Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Oświadczenie podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy o spełnieniu w gospodarstwie wymagań określonych w Programie działań dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych płynnych należy składać w sytuacji, gdy operacja obejmuje realizację inwestycji polegającej wyłącznie na doposażeniu gospodarstwa w urządzenia do aplikowania nawozów naturalnych (tj. w przypadku zakupu sprzętu do aplikacji nawozów naturalnych), jak również w przypadku, gdy operacja obejmuje wyłącznie zakup instalacji technicznej lub wyposażenia do zbiorników służących do przechowywania nawozów naturalnych płynnych (np. pompy do gnojowicy).

W oparciu m.in. o dołączane do wniosku o przyznanie pomocy oświadczenie o przechowywaniu nawozów naturalnych płynnych, zgodnie z warunkami określonymi w Programie działań, umożliwia się:

• realizację inwestycji polegającej wyłącznie na zakupie sprzętu do aplikacji nawozów naturalnych,
• zakup wyłącznie instalacji technicznej lub wyposażenia do zbiorników służących do przechowywania nawozów naturalnych płynnych,

bez jednoczesnej konieczności wykonania zadań związanych z przygotowaniem miejsc do przechowywania nawozów naturalnych płynnych, np.  budowy, zakupu zbiornika na nawozy naturalne płynne.

W myśl zmienionego przepisu § 3 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego, „pomoc na operację obejmującą inwestycję, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, przyznaje się, gdy w gospodarstwie są spełnione wymagania określone w Programie działań, dotyczące warunków przechowywania nawozów naturalnych płynnych, albo w przypadku, gdy operacja ta obejmuje również realizację inwestycji, która zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w Programie działań dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych płynnych wyprodukowanych w gospodarstwie”.

Zatem, w przypadku gdy Wnioskodawca planuje w ramach operacji zakup wyłącznie wozu asenizacyjnego z aplikatorem można uznać, że jego gospodarstwo jest dostosowane do przechowywania nawozów naturalnych płynnych, jeżeli zapewnione są w nim warunki przechowywania nawozów naturalnych płynnych, umożliwiające ich składowanie przez okres co najmniej 6 miesięcy, zgodnie z zasadami określonymi w Programie działań.

W Programie działań wprowadzono m.in. wymóg przechowywania kiszonek w sposób zabezpieczający przez przenikaniem odcieków do gruntu i wód. Warunek odnoszący się do właściwego przechowywania kiszonek stał się obowiązujący z dniem wejścia w życie Programu działań. W związku z tym operacja obejmująca inwestycję z tego zakresu może być realizowana wyłącznie przez młodych rolników, w terminie 24 miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa jako kierujący.

Zatem w przypadku, gdy Podmiot spełnia warunki określone dla "młodego rolnika", może realizować operację polegającą na dostosowaniu gospodarstwa do przechowywania kiszonek, ale tylko w terminie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa jako kierujący.

Jednocześnie, aby skutecznie realizować założenia dla tego instrumentu wsparcia, jakim jest m.in. zabezpieczenie wód przed wyciekami z miejsc składowania kiszonek poprzez doposażenie gospodarstwa w odpowiednie miejsca do ich przechowywania, umożliwia się realizację tego typu inwestycji również w przypadku, gdy z deklaracji młodego rolnika wynika, iż przechowuje te pasze na zabezpieczonym, ale nietrwałym gruncie, tj. na podkładzie z folii, sieczki, słomy lub innego materiału, który pochłania odcieki.

Zatem nie jest możliwe w ramach operacji typu "Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych" dofinansowanie inwestycji polegającej na budowie silosu na kiszonkę przez podmiot nie będący młodym rolnikiem, nawet jeśli deklaruje dostosowanie swojego gospodarstwa do warunków przechowywania kiszonek lub dopiero zamierza przechowywać kiszonki w swoim gospodarstwie.

W ramach operacji typu "Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych" nie przewiduje się przebudowy budynków inwentarskich.

Do kosztów kwalifikowalnych ww. operacji zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu:

• zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych płynnych,
• płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych stałych,
• zbiorników lub płyt do przechowywania kiszonek,

 wraz z zakupem instalacji technicznej lub wyposażenia.

