domownik.

Staż pracy należy potwierdzić przedkładając: 

• oświadczenie o okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników lub dokument potwierdzający podleganie ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
• świadectwo pracy wydane przez pracodawcę na podstawie przepisów prawa pracy obowiązujących w Polsce lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).

Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia, warunek dotyczący kwalifikacji zawodowych uważa się za spełniony, jeżeli osoba składająca wniosek posiada udokumentowane wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe lub tytuł wykwalifikowanego robotnika lub tytuł mistrza, lub tytuł zawodowy lub tytuł zawodowy mistrza (w zawodach wymienionych w załączniku 1 do rozporządzenia, uzyskany w formach pozaszkolnych (wraz z co najmniej trzyletnim stażem pracy w rolnictwie).

Uzyskanie tytułu technika rolnika daje wnioskodawcy wykształcenie rolnicze średnie i, zgodnie z § 16 ust 2 rozporządzenia, umożliwia uzyskanie 5 punktów za spełnienie tego wymogu, jednak pod warunkiem zdania egzaminu końcowego przed okręgową komisją egzaminacyjną.

Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy Prawo budowlane, remont to wykonywanie robót budowlanych, które mają odtworzyć stan pierwotny obiektu budowlanego, a nie stanowią bieżącej konserwacji. Zatem za remont budynku należy uznać nakłady na naprawę czy wymianę zużytych elementów, które nie zmieniają charakteru oraz przeznaczenia budynku.

Modernizacją budynku jest jego ulepszenie, które polega na unowocześnieniu, poprawie stanu technicznego bądź przystosowaniu budynku do innego przeznaczenia albo nowej funkcji. Tak więc za modernizację budynku należy uznać wydatki poniesione na przebudowę, rozbudowę, czy adaptację budynku, których celem jest podniesienie standardu, poprawa funkcjonalności, powiększenie, lub przystosowanie do pełnienia nowej funkcji.

Roboty budowlane można rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę (z zastrzeżeniem robót wykonywanych na podstawie zgłoszenia lub nie wymagających ani pozwolenia na budowę ani zgłoszenia). Decyzja staje się ostateczna po upływie 14 dni od dnia doręczenia jej stronom postępowania, o ile strony nie wniosą w tym terminie odwołania od decyzji.

Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata. W takim przypadku należy wystąpić o wydanie nowej decyzji: o pozwoleniu na budowę lub o pozwoleniu na wznowienie robót.

Do robót budowlanych wykonywanych na podstawie zgłoszenia można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ (starosta lub wojewoda) nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie później niż po upływie dwóch lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia (art. 30 ust. 5 ustawy Prawo budowlane). Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia na terenie budowy prac przygotowawczych, takich jak:

a) wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie;
b) wykonanie niwelacji terenu;
c) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów;
d) wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy (art. 41 ust. 1-2 ustawy - Prawo budowlane).

Inwestor ma obowiązek zawiadomić właściwy organ (powiatowego inspektora nadzoru budowlanego lub wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego) oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót, na które jest wymagane pozwolenie na budowę, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem (art. 41 ust. 4 ustawy - Prawo budowlane). Dołącza także: 

• oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego, stanowiącego podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,
• w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego - oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego, stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi, a także zaświadczenie, o którym mowa powyżej,
• informację zawierającą dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia zamieszczone w ogłoszeniu, które kierownik budowy ma obowiązek umieścić na budowie.

W sprawie szczegółowych informacji na powyższy temat należy zwrócić się do powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego.

Przepisy rozporządzenia stanowią, że pomoc może zostać przyznana, jeżeli biznesplan przewiduje wydatki dotyczące działalności rolniczej w gospodarstwie lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie w kwocie stanowiącej co najmniej 100% kwoty pomocy, w tym inwestycje  w środki trwałe o szacunkowej wartości równej  co najmniej kwocie stanowiącej 70% kwoty pomocy.

