Informator ekonomiczny
24.06.2022
Krótki opis gospodarki i jej struktury
- System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze
Brazylia jest krajem o regulowanej gospodarce rynkowej. Rząd gwarantuje warunki dla rozwoju prywatnej przedsiębiorczości przy ingerowaniu w wolny rynek, w szczególności poprzez środki regulacyjne, świadczenia socjalne, wysokie standardy ochrony praw pracowniczych i protekcjonistyczną politykę handlową.
Brazylia podejmuje intensywne działania na rzecz reindustrializacji, w szczególności poprzez wzmocnienie krajowej produkcji przemysłowej oraz innowacje w takich obszarach jak nowe technologie, czy energetyka. W tym celu w 2023 r. rząd uchwalił tzw. Novo PAC (Nowy Program Przyspieszenia Wzrostu), który zakłada inwestycje w gospodarkę w wysokości R$ 1,7 bln (350 mld USD) i obejmie także m.in. poprawę otoczenia regulacyjnego i zachęty ekonomiczne.
Priorytetem rządu jest rozwój zielonej energetyki, stworzenie zachęt do produkcji energii ze źródeł odnawialnych i przyciągnięcie inwestycji w ten sektor. Przykładem działań realizujących te cele jest przyjęcie w 2024 r. Narodowej Polityki Niskoemisyjnego Wodoru, która wprowadza zachęty podatkowe dla firm produkujących niskoemisyjny wodór, a także ustawy „Paliwo przyszłości” promującej rozwój produkcji biopaliw. Powyższe realizuje postanowienia Planu Transformacji Ekologicznej, który ma na celu promowanie zwiększonej produktywności poprzez innowacje technologiczne i budowę zrównoważonej infrastruktury, wykorzystując dostępność odnawialnych źródeł energii oraz różnorodność biologiczną kraju.
Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB
Największym sektorem gospodarki są usługi, które odpowiadają za 70% PKB kraju. W Brazylii intensywnie rozwija się sektor: bankowy i finansowy, telekomunikacyjny, technologiczny, sprzedaży detalicznej, turystyczny, opieki zdrowotnej, nieruchomości oraz usług budowlanych.
Istotną rolę odgrywa sektor rolniczy – 7% PKB Brazylii. Kraj pozostaje jednym z liderów w tym obszarze i jest jednym z największych producentów oraz eksporterów dóbr, takich jak soja, cukier, kawa, kukurydza, wołowina i drób. Agrobiznes stanowi ważną część brazylijskiej gospodarki i obejmuje, poza rolnictwem, przetwórstwo żywności, logistykę i eksport. Dzięki inwestycjom w innowacje, nowe technologie i logistykę handlową, a także system zachęt, sektor rolnictwa odnotowuje wzrost produktywności i pozwala utrzymać pozycję Brazylii jako trzeciego co do wielkości eksportera produktów rolnych i żywności na świecie. Niemniej część tego sukcesu opiera się na ekstensywnych metodach uprawy, które zagrażają biomom i różnorodności biologicznej.
Brazylia ma dobrze rozwinięty sektor przemysłowy, który odpowiada za 20% PKB kraju. Produkuje głównie samochody, stal, tekstylia, elektronikę i maszyny. Sektor motoryzacyjny jest znaczący, a firmy takie jak Volkswagen, Ford i Fiat mają silną pozycję na rynku. Brazylia odgrywa ważną rolę w międzynarodowym przemyśle wydobywczym. Jest wiodącym producentem niobu, drugim co do wielkości producentem rudy żelaza na świecie oraz ważnym producentem cyny, boksytu, manganu, złota, kwarcu i kamieni szlachetnych. Brazylia jest także eksporterem ropy naftowej, a niedawne odkrycia podmorskich złóż ropy wzmocniły ten sektor.
Polityka kursowa
Brazylia posiada płynny kurs walutowy. Bank Centralny Brazylii zachowuje sobie jednak prawo do interweniowania w razie potrzeby w celu przeciwdziałania nadmiernym wahaniom.
Waluta: real brazylijski (BRL), 1 BRL = 100 centavos. Krótkoterminowe wahania kursu BRL mogą być znaczne; na przestrzeni 2024 r. EUR wyceniane było od 5,3 do 6,2 BRL.