Jeśli z posiadanej dokumentacji będzie wynikało, iż projekt budowlany dotyczy np. przebudowy zbiorników do przechowywania gnojowicy, nawet jeśli znajduje się on pod istniejącą oborą, uwzględniając cel jakiemu ma służyć realizacja takiej operacji zgodny z założeniami "Inwestycji mających na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych", finansowanie takiej operacji jest możliwe. Jeśli natomiast inwestycja związana z przebudową zbiornika wiązałaby się z modernizacją obory, to koszty związane z przebudową/rozbudową zbiornika na gnojowicę, które stanowią koszt kwalifikowalny, muszą zostać wydzielone z pozostałych kosztów związanych z przebudową podłogi. W przypadku braku rozdzielenia tych kosztów, nakłady związane z rozbudową/przebudową zbiornika nie zostaną objęte wsparciem w ramach tego typu operacji.

W § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia został wpisany warunek dotyczący prowadzenia w gospodarstwie chowu lub hodowli zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich z wyłączeniem chowu lub hodowli drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chowu lub hodowli świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior. Jednocześnie zgodnie z zapisami PROW 2014-2020 wykluczone ze wsparcia są gospodarstwa, dla których wymagane jest posiadanie pozwolenia zintegrowanego tj. gospodarstwa prowadzące chów lub hodowlę drobiu powyżej 40000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń powyżej 30 kg lub 750 stanowisk dla macior.

Tak więc fakt prowadzenia w gospodarstwie chowu lub hodowli drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chowu lub hodowli świń powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior wyklucza danego rolnika z pomocy w ramach operacji typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych”.

Zgodnie z zapisami rozporządzenia wykonawczego dla operacji typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” koszt budowy, przebudowy lub zakupu zbiorników, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, oraz płyt, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, o pojemności lub powierzchni, większej niż pojemność lub powierzchnia obliczona zgodnie z przepisami części 1. rozdziału 1.4 ust. 6 Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu może być kosztem kwalifikowalnym, o ile zakres takiej inwestycji zostanie uzasadniony. Ogólne brzmienie proponowanego przepisu ma na celu nieblokowanie możliwości realizacji większych inwestycji tego typu, biorąc pod uwagę różne okoliczności oraz uwarunkowania panujące w poszczególnych gospodarstwach. Mając powyższe na uwadze rolnik może ubiegać się o dofinansowanie kosztów budowy zbiornika o pojemności uwzgledniającej liczbę zwierząt w gospodarstwie w okresie docelowym (roku składania wniosku o płatność rozliczającego operację „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych”). Przykładowo jeśli zwiększenie obsady zwierząt jest wynikiem budowy budynku inwentarskiego, który będzie oddany do użytku przed terminem złożenia wniosku o płatność rozliczającego inwestycję na budowę zbiornika, należy wykazać jego budowę jako inwestycja towarzysząca w tabeli biznesplanu.

Uwzględniając przepisy rozporządzenia wykonawczego, nie ma przeszkód do finansowania operacji polegającej na budowie zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę, nawet jeśli wnioskodawca takie zbiorniki powinien posiadać w myśl przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu już w 2011 roku, z wyjątkiem podmiotów prowadzących chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP, które miały wyznaczony termin na dostosowanie gospodarstw w zakresie wymagań dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych na dzień 31 grudnia 2021 r. (z zastrzeżeniem „młodego rolnika”, który w tym typie operacji może zrealizować ww. inwestycję w terminie późniejszym, z zachowaniem terminu 24 miesięcy od rozpoczęcia kierowania gospodarstwem).

Pozostałe podmioty (tj. prowadzące chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie mniejszej lub równej 210 DJP) mają wyznaczony termin takich inwestycji na dzień 31 grudnia 2024 r. 

Zgodnie bowiem z założeniami tego obszaru wsparcia, realizowane operacje mają na celu zapobieganie zanieczyszczeniu wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych poprzez przechowywanie nawozów naturalnych lub kiszonek w gospodarstwie w sposób zapobiegający przedostawaniu się odcieków do wód i gruntu (lub stosowanie nawozów naturalnych płynnych na gruntach rolnych za pomocą urządzeń aplikujących te nawozy do gleby lub bezpośrednio na jej powierzchnię).

Dlatego też realizacja inwestycji polegających na dostosowaniu gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań w wyniku budowy, przebudowy lub zakupu zbiorników do przechowywania nawozów płynnych, płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów stałych, zbiorników lub płyt do przechowywania kiszonek (przez „młodych rolników”) będzie spełniała powyższe założenia.

