Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia MRiRW z dnia 23.10.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, pomoc przyznaje się rolnikowi jeżeli jest posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa, które jest położone co najmniej w części na gruntach, które są objęte, nie wcześniej niż od dnia 1 maja 2012 r., obszarem określonym na podstawie art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, 1590 i 1642), zwanym dalej "OSN", dla którego został wprowadzony program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na podstawie art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne.

Mając powyższe na uwadze należy zaznaczyć, iż przepisy rozporządzenia wykonawczego nie ograniczają kwalifikowania kosztów do inwestycji, które będą realizowane wyłącznie na działkach leżących na obszarach OSN, lecz wymóg dotyczy gospodarstwa wnioskodawcy.

W związku z powyższym, jeżeli gospodarstwo wnioskodawcy spełnia wymóg określony w § 2 ust. 1 pkt. 2 ww. rozporządzenia, to można uznać kwalifikowalność kosztów związanych z realizacją inwestycji (np. budową zbiornika do przechowywania gnojowicy) na działce wchodzącej w skład takiego gospodarstwa, a nie położnej na obszarze OSN.

Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia MRiRW z dnia 23.10.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" w ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, "Pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się koszty zakupu wozów asenizacyjnych z aplikaturami nawozów naturalnych w postaci płynnej typu określonego w pkt 3."

Zgodnie z § 5 ust.7 pkt. 2 ww. rozporządzenia wykonawczego, pomoc nie obejmuje kosztów nabycia rzeczy używanych.

W związku z powyższym, koszty zakupu używanego wozu asenizacyjnego nie będą podlegały refundacji w ramach przedmiotowego typu operacji.

Pomoc w ramach środka wsparcia Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" przyznaje się na operację polegającą na realizacji inwestycji, która zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań wprowadzonym dla danego OSN dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie lub pasz soczystych.

Zgodne natomiast z brzmieniem zapisów dotyczących warunków kwalifikowalności zawartych w PROW 2014-2020  zakres inwestycji musi być dostosowany do potrzeb gospodarstwa, w szczególności wymaga się, aby po realizacji inwestycji gospodarstwo  wyposażone było w urządzenia do składowania nawozów naturalnych o pojemności (powierzchni) odpowiadającej co najmniej 6 - miesięcznej produkcji nawozów naturalnych w tym gospodarstwie.

Decyzję, w jakim zakresie (kompleksowo czy częściowo)  dostosowane zostanie gospodarstwo do obowiązujących przepisów dotyczących odpowiedniego przechowywania nawozów naturalnych, podejmuje rolnik, uwzględniając m.in. swoje możliwości finansowe,  będąc świadomym ew. kar nakładanych przez organy kontrolne w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie. Do przeprowadzania kontroli wypełniania obowiązków przez prowadzących działalność rolniczą na OSN zostali uprawnieni wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska.

Dlatego też można realizować w ramach Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" operację polegającą przykładowo, wyłącznie na budowie płyty. Beneficjent następnie będzie rozliczany przez ARiMR tylko ze  zobowiązań  w obrębie tak zaplanowanej operacji. Niezależnie od powyższego kontrolę w takim zakresie mogą prowadzić odrębne służby.

Zgodnie z przepisami § 5 ust. 1 pkt 1  rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. (Dz. U. poz. 1795) pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu:

a) zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki,
b) płyt do gromadzenia i przechowywania obornika,
c) zbiorników lub płyt do przechowywania pasz soczystych

• wraz z zakupem instalacji technicznej lub wyposażenia,

które są uzasadnione wielkością prowadzonej w gospodarstwie produkcji, adekwatne do panujących w nim warunków gospodarowania, niezbędne do osiągnięcia celu operacji oraz racjonalne.

Do kosztów kwalifikowalnych zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu zbiorników, oraz płyt o pojemności, która nie przekracza więcej niż o 15% pojemności takich zbiorników lub takich płyt obliczonej dla liczby zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie, w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe (DJP), którą oblicza się stosując przepisy danego programu działań, z tym że liczbę DJP oblicza się jako iloczyn liczby zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie i współczynnika przeliczenia zwierząt na DJP, który jest określony w załączniku do rozporządzenia wykonawczego.

W związku z powyższym koszt zakupu większego zbiornika będzie w całości kosztem niekwalifikowalnym (nie jest uzasadniony wielkością prowadzonej w gospodarstwie produkcji).