Surowce i technologie krytyczne
Brazylia posiada bogate złoża krytycznych i strategicznych minerałów, które są wykorzystywane w technologiach przydatnych do przeprowadzenia zielonej transformacji i cyfryzacji, a także są kluczowe dla przemysłu kosmicznego i obronnego. Brazylijski przemysł wydobywczy jest piątym co do wielkości na świecie i zatrudnia 170 000 osób. Spośród 34 minerałów i metali, które UE określiła jako krytyczne lub strategiczne, kilka znajduje się w Brazylii. Znajduje się tu 94% światowych rezerw niobu, 22% grafitu, 16% metali ziem rzadkich, 16% niklu i 6% światowych rezerw tytanu.
Już dziś Brazylia jest głównym eksporterem metali, takich jak aluminium, mangan, tantal i niob. Ocenia się, że produkcja miedzi, litu, niklu, fosforanów i metali ziem rzadkich wzrośnie w nadchodzących latach.
Obecnie trwają dyskusje nad rewizją nowych przepisów dotyczących górnictwa, ale jest to proces długoterminowy. Brazylijski sektor wydobywczy jest zdominowany przez niewielką grupę dużych firm. W sektorze funkcjonują także MŚP, ale koncentrują się przede wszystkim na eksploracji i planowaniu potencjalnych obszarów wydobycia.
Stan infrastruktury
Brazylia posiada dość słabo rozwiniętą infrastrukturę, a istniejąca charakteryzuje się niską jakością, co jest jedną z głównych przeszkód stojącym na gospodarczym rozwoju kraju i utrudnieniem dla prowadzenia działalności gospodarczej. Według raportu World Economic Forum, Brazylia zajmuje dopiero 107. miejsce (na 144) jeśli chodzi o poziom rozwoju infrastruktury transportowej.
Największą część przewozów towarowych przejął transport drogowy (ponad 60%). Transport kolejowy jest słabo rozwinięty, odpowiadając jedynie za przewóz 25% towarów. W 2021 r. zainicjowano program zezwoleń Pro Trilhos, który zakłada przyznawanie zezwoleń dla sektora kolejowego, umożliwiając swobodną inicjatywę na tym rynku. W ten sposób zezwolono sektorowi prywatnemu na budowę i eksploatację linii kolejowych, linii średnicowych, stacji i terminali kolejowych. Projekt przewiduje inwestycje o wartości R$ 200 mld w najbliższych latach. Może to oznaczać budowę dodatkowych ponad 12 tys. km linii kolejowych, a rząd federalny planuje podwojenie tej długości sieci w ciągu kolejnych 15 lat.
Brazylia modernizuje swoją infrastrukturę portową i przewiduje, na przestrzeni 25 lat, inwestycje w tym sektorze o wartości R$ 20,2 mld w przypadku portów państwowych oraz R$ 30,6 mld w przypadku portów prywatnych.
Kluczowe dla pobudzenie inwestycji będzie realizacja tzw. Novo PAC (Nowego Program Przyspieszenia Wzrostu), który ma potroić federalne inwestycje publiczne w infrastrukturę w nadchodzących latach. Oczekuje się, że kwota inwestowana rocznie w ten sektor przez rząd federalny wzrośnie z obecnych R$ 20 mld do R$ 60 mld.
Kalendarz dni wolnych od pracy
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- Karnawał (święto ruchome, luty-marzec),
- Wielki Piątek (święto ruchome),
- 21 kwietnia – Święto Tiradentesa,
- 1 maja – Święto Pracy,
- Boże Ciało (święto ruchome),
- 7 września – Święto Niepodległości,
- 12 października – Święto Matki Boskiej Objawionej,
- 2 listopada – Dzień Zaduszny,
- 15 listopada – Dzień Proklamacji Republiki,
- 20 listopada – Dzień poświęcony refleksji nad wartością i wkładem Afrobrazylijczyków w rozwój kraju (Dia da Consciência Negra)
- 25 grudnia – Boże Narodzenie.
Ponadto w poszczególnych stanach obchodzi się święta stanowe i religijne. 31 grudnia nie jest oficjalnie dniem wolnym od pracy, jednak większość firm, w tym banków, nie funkcjonuje tego dnia. Do tego dochodzą ogólnonarodowe: Dzień Urzędnika Publicznego, Dzień Ewangelików, „wakacje jurysdykcyjne”, jako dni dodatkowo wolne lub fakultatywnie wolne od pracy dla wybranych kategorii pracowników.