Pomoc w ramach środka wsparcia „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” przyznaje się na operację polegającą na realizacji inwestycji, która m.in. zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie lub kiszonek. Decyzję, w jakim zakresie (kompleksowo czy częściowo) dostosowane zostanie gospodarstwo do obowiązujących przepisów dotyczących odpowiedniego przechowywania nawozów naturalnych, podejmuje rolnik, uwzględniając m.in. swoje możliwości finansowe. Dlatego też można  realizować operację polegającą przykładowo wyłącznie na budowie płyty obornikowej. Beneficjent następnie będzie rozliczany przez ARiMR tylko ze zobowiązań w obrębie tak zaplanowanej operacji.

Przy planowaniu inwestycji w tym zakresie należy mieć na uwadze wyjaśnienia przedstawione w odpowiedzi na zapytanie nr 7.

Niezależnie, czy młody rolnik realizuje:

• operację obejmującą inwestycję w zakresie warunków przechowywania kiszonek oraz inną inwestycję, bądź
• operację obejmującą wyłącznie inwestycję w zakresie warunków przechowywania kiszonek,

zastosowanie do młodego rolnika ma przepis stanowiący o konieczności zakończenia inwestycji dot. kiszonek w terminie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia przez niego gospodarstwa jako kierujący.

Zatem w tym przypadku, gdy upłynął  już powyżej wskazany 24-miesięczny termin, młody rolnik nie może ubiegać się o dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji dot. warunków przechowywania kiszonek, gdyż nie ma możliwości dochowania terminu na zakończenie realizacji takiej inwestycji.

Z dniem 1 stycznia 2022 r. wymóg dotyczący właściwego przechowywania nawozów naturalnych stałych i płynnych stał się obowiązujący dla podmiotów, które prowadzą chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP. Podmioty takie nie będą mogły więc uzyskać pomocy na realizację tego typu inwestycji.

Wsparcie na doposażenie gospodarstw (z produkcją powyżej 210 DJP) w płyty lub zbiorniki do przechowywania nawozów naturalnych, będzie można przyznać wyłącznie „młodym rolnikom”, z uwzględnieniem realizacji takich inwestycji w terminie maksymalnie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia przez młodego rolnika prowadzenia gospodarstwa jako kierujący (analogicznie jak w przypadku inwestycji dotyczących przechowywania kiszonek).

Natomiast podmioty, które prowadzą chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie mniejszej lub równej 210 DJP, zobowiązane są dostosować powierzchnię lub pojemność posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do wymogów określonych w Programie działań, w terminie do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z przepisem § 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020 (Dz.U. z 2021 r., poz. 1152 z późn. zm.), do obliczania pojemności zbiorników o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a oraz powierzchni płyt, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, stosuje się przepisy części 1 rozdziału 1.4 ust. 6 Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu, stanowiącego Załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu" (Dz.U. z 2020 r., poz. 243), zwanego dalej „Programem działań".

Dodatkowo przepisy ww. rozporządzenia określają, że pomoc przyznaje się na operację polegającą na realizacji inwestycji, która zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań, dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie. Koszt budowy, przebudowy lub zakupu zbiorników, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a oraz płyt o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, o pojemności lub powierzchni większej niż pojemność lub powierzchnia obliczona zgodnie z przepisami części 1 rozdziału 1.4 ust. 6 Programu działań może być kosztem kwalifikowalnym, o ile zakres takiej inwestycji został uzasadniony.

Ogólne brzmienie powyższego przepisu ma na celu umożliwienie realizacji większych inwestycji tego typu, uzasadnionych okolicznościami oraz uwarunkowaniami panującymi w danym gospodarstwie. Mając powyższe na uwadze rolnik może ubiegać się o dofinansowanie kosztów budowy zbiornika o pojemności uwzględniającej liczbę zwierząt w gospodarstwie w okresie docelowym (roku składania wniosku o płatność rozliczającego operację „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych") jak również na okres dłuższy niż przyjęty na 6 miesięcy, w którym rolnicze wykorzystanie nawozów naturalnych nie jest możliwe.

