Siła wyższa/okoliczności naturalne

Pojęciem siły wyższej, określane są nadzwyczajne i nieprzewidywalne okoliczności, niezależne od rolnika, których następstw nie można było uniknąć mimo zachowania należytej staranności.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2021/2116 „siła wyższa” i „nadzwyczajne okoliczności” mogą zostać uznane w szczególności w następujących przypadkach:

1. poważna klęska żywiołowa lub poważne zdarzenie pogodowe powodujące duże szkody w gospodarstwie;
2. zniszczenie budynków inwentarskich w gospodarstwie w wyniku wypadku;
3. ognisko choroby epizootycznej, choroby roślin lub obecność agrofaga roślin dotykające, cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw;
4. wywłaszczenie całości lub dużej części gospodarstwa, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku;
5. śmierć beneficjenta;

długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu.

Powyższy katalog zdarzeń, jest katalogiem otwartym. Oznacza to, że kierownik biura powiatowego, uwzględniając okoliczności zdarzenia i przedstawione dowody, może w wyniku indywidualnego rozpatrzenia danej sprawy, uznać, że dane zdarzenie było wynikiem działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.

Jako okoliczności nadzwyczajne dodatkowo można uznać m.in.:

1. zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta,
2. zniszczenie upraw w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. susza, gradobicie, powódź, mróz, piorun, osuwiska ziemi, zalanie na skutek opadów atmosferycznych,
3. zniszczenie upraw lub płodów rolnych spowodowane pożarem (z wyjątkiem przypadków będących konsekwencją celowego wypalania),
4. zagryzienie zwierząt zadeklarowanych do płatności przez dzikie zwierzęta - w przypadku, gdy rolnik może dowieść, że zwierzęta były chronione przed dzikimi zwierzętami tzn. były np. wypasane na obszarze ogrodzonym, chronionym przed dostępem dzikich zwierząt (za siłę wyższą nie można uznać zagryzienia zwierzęcia przez dzikie zwierzę w sytuacji, gdy jest ono wypasane na obszarze, na którym spotykane są dzikie zwierzęta. W takich okolicznościach śmierć zwierzęcia w wyniku ataku dzikiego zwierzęcia jest prawdopodobna, a więc przewidywalna i nie jest sytuacją nadzwyczajną).
5. wystąpienie organizmów kwarantannowych,
6. tymczasowe aresztowanie beneficjenta.

W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej, które mogą mieć wpływ na powierzchnię kwalifikującą się do płatności lub gdy rolnik nie mógł wypełnić swoich zobowiązań w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności lub gdy rolnik nie mógł złożyć wniosku lub zmiany do wniosku w terminie, rolnik powinien złożyć do biura powiatowego ARiMR pisemne oświadczenie o zaistniałych okolicznościach, opatrzone czytelnym podpisem i datą złożenia wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej, niezwłocznie po wystąpieniu tego zdarzenia.

Dowodem potwierdzającym wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem. Dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Obowiązek dostarczenia dowodów wystąpienia siły wyższej spoczywa na beneficjencie.