Podstawowe dane makroekonomiczne
|
2023 |
2024 (prognoza) |
2025 (prognoza) |
PKB nominalne (USD ceny bieżące) |
2,174 bln USD |
2,222 bln USD |
2,27 bln USD |
PKB (PPP) |
4,016 bln USD |
4,450 bln USD |
|
Stopa wzrostu PKB (realna) |
2,91% |
3-3,2% |
2,2-2,6% |
PKB per capita (nominalne) |
10,500 USD |
11,000 USD |
|
Informacje ogólnePołożenie geograficzne Brazylia jest największym krajem w Ameryce Południowej (8,515 mln km2, 47% powierzchni kontynentu). Posiada granice ze wszystkimi krajami kontynentu, z wyjątkiem Ekwadoru i Chile. Łączna długość granic Brazylii wynosi 14 691 km, przy czym najdłuższe są granice z Boliwią (3400 km) i Wenezuelą (2200 km). 57% powierzchni Brazylii stanowi płaskowyż o wysokości od 200 do 900 m n.p.m., dalsze 40% nie przekracza 200 m n.p.m., a tylko 3% powierzchni kraju przekracza 900 m n.p.m. Najwyższy szczyt Brazylii Pico da Neblina ma wysokość 3014 m.
Ludność Liczba ludności Brazylii w 2022 wynosi 217,2 mln mieszkańców. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 24,78 mieszkańców na 1 km2, przy czym jest bardzo zróżnicowana – od 2,23 w Amazonii do 177,4 w stanie São Paulo. Cechą brazylijskiego społeczeństwa jest duża różnorodność etniczna.
Obszar
Stolica
Języki urzędowe Językiem urzędowym jest portugalski.
Warunki klimatyczne Północna część Brazylii czyli lasy Amazonii, które stanowią ok. połowy terytorium kraju, mają klimat równikowy, gorący i wilgotny, o równomiernych opadach przez cały rok i średnich temperaturach rocznych 25–28°C. Środkowa część kraju ma klimat tropikalny, o dwóch wyraźnie zaznaczonych porach roku – deszczowej w okresie od października do kwietnia i suchej od kwietnia do października. Średnia temperatura roczna w tej strefie wynosi 22°C. Występuje, zwłaszcza w porze suchej, znaczna różnica temperatur między dniem a nocą. Południowa część Brazylii ma klimat umiarkowany, o średniej rocznej temperaturze 17°C i czterech porach roku.
Główne bogactwa naturalne Główne bogactwa naturalne Brazylii to rudy metali (żelaza, manganu, miedzi, aluminium, ołowiu, cynku, niklu, uranu, metali rzadkich), kwarc, diamenty przemysłowe, kamienie półszlachetne i szlachetne, ropa naftowa. Ogromny jest potencjał hydroelektryczny kraju, oceniany na 260 GW.
System walutowy, kurs i wymiana Waluta: real brazylijski (BRL), 1 BRL = 100 centavo. Krótkoterminowe wahania kursu reala mogą być znaczne.
Religia Dominującą religią Brazylii jest nadal, pomimo spadków statystycznych, katolicyzm - 64 %. Drugą najliczniejszą grupę stanowią obecnie ewangelicy (ok. 23%). Pozostałą grupę stanowią przede wszystkim wyznawcy innych grup chrześcijańskich (wszystkich chrześcijan jest w Brazylii ok. 86%), oraz, w dużo mniejszym stopniu, islamu, buddyzmu, religii pochodzenia afrykańskiego, indiańskiego, kardekańskiego spirytyzmu, czy lokalnych synkretycznych wierzeń i Kościołów.
Kalendarz dni wolnych od pracy
Ponadto w poszczególnych stanach obchodzi się święta stanowe i religijne. 31 grudnia nie jest oficjalnie dniem wolnym od pracy, jednak większość firm, w tym banków, nie funkcjonuje tego dnia. Do tego dochodzą ogólnonarodowe: Dzień Urzędnika Publicznego, Dzień Ewangelików, „wakacje jurysdykcyjne”, jako dni dodatkowo wolne lub fakultatywnie wolne od pracy dla wybranych kategorii pracowników.
