Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Zgodnie z rozporządzeniem pomoc przyznawana jest zgodnie z kolejnością wynikającą z liczby punktów przyznanych w procesie weryfikacji wniosków. Kryteria podlegające punktacji określone są w § 10 rozporządzenia. Przekazanie gospodarstwa rolnego osobie fizycznej, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma nie więcej niż 40 lat i jest ubezpieczona jako rolnik na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jest podstawą do przyznania 3 punktów.

Zgodnie z art. 112 kodeksu cywilnego okres liczony w latach upływa z dniem, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca, przy czym przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Zwyczajowo przyjmuje się, iż wraz z ukończeniem danego wieku np. 40 lat rozpoczyna się bieg terminu (wynoszący rok), w którym to wiek osoby fizycznej będzie wynosił 40 lat. Okres ten upłynie wraz z godziną 00:00 w dniu 41 urodzin tej osoby. Tym samym niniejsza data wyznacza termin osiągnięcia wieku 41 lat, a więc wskazania, że dana osoba ma już więcej lat niż 40.
W związku z powyższym wskazać należy, że przekazanie w 2016 roku gospodarstwa rolnego w ramach poddziałania "Płatności na rzecz rolników, kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi" osobie urodzonej w 1976 r. (i później) będzie skutkowało przyznaniem 3 punktów, o ile będzie ona ubezpieczona jako rolnik na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie i będzie spełniała wszystkie pozostałe warunki wynikające z rozporządzenia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia beneficjent pomocy, nie może podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników przez okres co najmniej 5 lat od dnia przekazania gospodarstwa rolnego na rzecz przejmującego. Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu zarówno rolników jak i domowników reguluje ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r. poz. 277 - j.t.). Zgłoszenie beneficjenta poddziałania do ubezpieczenia społecznego rolników jako domownika (niezależnie od liczby lat brakujących do ustalenia prawa do emerytury) jest sprzeczne z warunkami przyznania przedmiotowej pomocy i będzie skutkowało obowiązkiem zwrotu jej części lub całości zgodnie z § 17 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia beneficjent pomocy, nie może podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników przez okres co najmniej 5 lat od dnia przekazania gospodarstwa rolnego na rzecz przejmującego. Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu zarówno rolników jak i domowników reguluje ustawa z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2016 r. poz. 277 - j.t.). Zgodnie z art. 3a ww. ustawy, ubezpieczenie ustaje m.in. od dnia w którym rolnik (bądź domownik) nabył prawo do emerytury. W związku z powyższym beneficjent płatności otrzymanej za przekazanie gospodarstwa zakwalifikowanego do systemu dla małych gospodarstw, może mieć ustalone prawo do emerytury rolniczej.

Warunki jakie musi spełnić wnioskodawca określone są w §2 rozporządzenia. Pomoc finansowa w ramach ww. poddziałania jest przyznawana rolnikowi będącemu osobą fizyczną prowadzącą na własny rachunek działalność rolniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące warunki:

1. uczestniczy w systemie dla małych gospodarstw;
2. trwale przekaże gospodarstwo rolne innemu rolnikowi będącemu osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą na własny rachunek działalność rolniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3. jest wpisany do ewidencji producentów;
4. zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej od dnia przekazania gospodarstwa rolnego i nie podejmie działalności rolniczej co najmniej przez 5 lat, licząc od dnia przekazania gospodarstwa rolnego;
5. po przekazaniu gospodarstwa rolnego nie będzie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników;
6. jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
7. w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy ma ukończone 18 lat.

Brak jest zatem uzależnienia przyznania pomocy w ramach poddziałania Płatności na rzecz rolników, kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi od faktu podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS. Beneficjentem może zostać osoba podlegająca ubezpieczeniu społecznemu w ZUS.

