Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Jest to rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", operacje typu "Kształtowanie przestrzeni publicznej" oraz operacje typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" w ramach działania "Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2017 r. poz.1737 i Dz. U. z 2018 r. poz. 154 oraz Dz. U. z 2019 poz. 2282)

• Gmina - jest podmiotem uprawnionym do ubiegania się o przyznanie pomocy we wszystkich trzech typach operacji.
• Instytucja kultury, dla której organizatorem jest JST - może realizować operacje polegające na budowie, przebudowie lub wyposażeniu obiektów budowlanych pełniących funkcje kulturalne, w tym świetlic i domów kultury oraz odnawianiu lub poprawie stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.

Pomoc może być przyznana jeśli operacja będzie realizowana na obszarze należącym do:
a) gminy wiejskiej lub
b) gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 000 mieszkańców, lub
c) gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 000 mieszkańców.

Pomoc może być przeznaczona na operacje w zakresie:

1. odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.

1. ogólne, o których mowa w art. 45 ust. 2 lit. c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 487, z późn. zm.¹)), zwane dalej "kosztami ogólnymi",
2. budowy lub przebudowy obiektów budowlanych lub prac konserwatorskich lub restauratorskich,
3. zakupu nowych maszyn lub wyposażenia, a w przypadku operacji w zakresie odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne-  wyposażenia, stanowiącego eksponaty,
4. zakupu obiektów budowlanych - w przypadku operacji w zakresie odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne,
5. zakupu rzeczy innych niż wymienione w pkt 3 i 4, w tym materiałów i roślin wieloletnich - w przypadku operacji w zakresie kształtowania przestrzeni publicznej,
6. zakupu usług,
7. podatku od towarów i usług (VAT), który jest kwalifikowalny zgodnie z art. 69 ust. 3 lit. c rozporządzenia nr 1303/2013

• które są uzasadnione zakresem operacji oraz niezbędne do osiągnięcia jej celu.

Pomoc ma formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji, która jest wypłacana przez ARiMR po zrealizowaniu inwestycji. Pomoc jest przyznawana w wysokości do 63,63% kosztów kwalifikowalnych. Pomoc jest przyznawana do wysokości limitu, który w okresie realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, łącznie na wszystkie operacje typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", operacje typu "Kształtowanie przestrzeni publicznej" oraz operacje typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego", wynosi 500 000 zł na miejscowość.

• O kolejności przysługiwania pomocy na operacje typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" decyduje suma uzyskanych punktów przyznanych na podstawie następujących kryteriów wyboru operacji:

1. do wniosku o przyznanie pomocy załączono opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków o złym stanie technicznym zabytku i konieczności natychmiastowego podjęcia prac o charakterze interwencyjnym - 5 punktów;
2. wielkość dotychczas używanej powierzchni obiektu budowlanego uzyska nowe przeznaczenie i będzie służyło celom edukacyjnym, kulturalnym lub promocyjnym danego regionu - od 1 do 4 pkt;
3. obiekt budowalny będący przedmiotem operacji na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy jest wpisany do rejestru zabytków lub do wojewódzkiej ewidencji zabytków - od 2 do 4 pkt;
4. liczba noclegów udzielanych turystom przypadających na 1000 zamieszkałych osób, według najnowszych na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy wynikowych informacji statystycznych ogłaszanych, udostępnianych lub rozpowszechnianych zgodnie z przepisami o statystyce publicznej - od 1 do 3 pkt;
5. operacja uwzględnia zastosowanie rozwiązań, które są innowacyjne co najmniej w skali województwa, w tym rozwiązań organizacyjnych, technicznych lub technologicznych, które zapewnią warunki dla tworzenia wysokiej jakości oferty turystycznej, edukacyjnej lub kulturalnej - 3 punkty;
6. operacja będzie realizowana w gminie, w której na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy występuje co najmniej jedna z form ochrony przyrody określona w art. 6 ust. 1pkt 1-5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - 1 punkt.
7. kryteria regionalne - maksymalnie 12 punktów.

Samorządy Województw są zobowiązane do opublikowania na swoich stronach internetowych ogłoszenia o naborze wniosków. Pierwsze ogłoszenia, w zależności od decyzji Zarządów Województw, ukazały się od stycznia do końca kwietnia 2018 roku.