Jeśli wnioskodawcy niezbędne jest urządzenie na nawozy naturalne na potrzeby ich gromadzenia przez okres dłuższy niż ww. co najmniej 6 miesięcy, aby spełnić warunki dostosowania i uzasadni, iż planowane do wykonania urządzenie jest adekwatne do panujących warunków w gospodarstwie, koszt taki może zostać uznany za kwalifikowalny. Zatem za każdym razem gdzie pojemność zbiornika lub płyty, w tym wysokość składowania obornika odbiega od zalecanych wielkości, przyjętych dla 6-miesięcznej produkcji (+15%) należy przedstawić wyjaśnienia powodów tak przyjętych wielkości i sposobu przechowywania nawozów naturalnych (jednym z nich jest już niewątpliwie wskazana w uzasadnieniu do rozporządzenia możliwość zakupu gotowych zbiorników o określonej pojemności, co zostało umożliwione przyjętym 15% zwiększeniem pojemności). Wnioskodawca musi szczegółowo wyjaśnić w oparciu o prowadzona produkcję roślinną i zwierzęcą przyczyny tak długiego okresu składowania nawozów naturalnych w kontekście terminów stosowania zabiegów agrotechnicznych i rodzaju upraw.

Uwzględniając przepisy rozporządzenia wykonawczego, nie ma przeszkód do finansowania operacji polegającej na budowie zbiorników na gnojówkę i gnojowicę, nawet jeśli wnioskodawca takie zbiorniki powinien posiadać w myśl przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu już w 2011 roku.

Zgodnie bowiem z założeniami tego obszaru wsparcia, operacje realizowane w ramach Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" mają na celu zabezpieczenie wód przed wyciekami z miejsc składowania nawozów naturalnych lub pasz soczystych poprzez doposażenie gospodarstwa w urządzenia do ich przechowywania.

Dlatego też realizując inwestycje polegające na dostosowaniu gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań wprowadzonym dla danego OSN dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie, w wyniku budowy, przebudowy lub zakupu zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki, płyt do gromadzenia i przechowywania obornika, zbiorników lub płyt do przechowywania pasz soczystych będzie spełniało powyższe założenia.

Zgodnie z przepisami § 5 ust. 1. Rozporządzenia wykonawczego pomoc przyznaje się w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu:
a)     zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki,
b)     płyt do gromadzenia i przechowywania obornika,
c)     zbiorników lub płyt do przechowywania pasz soczystych

• wraz z zakupem instalacji technicznej lub wyposażenia.

Nie ma możliwości finansowania kosztów samej instalacji technicznej i wyposażenia do posiadanych w gospodarstwie zbiorników. Jest to wynikiem brzmienia ww. przepisu rozporządzenia, jak również ze względu na fakt, że operacja polegająca wyłącznie na zakupie takiego wyposażenia nie stanowi dostosowania gospodarstwa do wymagań określonych w programie działań wprowadzonym dla danego OSN dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych wyprodukowanych w gospodarstwie (wyposażenie zbiorników w takie urządzenia nie jest obligatoryjne w programach działań).

Jednocześnie nie ma przeciwskazań do budowy zbiorników na gnojówkę i gnojowice bez jednoczesnego ich wyposażenia w pompy itp., o ile realizacja takiej inwestycji jest zgodna z odrębnymi przepisami prawa w tym zakresie, w tym dotyczącymi warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie.

Ze względu na fakt, iż zabezpieczenie z folii nie jest zabezpieczeniem trwałym, aby skutecznie realizować założenie dla tego wsparcia, jakim jest zabezpieczenie wód przed wyciekami z miejsc składowania nawozów naturalnych lub pasz soczystych poprzez doposażenie gospodarstwa w urządzenia do ich przechowywania, dopuszcza się budowę przez młodego rolnika zbiornika lub płyty na pasze soczyste, jeśli deklaruje, że przechowuje już pasze soczyste zgodnie z przepisami programu działań, tj. na zabezpieczonym gruncie, ale tylko na podkładzie z folii i sieczki oraz pod przykryciem foliowym.

Zgodnie z przepisami § 2 ust. 1. pkt 2 Rozporządzenia wykonawczego pomoc przyznaje się rolnikowi  jeżeli gospodarstwo, którego jest posiadaczem, jest położone co najmniej w części na gruntach, które są objęte, nie wcześniej niż od dnia 1 maja 2012 r., obszarem określonym na podstawie art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r. poz. 469, 1590 i 1642), zwanym dalej OSN", dla którego został wprowadzony program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na podstawie art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, zwany dalej programem działań".

