Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Obowiązek utrzymania obszarów proekologicznych (obszary EFA) dotyczy rolników posiadających więcej niż 15 ha gruntów ornych, z uwzględnieniem gruntów ornych niezgłoszonych do płatności. Rolnicy ci zobowiązani są do utrzymania obszarów EFA na powierzchni odpowiadającej przynajmniej 5% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie.

Podstawą do wyliczenia 5% powierzchni EFA jest suma zatwierdzonych gruntów ornych znajdujących się w gospodarstwie oraz w stosownych przypadkach powierzchnia poszczególnych elementów EFA takich jak: stref buforowych, zagajników o krótkiej rotacji, obszarów zalesionych po 2008 r w ramach PROW oraz elementy krajobrazu,  które nie zostały wliczone do powierzchni kwalifikującej się do jednolitej płatności obszarowej (elementy kwalifikujące się do jednolitej płatności obszarowej: elementy krajobrazu podlegające zachowaniu w ramach wzajemnej zgodności np. rowy do 2 m szerokości, oczka wodne w rozumieniu przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m²,drzewa będące pomnikami przyrody, objęte ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r., poz. 627, ze zm.).

• elementy krajobrazu (szersze niż 2 m - znajdujące się w obrębie gruntów ornych) tj.:
  • żywopłoty i pasy zadrzewione – o maksymalnej szerokości do 10 m,
  • drzewa wolnostojące - o średnicy korony minimum 4 m ( jeżeli nie zostały wliczone do powierzchni gruntów ornych),
  • zadrzewienia liniowe – obejmujące drzewa o średnicy korony minimum 4 m; odległość między koronami drzew nie powinna przekraczać 5 m,
  • zadrzewienia grupowe, których korony drzew zachodzą na siebie,
  • zagajniki śródpolne, o maksymalnej powierzchni do 0,3 ha,
  • oczka wodne o maksymalnej powierzchni od 0,01 ha do 0,1 ha, z wyłączeniem zbiorników zawierających elementy betonowe lub plastik. W przypadku, gdy oczko wodne otacza roślinność nadbrzeżna, do powierzchni oczka wodnego (od 0,01 ha do 0,1 ha) wliczyć należy strefę z roślinnością nadbrzeżną o szerokości do 10 m,
  • rowy o maksymalnej szerokości 6 m, włączając otwarte cieki wodne służące do nawadniania i odwadniania, z wyłączeniem kanałów wykonanych z betonu,
  • miedze śródpolne o szerokości od 2 m do 20 m, na których nie jest prowadzona produkcja rolna,
• strefy buforowe (jeżeli nie zostały włączone do powierzchni gruntów ornych);
• obszary z zagajnikami o krótkiej rotacji bez stosowania nawozów mineralnych lub środków ochrony roślin;
• obszary zalesione po 2008 roku w ramach PROW 2007-2013 (zalesienia na gruntach rolnych) i PROW 2014-2020, które kwalifikowały się (zapewniły rolnikowi prawo) do jednolitej płatności obszarowej w 2008 r.

Przykład:
Gospodarstwo rolnika składa się z: 45 ha gruntów ornych, 3 ha obszaru zalesionego w ramach PROW, 5 ha zagajnika o krótkiej rotacji oraz 500 mb zadrzewienia liniowego o szerokości 4 m. Podstawa do wyliczenia 5% obszaru proekologicznego (EFA) wynosi 50 ha. W związku z powyższym wymagana powierzchnia obszaru proekologicznego (EFA) wynosi 2,5 ha.

• w których więcej niż 75% gruntów ornych to:
  • trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
  • grunt ugorowany,
  • grunty wykorzystywane do uprawy roślin strączkowych,
  • połączenie powyższych,
    a pozostałe grunty orne nie przekraczają powierzchni 30 ha.
• w których więcej niż 75% kwalifikujących się gruntów rolnych to:
  • trwałe użytki zielone,
  • trawy lub inne pastewne rośliny zielne,
  • połączenie powyższych,
    a pozostałe grunty orne nie przekraczają 30 ha.
• Z obowiązku utrzymania obszarów proekologicznych możliwe jest także wyłączenie rolników, którzy na części gruntów ornych w gospodarstwie prowadzą produkcję ekologiczną, pod warunkiem, że pozostała powierzchnia gruntów ornych zajmuje powierzchnię do 15 ha.

W Polsce obowiązuje szeroka lista obszarów proekologicznych, tj. lista obejmująca większość obszarów przewidzianych w prawie unijnym. Z listy tej wyłączone zostały jedynie tarasy, tradycyjne ściany kamienne oraz tzw. systemy rolno - leśne.