Centrum Projektów Polska Cyfrowa

Myśląc o kompetencjach cyfrowych mamy przed oczami umiejętności techniczne i informacyjne, takie jak wyszukiwanie informacji, obsługa urządzeń itd. Mówimy również o harmonijnej kompozycji wiedzy i postaw wspierających uczenie się i zdobywanie informacji w cyfrowym społeczeństwie. Niejednokrotnie jednak, z uwagi na nasze wciąż wzrastające kompetencje cyfrowe i ucyfrowienie świata, zacierają się granice harmonii pomiędzy potrzebami cyfrowymi a czasem spędzanym w sieci.

Ile czasu spędzamy w sieci i czego się boimy?

Według raportu „Nastolatki 3.0” opublikowanego przez NASK w roku 2023, jako jedną z najgroźniejszych konsekwencji korzystania z Internetu przez dzieci, rodzice wskazują uzależnienie od niego (71,5%). Obawa ta zajmuje trzecie miejsce w rankingu, tuż za: kradzieżą danych (73,4%) i cyberatakami (73,3%).

A czy my, dorośli, boimy się o siebie? I jak wiele czasu pochłaniają nam urządzenia ekranowe? Według Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej 2022, prowadzonego przez Fundację Instytut Cyfrowego Obywatelstwa i Fundację Orange, większość – bo 64,4% badanych dorosłych internautów – uważa, że na korzystaniu z urządzeń ekranowych spędza dużo czasu. Co trzecia osoba nie jest w stanie ocenić, ile czasu w ciągu dnia spędza przed ekranami. 38,5% sądzi, że raczej dużo, a 25,9% – że zbyt dużo. Niemal co trzeciemu internaucie trudno jest ocenić, ile czasu spędza przed ekranem. Ile to jest dużo? To kwestia bardzo subiektywna. Badania higieny cyfrowej wskazują, że przed ekranami spędzamy średnio kilka godzin dziennie, szczególnie dni robocze determinują takie statystyki.

Jak wspierać cyfrową higienę?

Rok 2024 był ustanowionym przez Ministerstwo Cyfryzacji „rokiem cyfrowej higieny”. Co, gdyby u progu nowego roku przyjrzeć się własnym przyzwyczajeniom i stylom korzystania z cyfrowych rozwiązań? Jak wspierać balans i harmonię pomiędzy rzeczywistymi potrzebami korzystania z sieci, a przyzwyczajeniem i przyjemnością, jaką daje nam spędzanie czasu online? Dbanie o higienę cyfrową w skali indywidualnej jest najważniejsze. Uważność na czas spędzany z bliskimi, korzystanie z różnych form cyfrowego detoksu, ograniczanie cyfrowej aktywności poza pracą i wiele, wiele innych. Niemniej ważne są rozwiązania systemowe, czy globalne, które wspierają postawy świadomego korzystania z cyfrowych kompetencji i używania narzędzi cyfrowych. Jednym z takich rozwiązań są kampanie świadomościowe, edukacja cyfrowa i działania w społecznościach – wśród nich między innymi Kluby Rozwoju Cyfrowego (KRC), które już wkrótce powstaną w gminach, w Polsce.

„Rolą Klubów, będzie nie tylko wspieranie rozwoju kompetencji osób zagrożonych wykluczeniem i niwelowanie deficytów umiejętności cyfrowych osób dorosłych, ale również wzmacnianie aktywnych świadomych postaw cyfrowych, osób o średniozaawansowanych i zaawansowanych kompetencjach cyfrowych” – mówi Magdalena Foltyniak koordynatorka merytoryczna projektu wspierającego powstawanie Klubów Rozwoju Cyfrowego.