Należy podkreślić, iż sposób wyliczenia pojemności/powierzchni miejsc do przechowywania nawozów naturalnych, jaki został zawarty w Programie działań, został opracowany dla obliczenia minimalnych wielkości potrzebnych dla przechowywania odpowiednio 5-miesięcznej i 6-miesiecznej produkcji nawozów stałych lub płynnych. Jeżeli podmiot, z uwagi np. na stosowane systemy produkcji, przewiduje albo na podstawie własnych doświadczeń i obliczeń wie, że pojemność/powierzchnia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych wyliczona w sposób określony w załączniku nr 5 do Programu działań nie wystarczy na przechowywanie nawozów naturalnych lub zakłada wzrost produkcji zwierzęcej, może zwiększyć powierzchnię/pojemność urządzeń do przechowywania nawozów, zachowując jednocześnie minimalne 5-cio/6-cio miesięczne ich przechowywanie. W tej sytuacji, w uzasadnieniu, przykładowo można skorzystać z wyliczeń opierając się na tabeli 9 Programu działań, na podstawie której roczna produkcja nawozów naturalnych może być przeliczona na odpowiednie objętości/powierzchnie miejsc do przechowywania nawozów naturalnych.

I tak:

• dla nawozów naturalnych płynnych (gnojówki i gnojowicy) produkcja roczna tych nawozów

wyliczona z tabeli 9 przemnożona przez minimalny wymagany okres przechowywania (6 miesięcy w roku) czyli 6/12 = [1/2].

Objętość zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych płynnych wyniesie

V=Σobjętości produkowanego nawozu płynnego w m szesc.x 1/2

• dla nawozów naturalnych stałych (pomiotu ptasiego i obornika) – w pierwszej kolejności produkcja roczna powinna zostać przeliczona z ton na metry sześcienne, przemnożona przez wskaźnik wymaganego okresu przechowywania 5/12, a następnie podzielona przez wysokość składowania w metrach. Do przeliczenia masy obornika na objętość należy, w zależności od ilości użytej ściółki i rodzaju obornika przyjąć należy masę 1 metra sześciennego obornika za 0,6; 0,7; 0,8; 0,9; 1,0 t/m³. Przeciętna masa objętościowa obornika wynosi 0,8 t/ m³.

Powierzchnia do przechowywania obornika o masie obj. 0,8 t/ m³. będzie wynosiła:

P= Σ (produkowanych rocznie oborników w t/ha x 1/0,8 x 5/12) : wysokość składowania w m.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się koszty zakupu wozów asenizacyjnych z aplikatorami nawozów naturalnych w postaci płynnej określonego typu, które są uzasadnione wielkością prowadzonej w gospodarstwie produkcji, adekwatne do panujących w nim warunków gospodarowania, niezbędne do osiągnięcia celu operacji oraz racjonalne.

Aby ocenić dostosowanie parametrów planowanego do zakupu sprzętu należy posłużyć się ekspertyzą pt. Zasady doboru maszyn rolniczych w ramach PROW na lata 2014-2020 zamieszczoną jako narzędzie pomocnicze przy dokumentach aplikacyjnych. Dobór sprzętu w tym przypadku ma miejsce z uwzględnieniem liczby zwierząt i produkowanego przez nie nawozu naturalnego, z jednoczesnym uwzględnieniem odległości działek od zbiornika które mają być nawożone (określono wskaźniki tolerancji w tym zakresie) z uwzględnieniem posiadanego już parku maszynowego oraz przyjętą dawką 25 m3/ha nawozu w roku (w tym miejscu należy mieć na uwadze, w przypadku obowiązku sporządzania planu nawożenia azotem, przyjęte wielkości dawki nawozów oraz N (azotu) w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych dla danego gospodarstwa w okresie roku).

W związku z przepisami regulującymi zasady dotyczące nawożenia azotem, w tym określeniem obowiązków dla osoby przejmującej nawóz, nie jest uzasadnione, aby do ustalenia pojemności wozu asenizacyjnego uwzględniać ilość nawozu naturalnego wyprodukowanego w gospodarstwie, która jest następnie zbywana przez wnioskodawcę innemu rolnikowi, na którym spoczywa obowiązek posiadania odpowiednich pojemności miejsc do przechowywania takiego nawozu i który, co do zasady, we własnym zakresie rozwiezie nawóz na swoim polu mając na uwadze że w tym typie operacji nie wspiera się działalności usługowej na rzecz innych rolników.