Obowiązek wizowy Informacje zawarte w kolejnych punktach niniejszego rozdziału pochodzą z przewodnika “Polak za granicą” oraz oficjalnych informacji Policji Federalnej. Obywatele polscy przybywający do Brazylii w celu turystycznym i/lub biznesowym mają prawo do 90-dniowego pobytu bezwizowego w okresie 180 dni. W uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość wystąpienia o przedłużenie pobytu, jednak nie więcej niż o 90 dni. Instytucja, do której należy się w tym udać celu to Policja Federalna, co najmniej tydzień przed upływem 90-dniowego pobytu bezwizowego. Nie ma możliwości legalnego przedłużenia pobytu po upływie tego terminu. Koszt przedłużenia pobytu bezwizowego to 110 BRL. Podczas wizyty na policji należy przedstawić ważny dokument podróży (paszport), kartę wjazdu, wypełniony wniosek o przedłużenie pobytu oraz potwierdzenie uiszczenia zapłaty, a także w niektórych przypadkach inne dokumenty, jakich zażąda urzędnik (np. bilet powrotny, potwierdzenie posiadania środków pieniężnych na dalszy pobyt, dokument potwierdzający zakwaterowanie) Maksymalny czas pobytu w Brazylii w celu turystycznym/biznesowym to 180 dni w ciągu roku. Za każdy dzień nieuregulowanego pobytu płaci się przy wyjeździe z kraju karę w wys. 8,25 reali. Przyjazd w celu podjęcia działalności zarobkowej oraz nauki lub z zamiarem osiedlenia się na stałe wymaga wizy. Wszystkie formalności należy załatwiać wyłącznie w Wydziale Konsularnym Ambasady Brazylii w Warszawie. Więcej informacji na temat rodzajów wiz i procedur ich przyznawania można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Brazylii (http://www.portalconsular.itamaraty.gov.br/vistos). Paszport musi być ważny minimum 180 dni od dnia przekroczenia granicy. Przy przekraczaniu brazylijskiej granicy podróżujący otrzymuje kartę wjazdu. Należy ją bezwzględnie zachować, gdyż okazanie tej karty jest niezbędne podczas kontroli granicznej przy wyjeździe z Brazylii. Służby graniczne mogą żądać okazania biletu powrotnego, jak również odpowiednich środków finansowych na czas pobytu (karty kredytowe, czeki podróżne bądź gotówka). Zdarzają się przypadki skracania przez policję graniczną pobytu poprzez wstawienie specjalnego stempla do paszportu. PKB per capita (PPP) |
18,122 USD |
18,554 USD |
|
Stopa inflacji (CPI) |
4,62% |
4,39% |
3,9-4% |
Stopa bezrobocia |
7,8% |
6,9% (październik) |
|
Rating kredytowy Fitch / Moody's / S&P |
BB/Ba1/BB |
BB/Ba2/BB |
|
Deficyt i nadwyżki budżetowe |
Deficit 164,5 mld USD |
Deficit 68,8 mld USD |
|
Dług publiczny (% PKB) |
79% |
76,6% |
80-82% |
Źródła:
- Brazylijski Instytut Geografii i Statystyki https://www.ibge.gov.br/indicadores
- CIA Factbook Brazil - The World Factbook (cia.gov)
- Bank Światowy https://data.worldbank.org/country/brazil
- Sekretariat Komunikacji Społecznej Rządu Brazylii https://www.gov.br/secom/pt-br
- Ministerstwo Finansów https://www.gov.br/fazenda/pt-br
Dane demograficzne
Liczba ludności |
203/212/220 mln* |
Siła robocza (w tys./mln, dane krajowe) |
110 mln (sierpień 2024) |
Rozmiar klasy średniej (w tys./mln) |
85 mln |
Poziom ubóstwa (% populacji żyjącej poniżej progu ubóstwa) |
6% |
Współczynnik Giniego |
0,520 |
Współczynnik HDI |
0,760 (89 na świecie) |
*Liczba 203 mln odzwierciedla dane z oficjalnego narodowego spisu powszechnego przeprowadzonego w latach 2022-2023. Jego mankamentem jest, jak zaznaczają sami twórcy, niekompletność z powodu niemożliwości przeprowadzenia skutecznej kalkulacji w niektórych nieoficjalnych dzielnicach (fawelach) w kilku miastach kraju. Stąd odmienne liczby – 212 mln wg: worldometer World Population Clock: 8.2 Billion People (LIVE, 2024) - Worldometer (worldometers.info) i world population review World Population by Country 2024 (Live) (worldpopulationreview.com) , 216 mln wg: Banku Światowego https://data.worldbank.org/country/brazil lub 220 mln wg: CIA Factbook Brazil - The World Factbook (cia.gov) .