Młody rolnik, który zadeklarował przygotowanie i stosowanie planu nawozowego, musi posiadać i stosować plan nawozowy w okresie realizacji biznesplanu. Rozpoczęcie realizacji zobowiązania powinno nastąpić w pierwszym możliwym organizacyjnie i uzasadnionym technologicznie terminie następującym po otrzymaniu pierwszej raty pomocy, lecz bezwzględnie nie później niż w okresie docelowym realizacji biznesplanu.

Kopia planu nawozowego oraz kopia wyników chemicznej analizy gleby musi stanowić załącznik do wniosku o płatność drugiej raty pomocy. Plan nawozowy powinien być sporządzony przez doradcę. Aby udokumentować stosowanie planu nawozowego beneficjent powinien prowadzić wykaz działań agrotechnicznych (prace wykonywane na poszczególnych działkach rolnych), w zakresie nawożenia podając nazwę oraz ilość zastosowanego nawozu pod poszczególne uprawy. Odwołanie w przepisie § 16 ust. 2 pkt 4 lit. a drugie rozporządzenia do planu nawozowego, o którym mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia dot. "Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego" objętego PROW na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2015 r. poz. 415 z późn. zm. ) należy traktować, jako wymóg corocznego opracowania dla gruntów ornych (a więc nie sadowniczych) i stosowania planu nawozowego, opartego na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki N, P, K, Mg i potrzeby wapnowania. Wyniki chemicznej analizy gleby najczęściej ważne są 4 lata.

W odniesieniu do zmiany kierunku produkcji należy stwierdzić, że zmianą taka będzie z pewnością zmianą z produkcji roślinnej na zwierzęca lub mieszaną. Przy zmianie struktury upraw niepowodującej zmiany kierunku produkcji (np. przejście z produkcji zbóż na uprawę warzyw) należy w Tabeli 1 biznesplanu w pozycji 1.1 "Zmiana profilu produkcji (kierunku produkcji) " wybrać ’TAK’, a następnie w opisie wyjaśnić, że zmiana profilu polega na przejściu z uprawy zbóż na uprawę warzyw. Przy zmianie struktury upraw niepowodującej zmiany kierunku produkcji w arkuszu "Zestawienie" w pozycji 29 nie będzie wykazana zmiana profilu. Sytuację taką należy uznać za prawidłową.

Przepisy prawne w odniesieniu do planowanych zakupów sprzętu nie zawierają delegacji dla ARiMR do przygotowania listy sprzętu, który można zakupić w ramach premii dla młodego rolnika. Zakupów dokonywać można zarówno w Polsce jak i - zgodnie z zasadą swobody przepływu usług i kapitału -  w państwach UE.

Opis wymaganych kwalifikacji zawodowych znajduje się w Załączniku nr 1 do rozporządzenia. Podano tam szczegółowy wykaz kierunków studiów, zawodów oraz tytułów kwalifikacyjnych, a także rodzaje dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji zawodowych.
Pod pojęciem pozaszkolnych form nauczania należy rozumieć takie formy, w których nauka nie odbywa się w systemie szkolnym, tzn. uczący się nie uczęszcza do szkoły, a np. na kursy, które pozwalają na uzyskanie, potwierdzonych stosownymi dokumentami, wymaganych kwalifikacji.

Decyzja przyznająca pomoc dla młodego rolnika wydawana jest przez dyrektora oddziału regionalnego, przy czym może on również, korzystając ze swoich kompetencji i powołując się na treść art. 268 a ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, udzielić pełnomocnictwa do wydawania decyzji innych osobom, w tym podległym kierownikom biur powiatowych ARiMR. Wskazany w rozporządzeniu termin na rozpatrzenie wniosku o przyznanie pomocy jest terminem ostatecznym. Z uwagi na konieczność ustalenia kolejności przysługiwania pomocy, która jest opracowywana na podstawie punktów przyznanych wnioskodawcom w ramach danego naboru wniosków, wydawanie decyzji w indywidualnej sprawie nie może odbyć się przed zakończeniem oceny wszystkich złożonych wniosków. Dotychczasowa praktyka wskazuje, że wydawanie decyzji o przyznaniu pomocy jest najbardziej prawdopodobne w ostatnich dniach terminu wskazanego w rozporządzeniu. Zawiadomienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania (dla wniosków niekompletnych) oraz decyzje o odmowie przyznania pomocy (po negatywnej ocenie administracyjnej) można natomiast wydać bez zbędnej zwłoki.