W przypadku, gdy rolnik zadeklaruje w roku docelowym większy obszar użytków rolnych, będzie mógł zakupić większy wóz asenizacyjny, niż to wynika z obliczeń dla roku bazowego, co należy uzasadnić tabeli 16 Biznesplanu w pozycji  Inne uwagi, wyjaśnienia dotyczące operacji. Zgodnie bowiem z zapisami § 5 ust. 1 pkt 3 lit. a) umowy o przyznaniu pomocy (wzór dostępny na stronie internetowej ARiMR) do dnia, w którym upłynie 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej Beneficjent zobowiązuje się do nieprzenoszenia prawa własności lub posiadania nabytych dóbr, wybudowanych, przebudowanych budowli, na które została przyznana i wypłacona pomoc, oraz ich wykorzystywania w sposób zgodny z przeznaczeniem i celami operacji (Zapobieganie zanieczyszczeniu wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych poprzez przechowywanie nawozów naturalnych lub kiszonek w gospodarstwie w sposób zapobiegający przedostawaniu się odcieków do wód i gruntu lub stosowanie nawozów naturalnych płynnych na gruntach rolnych za pomocą urządzeń aplikujących te nawozy do gleby lub bezpośrednio na jej powierzchnię) z wyłączeniem stosowania czasowego przenoszenia własności na zabezpieczenie wierzytelności jako formy zabezpieczeń kredytów/ pożyczek udzielanych na realizację operacji, z zastrzeżeniem § 14 mając na uwadze, że w tym typie operacji nie wspiera się działalności usługowej na rzecz innych rolników.
​​​​​​

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (Dz.U. z 2021 r., poz. 1152 z późn. zm.) pomoc przyznaje się rolnikowi, (…) jeżeli m.in.:

1. jest posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 608, z późn. zm.), położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej "gospodarstwem";
2. w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, zwanych dalej "zwierzętami gospodarskimi", z wyłączeniem chowu lub hodowli drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chowu lub hodowli świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior.

Warunki przyznania pomocy, o których mowa powyżej, powinny być spełniane co najmniej od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Jednocześnie rozporządzenie wykonawcze określa, iż przy ustalaniu liczby zwierząt w gospodarstwie w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe (DJP) bierze się pod uwagę stan średnioroczny zwierząt w gospodarstwie w roku kalendarzowym, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, a w przypadku podmiotów, które weszły w posiadanie gospodarstwa lub rozpoczęły produkcję zwierzęcą w swoim gospodarstwie w trakcie tego roku kalendarzowego - planowany stan średnioroczny zwierząt w gospodarstwie w okresie kolejnych 12 miesięcy, począwszy od dnia rozpoczęcia prowadzenia produkcji zwierzęcej w gospodarstwie. Zatem ustalając stan średnioroczny zwierząt przyjmuje się stan z roku 2021, lub planowany stan uwzględniając kolejne 12 miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia w roku 2021 produkcji zwierzęcej (zwierząt gospodarskich).

Dodatkowo punkty za kryterium wyboru operacji związane z DJP ustala się zgodnie z zasadą, że w przypadku, gdy liczba zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie, w przeliczeniu na DJP, jest:

a.   równa co najmniej 210 - przyznaje się 2 punkty,

b.    mniejsza niż 210 (w tym również za obliczone 0 DJP) - przyznaje się 1 punkt.

Zakładając, że Wnioskodawca składając wniosek o przyznanie pomocy będzie miał już gospodarstwo i będzie posiadał zwierzęta gospodarskie należy uznać, że fakt braku zwierząt/ prowadzenia działalności rolniczej w 2021 roku nie powoduje wykluczenia go ze wsparcia, gdyż spełnia ona warunki przyznania pomocy.