Źródła:
- Brazylijski Instytut Geografii i Statystyki (Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística) https://censo2022.ibge.gov.br/panorama/
- Instytut Badań Ekonomii Stosowanej (Instituto de Pesquisa Econômica Aplicada) https://www.ipea.gov.br/cartadeconjuntura/index.php/category/mercado-de-trabalho/
- Sekretariat Komunikacji Społecznej https://www.gov.br/secom/pt-br
- CIA Factbook Brazil - The World Factbook (cia.gov)
- worldometer World Population Clock: 8.2 Billion People (LIVE, 2024) - Worldometer (worldometers.info)
- world population review World Population by Country 2024 (Live) (worldpopulationreview.com)
- Bank Światowy https://data.worldbank.org/country/brazil
Handel zagraniczny i inwestycje
- Najważniejsi partnerzy handlowi
Chiny pozostają największym partnerem handlowym Brazylii, odpowiadając za 104 mld USD brazylijskiego eksportu, tj. ponad 30%. W 2023 r. Brazylia miała nadwyżkę handlową z Chinami w wysokości 51 mld USD. UE była drugim rynkiem eksportowym, o wartości 46 mld USD (13,6% całkowitego eksportu) i drugim co do wielkości źródłem importu, który osiągnął 45 mld USD. USA były trzecim partnerem handlowym Brazylii, z brazylijskim eksportem o wartości 37 mld USD (10,9%) i importem z USA o wartości 38 mld USD.
|
BR Eksport |
BR Import |
SALDO |
Wymiana handlowa |
SUMA |
340 |
241 |
100 |
581 |
Chiny |
104 |
53 |
51 |
157 (27,1%) |
UE |
46 |
45 |
1 |
92 (15,8%) |
USA |
37 |
38 |
-1 |
75 (12,9%) |
Ameryka Płd. |
43 |
28 |
15 |
71 (12,3%) |
ASEAN |
24 |
9 |
15 |
33 (5,8%) |
Inne |
86 |
68 |
18 |
154 (26,5%) |
Wartości w mld USD. |
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, Przemysłu, Handlu i Usług Brazylii
Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe
Brazylia eksportuje głównie soję (47,2 mld USD), ropę naftową (43,1 mld USD), rudy żelaza (30,1 mld USD), rafinowaną ropę naftowa (12,9 mld USD) i kukurydzę (12,4 mld USD). W 2022 r. Brazylia była największym na świecie eksporterem soi (47,2 mld USD), surowego cukru (11,5 mld USD), mrożonego mięsa wołowego (11 mld USD), mięsa drobiowego (8,95 mld USD) i kawy (8,86 mld USD). Największymi odbiorcami brazylijskiego eksportu są: Chiny (7,4 mld USD); USA (3,4 mld USD), Argentyna (1,2 mld USD), Singapur (1,2 mld USD) i Hiszpania (972 mln USD).
Brazylia importuje przede wszystkim rafinowaną ropę naftową (23 mld USD), ropę naftową (8,8 mld USD), pojazdy silnikowe oraz części i akcesoria (8 mld USD), nawozy potasowe (7,6 mld USD) oraz mieszane nawozy mineralne lub chemiczne (7,4 mld USD). W 2022 r. Brazylia była największym na świecie importerem nawozów potasowych (7,6 mld USD), pestycydów (7 mld USD), nawozów fosforowych (1,4 mld USD), słodu (715 mln USD) oraz pochodnych hydrazyny lub hydroksyloaminy (261 mln USD).
Największymi źródłami brazylijskiego importu są: Chiny (5.81 mld USD), USA (3,8 mld USD), Niemcy (1,3 mld USD), Argentyna (1.2 mld USD) i Rosja (1 mld USD).
Główni inwestorzy
W Światowym Raporcie Inwestycyjnym 2023 przygotowanym przez Konferencję Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju Brazylia znalazła się na piątym miejscu wśród największych odbiorców bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie, po Stanach Zjednoczonych, Chinach, Singapurze i Hongkongu. Tylko w pierwszej połowie 2024 r. ogłoszono 188 inwestycji o łącznej wartości 28,5 mld USD.
Pod względem wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych UE pozostaje głównym inwestorem w Brazylii. W 2021 r. wartość inwestycji unijnych osiągnęła szczytowy poziom 211 mld USD. Stanowiło to 32% wszystkich inwestycji zagranicznych w Brazylii.