Pomoc przyznawana i wypłacana jest jednorazowo. Wysokość wsparcia zależy od kwoty płatności przyznanej wnioskodawcy w ramach systemu dla małych gospodarstw w roku przystąpienia do tego systemu, tj. w 2015 roku oraz od liczby lat obejmujących okres od roku przekazania gospodarstwa do roku 2020.
W przypadku przekazania gospodarstwa w 2016 roku, wysokość pomocy będzie określona jako 5-krotność 120% kwoty płatności dla małych gospodarstw przyznanych wnioskodawcy w 2015 roku.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia pomoc może być przyznana, jeśli wnioskodawca m.in. trwale przekaże posiadane gospodarstwo rolne innemu rolnikowi spełniającemu określone kryteria. Warunek trwałego przekazania gospodarstwa rolnego będzie spełniony, jeżeli zostaną przekazane wszystkie grunty rolne oraz zwierzęta gospodarskie, objęte systemem dla małych gospodarstw wchodzące w skład gospodarstwa rolnego rolnika wnioskującego o pomoc, będące zarówno przedmiotem jego odrębnej własności, jak również przedmiotem współwłasności. Oznacza to, że wnioskodawca zobowiązany jest do przekazania gruntów rolnych których jest jedynym właścicielem a także współwłaścicielem z małżonkiem jak również współwłaścicielem z innymi osobami.

Rolnik, który przekaże swoje gospodarstwo w ramach poddziałania może pozostawić sobie do użytkowania grunty rolne o powierzchni nie przekraczających 0,5 ha. Działalność rolnicza prowadzona na pozostawionych gruntach może służyć jedynie zaspokajaniu potrzeb własnych beneficjenta oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

W przypadku, gdy gospodarstwo rolne wnioskodawcy składa się z gruntów rolnych stanowiących współwłasność, do wniosku o przyznanie pomocy muszą zostać dołączone oświadczenia wszystkich współwłaścicieli, w tym także małżonka wnioskodawcy, w których wyrażają zgodę na ubieganie się przez wnioskodawcę o przyznanie pomocy w ramach poddziałania "Płatności na rzecz rolników, kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Wzory wszystkich oświadczeń dostępne są na stronie internetowej Agencji oraz we wszystkich biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR. 

Przekazanie gospodarstwa rolnego w przypadku ubiegania się o pomoc w ramach poddziałania "Płatności na rzecz rolników, kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 może nastąpić wyłącznie w sposób trwały, tj. na podstawie umowy sprzedaży albo umowy darowizny. Zgodnie z art. 158 kodeksu cywilnego umowa dotycząca przeniesienia własności nieruchomości może być zawarta tylko w formie aktu notarialnego.

Warunek przekazania gospodarstwa rolnego uważa się za spełniony w dniu zawarcia umowy sprzedaży albo umowy darowizny, jeżeli w tym samym dniu nastąpiło wydanie przedmiotu umowy. W przypadku wydania przedmiotu umowy kupującemu lub obdarowanemu w terminie późniejszym niż dzień zawarcia umowy, za dzień przekazania gospodarstwa rolnego uznaje się dzień przekazania gospodarstwa określony w akcie notarialnym.

Pomoc wypłaca się na wniosek o płatność, który beneficjent zobowiązany jest złożyć do biura powiatowego Agencji właściwego ze względu na położenie przekazywanego gospodarstwa, tego samego w którym złożony został wniosek o przyznanie pomocy. Zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia wniosek o płatność należy złożyć w terminie 90 dni od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. W tym okresie musi również nastąpić:

1. przekazanie gospodarstwa przejmującemu przez wnioskodawcę,
2. zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej przez wnioskodawcę,
3. wnioskodawca który podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy musi zostać wyrejestrowany z tego ubezpieczenia.

Wzór wniosku o płatność wraz z instrukcją wypełniania dostępny jest na stronie internetowej Agencji oraz we wszystkich biurach powiatowych oraz oddziałach regionalnych ARiMR.
Realizacja wypłaty następuje w terminie 90 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku o płatność.

Zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2. rozporządzenia do wniosku o przyznanie pomocy dołącza się m.in. dokumenty potwierdzające łączną powierzchnię, położenie i stan prawny gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnika wnioskującego o przyznanie pomocy oraz rolnika przejmującego gospodarstwo od wnioskodawcy. W § 9 ust. 2 rozporządzenia wskazane jest, że dokumentami potwierdzającymi położenie i stan prawny gruntów rolnych wnioskodawcy i przejmującego są:

1. wypis z księgi wieczystej;
2. prawomocne orzeczenie sądu;
3. akt notarialny,
4. wypis z rejestru gruntów,
5. zaświadczenie właściwego wójta (burmistrza lub prezydenta miasta);
6. inne dokumenty, w tym oświadczenia, potwierdzające łączną powierzchnię, położenie i stan prawny posiadanego gospodarstwa rolnego.

Przejmujący gospodarstwo rolne w ramach poddziałania musi być rolnikiem prowadzącym działalność rolniczą na terenie Polski i spełnić łącznie następujące warunki:

1. nie mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy
2. być wpisany do ewidencji producentów, stanowiącej część krajowego systemu ewidencji producentów , ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności
3. zobowiązać się do prowadzenia przez okres co najmniej 5 lat od dnia przejęcia gospodarstwa rolnego działalności rolniczej na przejętych gruntach rolnych, a w przypadku osoby fizycznej do prowadzenia tej działalności osobiście, i zachowania całkowitej powierzchni gospodarstwa rolnego powiększonego w wyniku przejęcia gruntów rolnych.

Przejmującym może zostać tylko osoba dysponująca gospodarstwem rolnym o takiej powierzchni, która łączne z gruntami rolnymi przejętymi od wnioskodawcy utworzy gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie w kraju, lub średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie w województwie - jeżeli średnia powierzchnia gruntów rolnych w województwie jest wyższa niż w kraju. Minimalna powierzchnia gruntów rolnych jaką musi dysponować osoba wskazana jako przejmująca gospodarstwo rolne to taka, która pozwoli na wypełnienie warunku dotyczącego utworzenia gospodarstwa o wymaganej powierzchni.

Zgodnie z § 3 ust. 7 rozporządzenia przy ustalaniu powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego przejmującego, sumuje się powierzchnię gruntów rolnych stanowiących przedmiot:

• własności,
• współwłasności małżeńskiej,
• użytkowania wieczystego,
• dzierżawy z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta na czas nieoznaczony lub na okres co najmniej 6 lat, jednak nie krótszy niż do dnia upływu 6 lat  od dnia następującego po dniu zakończenia naboru wniosków o przyznanie pomocy,
• dzierżawy od innych podmiotów niż wymienione powyżej, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego lub z datą pewną na okres co najmniej 6 lat liczonych od dnia następującego po dniu zakończenia naboru wniosków o przyznanie pomocy.

Grunty rolne nie będące własnością lub współwłasnością przejmującego, wykorzystywane przez niego w ramach prowadzonej działalności na podstawie umów innych niż wyżej wymienione, nie mogą być brane pod uwagę przy ustalaniu wielkości jego gospodarstwa rolnego.

Przejmujący gospodarstwo rolne po przejęciu gruntów rolnych od wnioskodawcy, zobowiązany jest utworzyć gospodarstwo rolne o powierzchni gruntów rolnych odpowiadającej co najmniej:

• średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie w kraju, lub
• średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie w województwie (jeżeli średnia powierzchnia gruntów rolnych w województwie jest wyższa niż w kraju).