Upoważnienie powinno zawierać dane osobowe pełnomocnika (imię, nazwisko, adres, nr dowodu tożsamości) oraz mocodawcy oraz precyzyjne określenie czynności, do której dokonania której upoważnia się pełnomocnika. Zakres pełnomocnictwa ustala mocodawca, przy czym należy zwrócić uwagę, aby nie prowadziło ono do niezgodności z warunkami przyznawania pomocy dla młodych rolników lub czyniło niemożliwym wypełnienie zobowiązań związanych z otrzymaniem tej pomocy. W szczególności nie może ono prowadzić do zaprzestania bądź ograniczenia kierowania gospodarstwem przez mocodawcę (młodego rolnika). Nie jest konieczne, aby pełnomocnik młodego rolnika jednocześnie figurował jako pełnomocnik w EP.

Zgodnie z § 6 ust. 6 pkt 2 lit b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków  i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz.U. z 2018 r. poz. 759 z późn. zm.) zwanego dalej "rozporządzeniem" inwestycje w środki trwałe mogą dotyczyć zakupu wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia.

Zgodnie z art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W przypadku dokonania zakupu maszyny ujętej w biznesplanie, również w przypadku częściowego finansowania zakupu kredytem komercyjnym, beneficjent na podstawie umowy kupna-sprzedaży nabywa rzecz w rozumieniu 535 Kodeksu cywilnego, gdyż sprzedawca przenosi na kupującego własność rzeczy i wydaje mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. W przypadku dokonania zakupu w ramach kredytu komercyjnego, zabezpieczonego dodatkowo umową przewłaszczenia przyjmuje się, że przy wykonaniu innych obowiązków wynikających z przepisów prawa* zakup również realizuje założenia biznesplanu o ile nie nastąpi przejęcie rzeczy przez bank i utrata przez beneficjenta jej posiadania (władztwa nad rzeczą).

* Zgodnie z § 22 rozporządzenia, beneficjent powinien m.in.: prowadzić jako kierujący gospodarstwem działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy oraz umożliwiać przeprowadzenie przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów.

Zgodnie z § 6 ust. 6 pkt 2 lit b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków  i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu "Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania "Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz.U. z 2015 r., poz. 982 z późn. zm.) zwanego dalej "rozporządzeniem" inwestycje w środki trwałe mogą dotyczyć zakupu wyłącznie nowych maszyn, urządzeń oraz wyposażenia.

Zgodnie z art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W przypadku dokonania zakupu maszyny ujętej w biznesplanie, również w przypadku częściowego finansowania zakupu kredytem komercyjnym, beneficjent na podstawie umowy kupna-sprzedaży nabywa rzecz w rozumieniu 535 Kodeksu cywilnego, gdyż sprzedawca przenosi na kupującego własność rzeczy i wydaje mu ją, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. W przypadku dokonania zakupu w ramach kredytu komercyjnego, zabezpieczonego dodatkowo umową przewłaszczenia przyjmuje się, że przy wykonaniu innych obowiązków wynikających z przepisów prawa* zakup również realizuje założenia biznesplanu o ile nie nastąpi przejęcie rzeczy przez bank i utrata przez beneficjenta jej posiadania (władztwa nad rzeczą).

* Zgodnie z § 22 rozporządzenia, beneficjent powinien m.in.: prowadzić jako kierujący gospodarstwem działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy oraz umożliwiać przeprowadzenie przez uprawnione podmioty kontroli na miejscu lub kontroli dokumentów.