W dalszej kolejności największymi inwestorami są: USA (112 mld USD) Niderlandy (111,3 mld USD), Luksemburg (52,35 mld USD), Hiszpania (45,4 mld USD) i Francja (28,5 mld USD).
Główne kierunki inwestycji zagranicznych
|
Udział procentowy |
Usługi finansowe |
19,2 |
Handel (za wyjątkiem pojazdów) |
8,1 |
Wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego |
7,4 |
Energia elektryczna, gaz i inne usługi użyteczności publicznej |
5,6 |
Żywność i napoje |
4,5 |
Produkty chemiczne |
4,3 |
Źródło: Bank Centralny Brazylii; dane za 2022 r. |
Udział w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym
Brazylia jest członkiem lub współpracuje z: AfDB, BIS, BRICS, CAN (stowarzyszony), CELAC, CPLP, FAO, FATF, G-15, G-20, G-24, G-77, IADB, IAEA, IBAS, IBRD, ICAO, ICC, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpolu, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, LAES, LAIA, LAS (obserwator), Mercosul, MIGA, MINURSO, MINUSTAH, NAM (obserwator), NSG, OAS, OECD (formuła wzmożonej współpracy), OPANAL, OPCW, Klubu Paryskiego (stowarzyszony), PCA, SICA (obserwator), UN, UNASUR, UNCTAD, UNESCO, UNFICYP, UNHCR, UNIDO, Union Latina, UNISFA, UNITAR, UNMIL, UNMISS, UNMIT, UNOCI, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO.
Pozycja kraju w rankingach
|
punkty |
pozycja |
Corruption Perception Index 2023 (Transparency International) |
36 (-2 pkt r/r)* |
104/180 |
Global Innovation Index 2024 (World Intellectual Property Organization) |
32,7 |
50/133 |
Economic Freedom Index 2024 (Heritage Foundation) |
53,2** |
124/184 |
*tendencja negatywna; 54% obywateli uważa, że korupcja rozszerzała się na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy. Głównymi przyczynami pogorszenia tego wskaźnika są rosnące upolitycznienie wymiaru sądownictwa, brak realnej poprawy stopy życiowej mieszkańców, co wiązane jest z nietransparentnym wydatkowaniem środków przez państwo (m.in. sekretny budżet) i ogólną krytyczną oceną rządu.
**gospodarka zakwalifikowana jako „mostly unfree”. Wynik zdecydowanie poniżej średniej światowej i średniej regionalnej. Powodami „przeważająco niewolnej” gospodarki Brazylii są wysokie wskaźniki: korupcji, ograniczeń własności intelektualnej, wrażliwości wymiaru sprawiedliwości na wpływy polityczne, protekcjonizmu gospodarczego państwa oraz biurokracji. Sektor prywatny notuje wiele utrudnień w rejestrowaniu i prowadzeniu swobodnej działalności.
Relacje dwustronne
Przydatne linki
Ministério do Desenvolvimento, Indústria e Comércio Exterior
(Ministerstwo Rozwoju, Przemysłu i Handlu Zagranicznego)
www.desenvolvimento.gov.br
Ministério de Agricultura, Pecuária e Abastecimento
(Ministerstwo Rolnictwa, Hodowli i Zaopatrzenia)
www.agricultura.gov.br
Ministério de Minas e Energia
(Ministerstwo Górnictwa i Energetyki)
www.mme.gov.br
- Dwustronne relacje handlowe (najnowsze dane obejmują pełny 2022 r.)
Obroty handlu zagranicznego pomiędzy Polską a Brazylią w 2022 r. wyniosły 9,4 mld PLN importu i 3,26 mld PLN eksportu, kreując saldo ujemne dla Polski wartości 6,14 mld PLN.
Z kolei w przypadku usług Polska odnotowuje bilans dodatki. W 2022 r. dostarczyła do Brazylii usługi wartości 275 mln PLN, a kupiła 132,7 mln PLN, co dało nadwyżkę 142,3 mln PLN.
Źródło: GUS Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego 2023
Wzajemne inwestycje
Prekursorem polskich inwestycji w Brazylii jest firma Selena z Wrocławia, która w drugiej połowie lat 90. otworzyła przedstawicielstwo w Ponta Grossa w stanie Paraná. Jest to region o dużej liczbie potomków polskich emigrantów, a firma, będąca światowym liderem w produkcji chemii budowlanej, posiada tam zakład zajmujący się produkcją pianki poliuretanowej.