Wzór wniosku o przyznanie pomocy, wniosku o płatność wraz z instrukcjami wypełniania oraz umowy o przyznaniu pomocy dostępne są na stronie ARiMR w zakładce "Pobierz Wniosek". Na stronach internetowych Samorządów Województw dokumenty będą publikowane wraz z ukazaniem się ogłoszenia o naborze wniosków.

10. Ile wniosków o przyznanie pomocy w ramach jednego naboru może złożyć dany podmiot?

W ramach jednego naboru wniosków o przyznanie pomocy dany podmiot może złożyć tylko jeden wniosek o przyznanie pomocy dotyczący danego zakresu tj.

1. budowy, przebudowy lub wyposażenia obiektów budowlanych pełniących funkcje kulturalne, w tym świetlic i domów kultury;
2. kształtowania przestrzeni publicznej;
3. odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.

W przypadku złożenia przez dany podmiot w ramach danego naboru wniosków o przyznanie pomocy więcej niż jednego wniosku o przyznanie pomocy dotyczącego danego zakresu nie przyznaje się pomocy na żadną z operacji objętych tymi wnioskami.

Tak, jest to dopuszczalne. Istotne jest, aby koszty kwalifikowalne zostały poniesione zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych oraz poniesione po zawarciu umowy o przyznaniu pomocy. Dodatkowo, należy brać pod uwagę, że kompletną dokumentację przetargową wnioskodawca musi przesłać do samorządu województwa właściwego ze względu na miejsce realizacji operacji, w terminach wskazanych w umowie o przyznaniu pomocy.

Nie, rozpoczęcie inwestycji przed dniem zawarcia umowy o przyznaniu pomocy oznacza, że kwota kosztów kwalifikowalnych operacji stanowiących podstawę do wyliczenia kwoty pomocy do wypłaty będzie pomniejszona o wartość tych kosztów, w zakresie, w jakim zostały poniesione przed dniem zawarcia umowy. Zasada ta nie dotyczy kosztów ogólnych związanych z operacją, które mogą być poniesione od 1 stycznia 2014 roku.

Zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", operacje typu "Kształtowanie przestrzeni publicznej" oraz operacje typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" w ramach działania "Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1737), pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie m.in. odnawiania lub poprawy stanu zabytkowych obiektów budowlanych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego, lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne.
Pomoc na realizację operacji jest przyznawana w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się m.in. koszty zakupu obiektów budowlanych.

Pellet to produkt grzewczy należący do grupy biopaliw, w przypadku których energię uzyskuje się ze spalania surowców odnawialnych poddanych granulowaniu. Kocioł grzewczy na pellet stanowi mikroinstalację i w związku z powyższym Wnioskodawcy przysługują punkty za spełnienie kryterium zakładającym, iż operacja uwzględnia wyposażenie obiektu budowlanego będącego przedmiotem operacji w mikroinstalację, która będzie zapewniała pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną, albo obiekt budowlany będący przedmiotem operacji jest wyposażony w mikroinstalację, która zapewnia pokrycie co najmniej w 50% zapotrzebowania tego obiektu na energię elektryczną lub cieplną.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2017 r. poz. 210 j.t.) stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, o ile przepis ustawy nie stanowi inaczej. Zgodnie z art. 10 ww. ustawy statut stowarzyszenia musi zawierać między innymi teren działania i siedzibę stowarzyszenia oraz cele i sposoby ich realizacji. Z kolei ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2016 r. poz. 40 j.t.) w art. 4 mówi, że fundacja działa na podstawie ustawy o fundacjach oraz statutu, który to statut określa między innymi zakres działalności fundacji. Ponadto, zgodnie z  art. 5 ust. 3 ustawy o fundacjach, fundacja, która ma prowadzić działalność na terenie jednego województwa, powinna mieć siedzibę na terenie województwa objętego działalnością tej fundacji. Na uwagę zasługuje również możliwość działania (funkcjonowania) danego stowarzyszenia poprzez terenowe jednostki organizacyjne (art. 10 a. ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach).

Kryterium określone w § 8 ust. 2 pkt 1) lit. b) ww. rozporządzenia mówi, że operacja może uzyskać dodatkowe punkty, jeśli:

b) w miejscowości, w której będzie realizowana operacja, funkcjonują:

• co najmniej trzy organizacje pozarządowe lub grupy nieformalne, które swą działalność rozpoczęły co najmniej rok przed ogłoszeniem naboru wniosków przyznanie pomocy - 4 punkty,
• jedna albo dwie organizacje pozarządowe lub jedna albo dwie grupy nieformalne, które swą działalność rozpoczęły co najmniej rok przed ogłoszeniem naboru wniosków o przyznanie pomocy - 2 punkty.