Uwzględniając, że w przepisie § 5 ust. 4 rozporządzenia dotyczącym ustalania liczby zwierząt w gospodarstwie w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe jest mowa o stanie średniorocznym zwierząt z roku 2021 lub stanie z kolejnych 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia w roku 2021 produkcji zwierzęcej przyjęto, że do określenia punktów za liczbę DJP, będzie brana wielkość DJP w okresie bazowym (rok 2021 lub produkcja zwierzęca z 12 miesięcy, rozpoczęta w trakcie roku 2021). Zatem uwzględniając cel, jakiemu miał służyć przepis do określania stanu zwierząt, w przypadku rozpoczęcia produkcji zwierzęcej w trakcie roku kalendarzowego, ale jeszcze przed złożeniem wniosku, uwzględniając jego literalne brzmienie, należy w takich przypadkach przyjmować stan zwierząt również z roku 2021 (0 DJP), co jednak nie wyłączy danego podmiotu z ubiegania się o wsparcie i dodatkowo otrzyma on za to kryterium 1 pkt. Uwzględniając, że można zakładać wielkość zbiorników i płyt pod produkcję zwierzęcą z roku docelowego, powyższe nie będzie stanowiło przeszkody również w kontekście ustalenia wielkości planowanych inwestycji.

 ​​​​​

W ramach operacji typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” do kosztów kwalifikowalnych ww. operacji zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu:

• zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych płynnych,
• płyt do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych stałych,
• zbiorników lub płyt do przechowywania kiszonek,

wraz z zakupem instalacji technicznej lub wyposażenia.

Kosztem kwalifikowalnym może być zatem koszt budowy lub przebudowy zbiornika do przechowywania nawozów naturalnych płynnych, w tym pod budynkiem inwentarskim. Koszt ten może obejmować wykonanie prac betonowych poniżej podłogi (dot. zbiornika) i ew. zakup wyposażenia (np. mieszadła, pompy). Zakup rusztów będzie kosztem niekwalifikowalnym.

W ramach tego instrumentu wsparcia nie przewiduje się możliwości dofinansowania budowy zbiorników o powierzchni większej niż została uzasadniona przez rolnika, nawet w przypadku gdyby powierzchnia która nie znajduje uzasadnienia w wyjaśnieniach wnioskodawcy miała być finansowana wyłącznie z jego środków własnych.
​​​​​​

Zgodnie z przepisami rozporządzenia pomoc w ramach „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” przyznaje się rolnikowi, który m.in.:

• jest posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• w gospodarstwie, którego jest posiadaczem, prowadzi chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, zwanych dalej „zwierzętami gospodarskimi”, z wyłączeniem chowu lub hodowli drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chowu lub hodowli świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior.

W związku z powyższym, w przypadku nie spełniania opisanych warunków nie ma możliwości przyznania pomocy na operację typu "Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych". Tylko spełnianie przez osobę ubiegającą się o wsparcie warunku posiadania gospodarstwa oraz zwierząt w terminie składania wniosku o przyznanie pomocy w typie operacji "Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych", czyli nie później niż do dnia 7 lutego 2022 r., kiedy kończy się obecny nabór oraz innych kryteriów przyznania pomocy, umożliwia przyznanie pomocy, również przez osobę która wnioskuje o wsparcie w typie operacji "Premie dla młodych rolników". W przypadku przejęcia gospodarstwa w 2022 r. ale do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, przy ustalaniu liczby zwierząt w gospodarstwie w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe (DJP) bierze się pod uwagę stan średnioroczny zwierząt w gospodarstwie w roku kalendarzowym, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy. Zatem w takim przypadku ustalając stan średnioroczny zwierząt przyjmuje się stan z roku 2021 (0 DJP), przy czym punkty za kryterium wyboru operacji związane z DJP ustala się zgodnie z zasadą, że w przypadku, gdy liczba zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie, w przeliczeniu na DJP jest równa co najmniej 210 - przyznaje się 2 punkty, a gdy mniejsza niż 210 (w tym również za obliczone 0 DJP) - przyznaje się 1 punkt. Stan DJP w roku bazowym (rok 2021) nie jest jednak kluczowy przy wyliczaniu pojemności budowanych zbiorników, gdyż przepisy rozporządzenia wykonawczego dopuszczają budowę zbiorników o pojemności dostosowanej do docelowej liczby zwierząt w gospodarstwie.

W sytuacji złożenia wniosku o przyznanie pomocy w terminie naboru wniosków do dnia 07.02.2022 r. przez obecnego posiadacza gospodarstwa, zgodnie z §26 rozporządzenia w razie zbycia całości lub części gospodarstwa, po przyznaniu pomocy, nabywcy gospodarstwa lub jego części pomoc jest przyznawana, na jego wniosek, po uprzednim zgłoszeniu Agencji przez Beneficjenta zamiaru zbycia gospodarstwa lub jego części, jeżeli są spełnione warunki określone w art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Zatem, mając powyższe na uwadze Beneficjent może wystąpić do Agencji o przeniesienie własności lub posiadania gospodarstwa rolnego objętego realizacją inwestycji, jeżeli to przeniesienie nastąpi na rzecz podmiotu, który spełnia warunki przyznania i wypłaty pomocy i przejmie zobowiązania dotychczasowego Beneficjenta.