Od lipca 2000 r. istnieje w Brazylii filia firmy KOMANDOR S.A. z Radomia działająca w branży meblarskiej. Wg otrzymanych informacji od dyrekcji KOMANDOR DO BRASIL LTDA, spółka została utworzona przez kanadyjską filię polskiej spółki z dwoma współudziałowcami brazylijskimi. Dlatego też nie figuruje jakikolwiek zapis w danych Banku Centralnego Brazylii, że jest to inwestycja polska. Filia kanadyjska w 2002 r. scedowała swoje udziały w spółce KOMANDOR DO BRASIL LTDA spółce matce z Radomia.
Grupa Gremi od 2009 r. realizuje ekologiczną inwestycję turystyczną w nieruchomości w stanie Rio Grande do Norte (Projekt Eco Estrela).
Od 2010 r. w Brazylii (Kurytyba) działa Grupa Chemiczna Boryszew pod nazwą Maflow do Brasil Ltda. Została ona nabyta przez włoski Maflow BRS, w 100% zależny od Boryszewa w październiku 2010 r. Maflow do Brasil produkuje przewody klimatyzacyjne i wspomagania kierownicy do globalnych producentów samochodów z fabrykami zlokalizowanymi w Brazylii i Argentynie (m.in. VW, Fiat, GM, Nissan, PSA, Volvo).
Od 2012 r. w São Paulo działa biuro handlowe polskiej firmy Lug Light Factory. Firma ta jest producentem oświetlenia zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego.
W 2013 r. z udziałem kapitału polskiego otwarto w São Paulo firmę Quero Passagem, operatora platformy internetowej, która służy do sprzedaży przez Internet biletów na dalekobieżne połączenia autobusowe.
W 2016 r. swoje biuro w São Paulo otworzyła firma Comarch z Krakowa.
Swoją działalność w Brazylii kontynuują firmy, które w latach 2011-2012 otworzyły swoje biura – eSKY (branża internetowa) oraz Medcom (branża kolejowa). W Brazylii Medcom modernizuje 104 składy dla metra w São Paulo, ponadto dla firmy SuperVia w Rio de Janeiro wraz z firmą CAF instaluje konwertery napięcia stałego dla 35 składów kolejowych. Wg informacji uzyskanych z Medcom 9% całej produkcji zakładu jest przeznaczona na rynek brazylijski (dane z 2022 r.).
Polska firma z branży chemicznej Synthos eksportuje do Brazylii kauczuk syntetyczny i kauczuk sterynowo-butadienowy karboksylowany.
Polski producent opakowań metalowych Canpack otworzył fabrykę w stanie Goiás. Łącznie inwestycje polskiej firmy w Brazylii sięgają blisko 400 mln USD. Firma dokonała zakupu w 2016 r. zakładów metalowych w mieście Fortaleza za kwotę 98 mln USD. Canpack planuje kolejne inwestycje w Brazylii, gdyż uznaje miejscowy rynek za wysoce perspektywiczny. Inwestycja polskiej firmy przyczyniła się do utworzenia łącznie około 500 miejsc pracy, z czego ponad 200 w fabryce w Itumbiara (Goiás).
Po dane rynkowe i podatkowe zapraszamy na oficjalną stronę Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu https://www.paih.gov.pl/rynki-zagraniczne/brazylia/ .
Obowiązujące umowy dwustronne pomiędzy RP a Federacyjną Republiką Brazylii (data podpisania/data ratyfikacji):
- Traktat koncyliacyjny zawarty pomiędzy Polską a Brazylią. (1933/1933)
- Umowa handlowa i płatnicza między Rządem PRL a Rządem Stanów Zjednoczonych Brazylii. (1960/1964)
- Porozumienie między Rządem PRL a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii w sprawie transportu morskiego. (1976/1977)
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o współpracy kulturalnej. (1991/1992)
- Umowa między Rządem RP a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o współpracy w dziedzinie nauki i techniki. (1996/1998)
- Umowa między Rządem RP a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o ruchu bezwizowym. (1999/2000)
- Umowa między Rządem RP i Federacyjnym Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o komunikacji lotniczej. (2000/2019)
- Umowa między Rządem RP a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej i innych rodzajów przestępczości. (2006/2016)
- Umowa Ramowa między Rządem RP a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o dwustronnej współpracy obronnej. (2010/2016)
- Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o wykonywaniu pracy przez członków rodzin, którzy pozostają na utrzymaniu członków personelu misji dyplomatycznej lub urzędu konsularnego. (2012/2016)
- Umowa między RP a Federacyjną Republiką Brazylii o przekazywaniu osób skazanych. (2012/2016)
- *Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacyjnej Republiki Brazylii o wymianie i wzajemnej ochronie informacji niejawnych. (2022/w procesie ratyfikacji po stronie brazylijskiej)
- *Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Federacyjną Republiką Brazylii w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz zapobiegania uchylaniu się i unikaniu opodatkowania. (2022/w procesie ratyfikacji po stronie brazylijskiej)
*Umowy dwustronne podpisane przez prezydentów Andrzeja Dudę i Jaira Bolsonaro we wrześniu 2022 r. wciąż czekają po stronie brazylijskiej na ratyfikację. Polska zakończyła ten proces kolejno w marcu i maju 2023 r.