Kryterium określone w § 8 ust. 2 pkt 1) lit. b) ww. rozporządzenia mówi wprost o funkcjonowaniu danej organizacji pozarządowej lub grupy nieformalnej w danej miejscowości, a nie o siedzibie tych organizacji.

Ocena spełnienia przez daną operację kryterium wyboru operacji (tzw. kryterium regionalnego), cytowanego wyżej w przepisie rozporządzenia, powinna odbywać się na podstawie aktualnego statutu danego stowarzyszenia oraz udokumentowanej działalności organizacji pozarządowej w danej miejscowości.

W sytuacji zaznaczenia przez wnioskodawcę we wniosku o przyznanie pomocy pola pn. "Operacja uwzględnia zastosowanie rozwiązań, które są innowacyjne co najmniej w skali województwa, w tym rozwiązań organizacyjnych, technicznych lub technologicznych, które zapewnią warunki dla tworzenia wysokiej jakości oferty kulturalnej, dostępnej dla zróżnicowanych grup odbiorców" wnioskodawca będzie zobowiązany do uzasadnienia, że dana operacja jest innowacyjna. Wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy, wnioskodawca będzie musiał złożyć dokumenty potwierdzające, że operacja uwzględnia zastosowanie innowacyjnych rozwiązań. Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o przyznanie pomocy wnioskodawca jest zobowiązany do uzasadnienia innowacyjności danej operacji poprzez szczegółowy jej opis, w tym załączenie do wniosku stosownych dokumentów potwierdzających wskazaną we wniosku innowacyjność, np. opinię stowarzyszenia architektów, stowarzyszenia inżynierów budownictwa, branżowej uczelni wyższej, wojewódzkiego domu kultury.

Samorząd Województwa, w przypadku pojawienia się wątpliwości co do innowacyjności danej operacji, może posiłkować się, zgodnie z art. 6 ust. 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2017 r. poz. 562, 624, 892, 935 i 1475), opinią zespołu ekspertów w danej dziedzinie, która to opinia potwierdzi lub nie potwierdzi innowacyjność ocenianej operacji.

Zgodnie z § 6 ust. 2 ww. rozporządzenia pomoc jest przyznawana do wysokości limitu, który w okresie realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, łącznie na wszystkie zakresy wymienione w § 2, wynosi 500 000 zł na miejscowość. Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, że przepisy przedmiotowego rozporządzenia nie wykluczają możliwości złożenia przez wnioskodawcę w ramach jednego naboru wniosków o przyznanie pomocy wniosku na kwotę wyższą niż 500 000 zł, pod warunkiem że dana operacja będzie obejmować realizację operacji w więcej niż jednej miejscowości.

Przepisy ww. rozporządzenia pozwalają na złożenie przez uprawniony podmiot (gminę lub instytucję kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego) wniosku o przyznanie pomocy w ramach danego naboru na operację polegającą np. na budowie świetlic w trzech miejscowościach z wnioskowaną kwotą 1 500 000 zł (przy założeniu, że koszty całkowite zgodnie § 4 pkt 8 rozporządzenia nie przekroczą dwukrotności wysokości pomocy).

Zgodnie z § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia w przypadku gdy operacja będzie realizowana na obszarze więcej niż jednej miejscowości, punkty w ramach poszczególnych kryteriów wyboru, które odnoszą się do miejscowości, przyznaje się, jeżeli dane kryterium jest spełnione dla wszystkich miejscowości, które są objęte planowaną operacją.

Powyższego zapisu nie można jednak zastosować do kryteriów, o których mowa w rozporządzeniu w:

• § 8 ust. 2 pkt 15 ppkt a),
• § 8 ust. 2 pkt 15 ppkt c),
• §9ust. 2 pkt 15 ppkt a),
• § 10 ust. 2 pkt 15 ppkt a),
• § 10 ust. 2 pkt 15 ppkt b),