Mając na uwadze §19 rozporządzenia brak jest natomiast możliwości przekazania gospodarstwa następcy lub nabywcy gospodarstwa przed podpisaniem umowy o przyznaniu pomocy z ARiMR, tak aby nie stracić pomocy.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia pomoc w ramach „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” katalog kosztów kwalifikowalnych nie obejmuje możliwości finansowania zakupu rozrzutnika obornika. Taki zakupu był możliwy jedynie w ramach naboru przeprowadzonego w roku 2016.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego do wniosku o przyznanie pomocy w ramach operacji typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” dołącza się kopie ostatecznych pozwoleń, zezwoleń lub innych decyzji, których uzyskanie jest wymagane w oparciu o odrębne przepisy, których stosowanie jest niezbędne do realizacji inwestycji objętych operacją, a także kopie innych dokumentów potwierdzających spełnienie określonych w odrębnych przepisach warunków realizacji inwestycji objętych operacją – w przypadku gdy w ramach operacji będą realizowane tego typu inwestycje.

Jak zauważa GDOŚ w swoich interpretacjach dostępnych na stronie:
https://archiwum.gdos.gov.pl/files/artykuly/5437/Zbi%C3%B3r-interpretacji-przepis%C3%B3w---Zakres-gospodarki-odpadami_icon.pdf  na okoliczność ustalenia czy ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest konieczna przy kwalifikacji tego typu przedsięwzięć należy zwrócić uwagę, że przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (rozporządzenie ooś) dotyczą w tym zakresie procesu (hodowli lub chowu). Mają więc zastosowanie np. w przypadku, gdy rozpoczęcie procesów będzie się wiązało np. z budową odpowiednich obiektów budowlanych służących do chowu lub hodowli.

Tak więc w celu właściwej kwalifikacji różnego rodzaju przedsięwzięć związanych z tego typu działalnością należy mieć na uwadze, czym jest chów i hodowla zwierząt. Definicja hodowli zwierząt została wskazana w art. 2 pkt 5 ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich mówiącym, że jest to zespół zabiegów zmierzających do poprawienia założeń dziedzicznych (genotypu) zwierząt gospodarskich, w zakres których wchodzi ocena wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt gospodarskich, selekcja i dobór osobników do kojarzenia prowadzony w warunkach prawidłowego chowu. Natomiast pojęcie chowu nie zostało zdefiniowane w żadnym akcie prawnym, stąd też za chów zwierząt można przyjąć czynności, takie jak karmienie i pielęgnacja, związane z utrzymaniem zwierząt od czasu ich nabycia – zwykle młodych osobników – do czasu uzyskania przez nie oczekiwanych cech użytkowych.

Biorąc pod uwagę powyższe definicje, czynności, takie jak magazynowanie gnojowicy lub obornika, zdają się wykraczać poza pojęcie chowu i hodowli zwierząt. Zatem inwestycje polegające na budowie płyty obornikowej, zbiornika na gnojowicę itp. na terenie gospodarstwa rolnego prowadzącego chów i/lub hodowlę zwierząt gospodarskich nie mogą zostać uznane za przedsięwzięcia o których mowa w rozporządzeniu ooś dotyczące w tym przypadku procesu jakim jest chów lub hodowla zwierząt o określonych progach.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (Dz.U. z 2021 r., poz. 1152 z późn. zm.) pomoc przyznaje się na operację polegającą na realizacji inwestycji, która zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie. Jednocześnie w myśl przepisu § 13 ust. 2 pkt 2) tego rozporządzenia o kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów przyznawanych na podstawie następujących kryteriów wyboru: udział kosztów kwalifikowalnych inwestycji objętych operacją, polegających na dostosowaniu gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań, dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie.

Zatem przy uzasadnianiu wielkości zbiorników do przechowywania nawozów naturalnych nie można posługiwać się argumentem o potrzebie posiadania większego zbiornika/płyty ze względu na okoliczność przejmowania nawozów naturalnych od innego podmiotu. Uzasadnienie powinno dotyczyć ilości, sposobu przechowywania, itp. nawozu „produkowanego” w gospodarstwie.

