Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności

Pod pojęciem siły wyższej należy rozumieć nadzwyczajne i nieprzewidywalne okoliczności niezależne od podmiotu, który się na nie powołuje, których następstw nie można było uniknąć mimo zachowania należytej staranności.

Za przypadki siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności mogą zostać uznane w szczególności:

1. poważna klęska żywiołowa lub poważne zdarzenie pogodowe powodujące duże szkody w gospodarstwie;
2. zniszczenie budynków inwentarskich w gospodarstwie w wyniku wypadku;
3. ognisko choroby epizootycznej, choroby roślin lub obecność agrofaga roślin, dotykające cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw;
4. wywłaszczenie całości lub dużej części gospodarstwa, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku;
5. śmierć beneficjenta;
6. długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu.

Powyższy katalog zdarzeń, które mogą stanowić w danym przypadku działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajne, jest katalogiem otwartym. Oznacza to możliwość uznania przez właściwy organ, w wyniku indywidualnego rozpatrzenia danej sprawy, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych i dowodów występujących w sprawie, innego zdarzenia za przypadek działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności.

Jako okoliczności nadzwyczajne dodatkowo mogą zostać uznane m.in.:

• zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta,
• zniszczenie upraw w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. susza, gradobicie, powódź, mróz, piorun, osuwiska ziemi, zalanie na skutek opadów atmosferycznych,
• zniszczenie upraw lub płodów rolnych spowodowane pożarem (z wyjątkiem przypadków będących konsekwencją celowego wypalania),
• wystąpienie organizmów kwarantannowych,
• tymczasowe aresztowanie beneficjenta.

W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej, które mogą mieć wpływ na powierzchnię kwalifikującą się do płatności lub gdy rolnik nie mógł wypełnić swoich obowiązków w zakresie przestrzegania warunkowości, niezwłocznie po wystąpieniu tego zdarzenia rolnik powinien złożyć do biura powiatowego ARiMR pisemne oświadczenie o zaistniałych okolicznościach, opatrzone czytelnym podpisem i datą złożenia wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej.

Dowodem potwierdzającym wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.

Obowiązek dostarczenia dowodów wystąpienia siły wyższej spoczywa na beneficjencie.

W przypadku, gdy rolnik z powodu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności nie może wykonać obowiązków wynikających z norm i wymogów warunkowości, na które ma wpływ siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności, nie podlega karom administracyjnym z tytułu ich nieprzestrzegania. Siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności muszą mieć bezpośredni związek z niespełnieniem danego wymogu lub normy.

Jeżeli wniosek o przyznanie premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych złożono w terminie „sankcyjnym” tj. od dnia 2 lipca do dnia 26 lipca 2024 r. z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, nie zostanie zastosowane zmniejszenie płatności o 1% za każdy dzień roboczy.

Jeżeli zmianę do wniosku o przyznanie premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych złożono w terminie „sankcyjnym” tj. od dnia 17 lipca do dnia 26 lipca 2024 r. z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, nie zostanie zastosowane zmniejszenie o 1% za każdy dzień roboczy.

Jeżeli rolnik do dnia wydania decyzji dostarczył dowody potwierdzające działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności i zostały one uznane za stanowiące podstawę do uznania wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, rolnik zachowuje prawo do uzyskania płatności do gruntów, których dotyczyło działanie siły wyższej lub nadzwyczajne okoliczności, pod warunkiem, że grunty te spełniały warunki kwalifikowalności w dniu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku, gdy grunt nie spełniał warunków kwalifikowalności w dniu złożenia wniosku o płatność nie kwalifikuje się do przyznania pomocy z tytułu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.

Klęska żywiołowa

W związku z powodzią, która miała miejsce we wrześniu 2024 r. w południowo-zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ogłoszeniem stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego oraz śląskiego, podmioty ubiegające się o pomoc z tych terenów są zwolnione z obowiązku złożenia w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pisemnego oświadczenia o wystąpieniu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i zachowują prawo do otrzymania premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych oraz wsparcia inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych w ramach WPR 2023-2027. Nie będą też wobec nich stosowane kary za niespełnienie wymogów dotyczących przyznawania płatności i norm warunkowości. Jednocześnie rolnicy ci zachowują prawo do otrzymania płatności.

Obszary objęte działaniem siły wyższej lub wystąpieniem nadzwyczajnych okoliczności, na których wprowadzono stan klęski żywiołowej od dnia 16 września 2024 r. wymienione są w lokalizacji: Tereny dotknięte powodzią - Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - Portal Gov.pl.

Jeżeli w toczącym się postępowaniu administracyjnym rolnik nie dopełnił w terminie zobowiązań lub czynności wynikających ze skierowanych do niego wezwań, może złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Taki dokument powinien zostać dostarczony w ciągu 7 dni od ustania stanu klęski.