ponieważ w ramach ww. kryteriów nie przewiduje się nieprzyznania punktów. Nie przewiduje się również ich przyznawania w liczbie stanowiącej średnią punktów, jaka może zostać przyznana dla każdej z miejscowości objętej operacją. W związku z powyższym w przypadku gdy operacja będzie realizowana na obszarze więcej niż jednej miejscowości, a każda z tych miejscowości będzie spełniała w różnym stopniu przywołane kryteria, za spełnienie poszczególnych kryteriów przyznana zostanie najniższa liczba punktów, jaką naliczono każdej z miejscowości, w której będzie realizowana operacja. Przykładowo, jeżeli operacja typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne" będzie realizowana na terenie dwóch miejscowości: A i B, gdzie w miejscowości A zrealizowano w ramach PROW 2007-2013 cztery operacje, natomiast w miejscowości B nie zrealizowano żadnej operacji, to za spełnienie kryterium wyszczególnionego w § 8 ust. 2 pkt 15 ppkt a) przyznany zostanie jeden punkt, ponieważ miejscowość A nie spełnia warunku umożliwiającego przyznanie 4 punktów. Analogicznie, jeżeli operacja typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" miałaby zostać zrealizowana w miejscowości A i B, gdzie miejscowość A jest zamieszkała przez 300 mieszkańców, a miejscowość B przez 3500 mieszkańców, to za spełnienie kryterium wyszczególnionego w § 10 ust. 2 pkt 15 ppkt a) przyznane zostaną 2 punkty, ponieważ miejscowość B nie spełnia warunku umożliwiającego przyznanie 5 punktów.

Zgodnie z § 13 ust 5 ww. rozporządzenia wniosek o przyznanie pomocy składa się w formie pisemnej, w urzędzie marszałkowskim albo w samorządowej jednostce albo przez nadanie przesyłki rejestrowanej w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041 z późn. zm.), w terminie i miejscu określonym w ogłoszeniu o naborze.
Przepisy rozporządzenia nie przewidują negatywnych skutków dla wniosków o przyznanie pomocy złożonych w innym miejscu niż miejsce określone w ogłoszeniu o naborze wniosków, o ile zostały złożone w terminie wskazanym w tym ogłoszeniu.

Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosku o przyznanie pomocy (strona 19 instrukcji, pkt 22) "Dokumentem potwierdzającym spełnienie tego kryterium może być między innymi zaświadczenie wydane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, potwierdzające, że obiekt jest wpisany do rejestru lub ewidencji zabytków, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem Wniosku o przyznanie pomocy". Dokument wygenerowany z rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji, o ile dokument ten potwierdza aktualny stan znajdowania się danego obiektu w rejestrze lub ewidencji zabytków (tj. na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy), może być uznany za dokument potwierdzający spełnienie opisanego kryterium wyboru.

Rozporządzenie w § 4 pkt 11 wskazuje, że obiekt budowalny, który ma być przedmiotem operacji, w ramach operacji typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" na dzień ogłoszenia naboru wniosków o przyznanie pomocy ma mieć status obiektu wpisanego do rejestru zabytków lub wojewódzkiej ewidencji zabytków. Rozporządzenie nie przewiduje możliwości dofinansowania realizacji operacji polegającej na odnowieniu lub poprawie stanu zabytkowych obiektów budowalnych, służących zachowaniu dziedzictwa kulturowego, lub zakupu obiektów budowlanych charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie z przeznaczeniem na cele publiczne, które to obiekty są własnością muzeów działających na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2012, poz. 987 oraz z 2015 r., poz. 1505) i znajdują się w inwentarzu muzealiów, o którym mowa w ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446 z późn. zm.).

Przepisy rozporządzenia wykonawczego dopuszczają możliwość wypłacenia środków zgodnie z zapisami zawartymi w formularzu umowy o przyznaniu pomocy dla operacji typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", operacji typu "Kształtowanie przestrzeni publicznej" oraz operacji typu "Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego" pomimo wzrostu kosztów całkowitych ponad dwukrotność kwoty pomocy po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

W przypadku gdy w złożonym wniosku o płatność wykazane zostanie, że poszczególne pozycje kosztów kwalifikowalnych, zostały poniesione w wysokości wyższej, w stosunku do wartości określonej w zestawieniu rzeczowo- finansowym operacji stanowiącym załącznik nr I do umowy, wówczas przy obliczaniu kwoty pomocy przysługującej do wypłaty, koszty te będą uwzględniane w wysokości faktycznie poniesionej, o ile będą uzasadnione i racjonalne i nie spowoduje to zwiększenia całkowitej kwoty pomocy określonej w umowie.

W przypadku oceny punktowej dotyczącej gęstości zaludnienia dla operacji typu "Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne", w przypadku gminy miejsko-wiejskiej, w której miasto będące siedzibą gminy liczy powyżej 5 000 mieszkańców, w trakcie przydzielania punktów pod uwagę należy brać cały obszar miejsko-wiejski gminy.