Tak. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami rozporządzenia wykonawczego zakres kosztów podlegających wsparciu może obejmować koszty zakupu instalacji technicznej lub wyposażenia do zbiorników służących do przechowywania nawozów naturalnych płynnych. Oznacza to, że wykonanie powyższych inwestycji jest możliwe bez jednoczesnej realizacji inwestycji polegającej np. na budowie, zakupie zbiornika na nawozy naturalne płynne.

Należy podkreślić, że w takim przypadku w gospodarstwie rolnika muszą być spełnione wymagania dotyczące warunków przechowywania nawozów naturalnych płynnych wyprodukowanych w gospodarstwie, określone w Programie działań, co zostało szczegółowo wskazane w pytaniu nr 1.

Tak, zakres kosztów związanych z zakupem aplikatorów nawozów naturalnych w postaci płynnej określonego typu, wskazanego w rozporządzeniu wykonawczym, został rozszerzony o koszty zakupu instalacji technicznej. Powyższe jest wynikiem wprowadzania na rynek nowych technologii, polegających na bezpośrednim dostarczaniu płynnego nawozu naturalnego (przy użyciu motopompy pompującej, np. gnojowicę ze zbiorników wężami przesyłowymi) bezpośrednio do aplikatorów naglebowych.

Terminy te zależą zarówno od rodzaju inwestycji, wielkości prowadzonej produkcji w gospodarstwie, jak i osoby Wnioskodawcy (tj. z uwzględnieniem tego, czy jest, czy też nie jest  „młodym rolnikiem”).

Wykonanie zakresu rzeczowego, zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, w tym poniesienie przez Beneficjenta kosztów kwalifikowalnych operacji oraz złożenie wniosku o płatność końcową (tj. po zrealizowaniu całej operacji), powinno nastąpić w terminie 24 miesięcy:

1. od dnia zawarcia umowy o przyznaniu pomocy, lecz nie później niż w terminie, wyznaczonym na dostosowanie powierzchni lub pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych, określonym w części 1, w rozdziale 1.4 ust. 11 Programu  działań, tj. do dnia 31.12.2024 r. (w przypadku podmiotów prowadzących chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie mniejszej lub równej 210 DJP) – w przypadku operacji, która obejmuje inwestycję dotyczącą warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie;
2. od dnia rozpoczęcia przez „młodego rolnika” prowadzenia gospodarstwa jako kierujący (nie później niż do dnia 30 czerwca 2025 r.) – w przypadku operacji, która obejmuje wyłącznie inwestycje dotyczące przechowywania:

- nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie (tj. polegającą na dostosowaniu gospodarstwa do przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie, określonych w Programie działań) - w przypadku prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP, lub

- kiszonek;

3. zawarcia umowy (nie później niż do dnia 30 czerwca 2025 r.) – w przypadku realizacji operacji innych niż określone powyżej, np. dotyczącej zakup wozu asenizacyjnego z aplikatorami.

Podsumowując:

Inwestycje dostosowujące do obowiązujących standardów mogą być współfinansowane tylko wtedy, gdy ich realizacji podejmuje się „młody rolnik” w określonym terminie. Dotyczy to budowy miejsc do przechowywania kiszonek, jak również po 31.12.2021 r. - zapewnienia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych przez podmioty prowadzące chów lub hodowlę zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP.

Natomiast w przypadku operacji która obejmuje inwestycję:

a) polegającą na zapewnieniu miejsc do przechowywania nawozów naturalnych – w przypadku prowadzenia chowu lub hodowli zwierząt gospodarskich w liczbie większej niż 210 DJP lub

 b) dotyczącą dostosowania do warunków przechowywania kiszonek 

oraz

inną inwestycję (np. doposażenie gospodarstwa w urządzenia do aplikowania nawozów naturalnych),

zrealizowanie inwestycji dotyczącej warunków przechowywania kiszonek lub nawozów musi mieć miejsce w terminie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia przez „młodego rolnika” prowadzenia gospodarstwa jako kierujący, zaś zrealizowanie całej operacji musi nastąpić w terminie 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy, nie później niż do dnia 30 czerwca 2025 r.