Zgodnie z § 7 pkt 3-4 rozporządzenia przy ustaleniu powierzchni gruntów rolnych, po przejęciu gruntów od wnioskodawcy, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego przejmującego, sumuje się powierzchnię gruntów rolnych stanowiących przedmiot m.in.: dzierżawy z Zasobu Własności rolnej skarbu Państwa lub od jednostek samorządu terytorialnego, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta  na czas nieokreślony lub na okres co najmniej 6 lat, jednak nie krótszy niż do dnia upływu 6 lat od dnia następującego po dniu zakończenia naboru wniosków o przyznanie pomocy lub dzierżawy od podmiotów innych niż wymienione powyżej, na podstawie umowy dzierżawy zawartej w formie aktu notarialnego albo z datą pewną na okres co najmniej 6 lat, liczonych od dnia następującego po dniu zakończenia składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach poddziałania "Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi".
Dokumenty potwierdzające łączną powierzchnię, położenie i stan prawny gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa przejmującego gospodarstwo rolne, powinny być zgodne ze stanem faktycznym nad dzień składania wniosku o przyznanie pomocy przez przekazującego gospodarstwo rolne. Spełnienie warunku utworzenia przez przejmującego gospodarstwa rolnego spełniającego kryteria określone w rozporządzeniu weryfikuje się według stanu na dzień złożenia przez wnioskodawcę wniosku o przyznanie pomocy. W związku z powyższym, w opisanym przypadku, przejmujący gospodarstwo rolne może uwzględnić również grunty dzierżawione.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 lit. c) rozporządzenia rolnik przejmujący gospodarstwo rolne, po przejęciu gospodarstwa, zobowiązuje się do prowadzenia działalności rolniczej na przejętych gruntach rolnych. W odpowiedzi na pytanie informuję, ze przejmujący gospodarstwo ma obowiązek doprowadzić przejęte grunty nieużytkowane rolniczo (m.in. zakrzaczone) do stanu pozwalającego prowadzić na nich działalność rolniczą. Przejmujący gospodarstwo sam zdecyduje w jaki sposób przejęte grunty doprowadzi do stanu pozwalającego prowadzić na nich działalność rolniczą.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia, warunek trwałego przekazania gospodarstwa rolnego, uważa się za spełniony, jeżeli zostały przekazane wszystkie grunty rolne w rozumieniu przepisów o ewidencji gruntów i budynków. W związku z powyższym działki nie zakwalifikowane do gruntów rolnych w myśl rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2016 r. poz. 1034 j.t. z późn. zm.) mogą pozostać we władaniu wnioskodawcy. W przypadku ich przekazania w ramach poddziałania 6.5 nie będą brane pod uwagę przy ustalaniu liczby punktów przysługujących za powierzchnię gospodarstwa przekazywanego.

Podkreślenia wymaga fakt, że wnioskodawca podejmuje zobowiązanie nie prowadzenia działalności rolniczej przez okres 5 lat od dnia przekazania gospodarstwa rolnego na rzecz przejmującego.

Zgodnie z § 4 rozporządzenia, warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej uważa się za spełniony, jeżeli po przekazaniu gospodarstwa rolnego łączna powierzchnia gruntów rolnych posiadanych lub współposiadanych przez rolnika i jego małżonka nie przekracza 0,5 ha. Zgodnie z art. 68 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, w skład gruntów rolnych nie wchodzą tereny mieszkaniowe oznaczone symbolem B. Wnioskodawca może pozostawić do własnego użytkowania 0,5 ha gruntów rolnych oraz inne grunty nie stanowiące gruntów rolnych.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia przekazaniu podlegają m.in. wszystkie grunty rolne w rozumieniu przepisów o ewidencji gruntów i budynków wchodzące w skład gospodarstwa rolnego wnioskodawcy, z zastrzeżeniem możliwości pozostawienia dla zaspokajania własnych potrzeb rolnika oraz osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie, do 0,5 ha gruntów rolnych.

Zgodnie z art. 68 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków, w skład gruntów rolnych nie wchodzą grunty leśne, tj. lasy, oznaczone symbolem – Ls oraz grunty zadrzewione i zakrzewione, oznaczone symbolem – Lz.

Rolnik przekazujący gospodarstwo rolne nie jest zobowiązany do przekazania gruntów zakwalifikowanych jako grunty leśne w rozumieniu przepisów o ewidencji gruntów i budynków.

We wniosku o przyznanie pomocy w polu 74 Informacja o zwierzętach gospodarskich,  rolnik ma obowiązek wpisać gatunki zwierząt objętych systemem IRZ. Przekazanie ma dotyczyć tylko zwierząt gospodarskich tj. objętych systemem identyfikacji i rejestracji zwierząt będących w jego posiadaniu. Stan zwierząt wykazanych w polu 74 wniosku o przyznanie pomocy ma być zgodny ze stanem faktycznym na dzień złożenia wniosku.