Jeśli w obrębie gospodarstwa znajduje się co najmniej część gruntów objętych, nie wcześniej niż od dnia 1 maja 2012 r., obszarem szczególnie narażonym, należy uznać iż posiadacz takiego gospodarstwa jest uprawniony do wsparcia, nawet jeśli pozostała części gospodarstwa była objęta takim obszarem przed 2012 rokiem.

Zgodnie z przepisami § 5 ust. 1. Rozporządzenia wykonawczego pomoc przyznaje się
w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu:
a)     zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki,
b)     płyt do gromadzenia i przechowywania obornika,
c)     zbiorników lub płyt do przechowywania pasz soczystych

• wraz z zakupem instalacji technicznej lub wyposażenia.

Jeśli z posiadanej dokumentacji będzie wynikało, iż projekt budowlany dotyczy np. przebudowy zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki nawet jeśli znajduje się on pod istniejącą oborą, uwzględniając cel jakim ma służyć realizacja takiej operacji, zgodny z założeniami Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" finansowanie takiej operacji jest możliwe. Jeśli natomiast inwestycja związana z przebudowa zbiornika wiązałaby się z modernizacją obory i brakiem możliwości wydzielenia kosztów kwalifikowalnych dotyczących zbiornika, nie może stanowić kosztów kwalifikowalnych w typie operacji dotyczącej obszarów szczególnie narażonych.

Wsparcie na operacje typu Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN skierowane jest do rolników posiadających gospodarstwa położone co najmniej w części na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego (OSN), nowo wyznaczonym na lata 2012-2016, dla którego został wprowadzony, na podstawie art. 47 ust. 7 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.

W związku z powyższym, jeżeli dla obszaru wyznaczonego OSN w 2015 r. nie został wprowadzony
w drodze aktu prawa miejscowego, jakim jest rozporządzenie Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, ww. program działań,  to producenci rolni, którzy posiadają gospodarstwa położone tylko na takim obszarze nie mogą ubiegać się o pomoc na realizację inwestycji, która zapewni dostosowanie gospodarstwa do wymagań określonych w tym programie dotyczących warunków przechowywania nawozów naturalnych (lub pasz soczystych w przypadku młodych rolników).

Warunek dotyczący posiadania gospodarstwa położonego co najmniej w części na obszarze OSN, nowo wyznaczonym na lata 2012-2016, odnosi się również do gospodarstwa przejmowanego przez młodego rolnika, a więc - w przypadku typu operacji Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach OSN" - osoby, która spełniania jednocześnie następujące warunki:

• w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat;
• nie wcześniej niż 5 lat przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy rozpoczął jako kierujący prowadzenie gospodarstwa;
• posiada kwalifikacje zawodowe określone w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu Premie dla młodych rolników" w ramach poddziałania Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 982).

Dlatego, jeśli w gospodarstwie nie znajdują się grunty położone co najmniej w części na obszarze szczególnie narażonym na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego, które są objęte OSN, nie wcześniej niż od dnia 1 maja 2012 r., dla którego został wprowadzony program działań mający na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych, nie można uznać, iż wnioskodawca będący młodym rolnikiem, który przejął w 2015 r. gospodarstwo, w skład którego wchodzą grunty na ‘starych’ obszarach OSN, jest uprawniony do skorzystania z takiej pomocy.

Do kosztów kwalifikowalnych zalicza się koszty budowy, przebudowy lub zakupu  zbiorników do przechowywania gnojowicy lub gnojówki i płyt do gromadzenia i przechowywania obornika,
o pojemności, która:

• zapewni przechowywanie gnojówki i gnojowicy przez okres, w którym ich rolnicze wykorzystanie nie jest możliwe, odpowiadającej co najmniej 6 miesięcznej produkcji tych nawozów;
• zapewni gromadzenie i przechowywanie obornika przez okres, w którym nie jest on rolniczo wykorzystywany, jednak nie krócej niż przez 6 miesięcy;
• nie przekracza więcej niż o 15% pojemności takich zbiorników lub takich płyt obliczonej dla liczby zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie, w przeliczeniu na duże jednostki przeliczeniowe (DJP).

Do obliczania pojemności ww. zbiorników oraz płyt stosuje się przepisy danego programu działań, z tym że liczbę DJP określa się z dokładnością do trzech miejsc po przecinku i oblicza  jako iloczyn liczby zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie i współczynnika przeliczenia zwierząt na DJP, który jest określony w załączniku do rozporządzenia. Przy ustalaniu liczby DJP bierze się z kolei pod uwagę stan średni zwierząt w gospodarstwie w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.

W związku z powyższym nie ma możliwości budowy zbiornika pod przyszłą obsadę zwierząt
w gospodarstwie.