Źródło: Internetowa Baza Traktatowa MSZ https://traktaty.msz.gov.pl/umowa-1
Obowiązujące umowy dwustronne pomiędzy UE a Federacyjną Republiką Brazylii:
- Podstawowym dokumentem prawnym, określającym współpracę UE z Brazylią jest „Umowa ramowa o współpracy międzyregionalnej między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Wspólnym Rynkiem Ameryki Południowej i jego Państwami (Mercosur – Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj), z drugiej strony”, która weszła w życie w 1999 roku.
- Ponadto UE ma podpisaną z Brazylią dwustronną Rozszerzoną Ramową Umowę o Współpracy z 1992 roku oraz ustanowione Partnerstwo Strategiczne od 2007 roku.
- W czerwcu 2019 r. UE i cztery państwa założycielskie Mercosul: Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj wypracowały porozumienie co do chęci zakończenia procesu ratyfikacji umowy o wolnym handlu w ramach szerszego układu stowarzyszeniowego negocjowanej od 1999 r.
Źródło: Rada Europejska i Rada Unii Europejskiej https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/trade-policy/trade-agreements/
Porozumienie, nad którym prace rozpoczęto w 1999 r., stanowi historyczny kamień milowy w stosunkach między Mercosul a Unią Europejską, które łącznie stanowią około 22% światowego PKB. W obliczu napięć i niepewności w handlu międzynarodowym, zawarcie umowy podkreśla zaangażowanie dwóch bloków w otwartość gospodarczą i wzmocnienie konkurencyjności. Zgodnie z oświadczeniem wydanym przez MSZ Brazylii, umowa, która przewiduje zniesienie ceł dla produktów rolnych o dużym znaczeniu strategicznym dla kraju, takich jak sok pomarańczowy, owoce czy kawa rozpuszczalna, ale przede wszystkim wołowina, cukier i etanol, przyniesie wymierne korzyści dla krajowej gospodarki.
Umowa zapewni wzrost konkurencyjności w niektórych sektorach przemysłu, m.in. włókienniczym, chemicznym, lotniczym i motoryzacyjnym, jednocześnie zagwarantuje producentom krajowym dostęp do zaawansowanych technologii po znacznie niższych kosztach. Otwarcie brazylijskiego rynku dla europejskich produktów i usług będzie wymagało od Brazylii przeprowadzenia reform krajowych. Ważne jest, aby ta zmiana była stopniowa, umożliwiając lokalnym firmom dostosowanie się do nowej rzeczywistości. Mając na uwadze izolacjonistyczną politykę handlową prowadzoną przez kraje Mercosul, porozumienie handlowe stanowi niewątpliwie nadanie nowego impulsu dla całego bloku, a zarazem będzie to ogromne wyzwanie, które umożliwi realistyczne spojrzenie na zachowanie brazylijskiej gospodarki w tak dużej strefie wolnego handlu.
Warto zaznaczyć, że oprócz znaczących korzyści ekonomicznych, umowa przewiduje również zachowanie wysokich standardów w zakresie zrównoważonego rozwoju i ochrony praw człowieka.
Od 2019 do 2024 r. nie udało się zakończyć procesu ratyfikacji umowy. Jednym z wyzwań, nierozwiązanych do 2024 r., jest rozporządzenie UE w sprawie wylesiania (EUDR), które nakłada na producentów unijnych obowiązek weryfikacji źródła produktów wprowadzanych na jednolity rynek, zakazując importu dóbr pochodzących z terenów nielegalnie wylesionych lub zdegradowanych po 31 grudnia 2020 r.
Data aktualizacji: październik 2024