Centrum Projektów Polska Cyfrowa

W 2023 roku dzięki nowemu systemowi udostępniania zbiorów widzowie obejrzą w sieci kilkaset dzieł z kolekcji Zachęty, w tym rzeźby takie jak Piramida zwierząt Katarzyny Kozyry czy Nowotwory uosobione Aliny Szapocznikow — w technologii 3D.

A gdyby tak móc doświadczać sztuki współczesnej w przestrzeni, ale wirtualnej?

„Wszystkie działania w ramach projektu Otwarta Zachęta wpisują się w statutowe cele galerii upowszechniania i promocji sztuki współczesnej. Wierzymy, że uda się to dzięki uzyskaniu możliwie jak najszerszego dostępu do wiedzy, kultury oraz nowoczesnych źródeł informacji.” – Zachęta

Otwarta i dostępna Zachęta

Celem projektu jest zapewnienie jak najlepszej dostępności kolekcji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i towarzyszących jej materiałów kontekstowych (katalogi do wystaw, plakaty, etc). To zadanie jest tym ważniejsze, że kolekcja Zachęty nie jest na co dzień prezentowana na żadnej wystawie stałej.

Do 2023 roku zdigitalizowanych i udostępnionych zostanie 640 dzieł z kolekcji, ponad 2000 materiałów kontekstowych z lat 1970–1990 (katalogi wystaw, plakaty, fotografie, materiały edukacyjne, a nawet kroniki działającego przy Zachęcie w latach 1962–2005 Koła Miłośników Sztuki). Dodatkowo dziesięć unikatowych dzieł z kolekcji Zachęty — w tym wspomniane rzeźby Katarzyny Kozyry i Aliny Szapocznikow — zostanie poddanych konserwacji i digitalizacji w technologii 3D.

Kluczowym zadaniem projektu Otwarta Zachęta jest redukcja wszelkich barier technologicznych —prawnych, sprzętowych, kompetencyjnych czy tych wynikających z niepełnosprawności — w dostępie do cyfrowych zasobów oraz tworzonych przez galerię narzędzi. Dlatego tak ważnymi obszarami projektu są innowacyjność, edukacja i dostępność.

 

W ramach projektu powstaną:

• stworzone specjalnie dla Zachęty narzędzie udostępniania i przeglądania zbiorów online, pozwalające na umieszczanie w sieci zdigitalizowanych dzieł sztuki współczesnej, o formie znacznie bardziej skomplikowanej niż tradycyjnie publikowane w repozytoriach cyfrowe reprodukcje obrazów. Prezentowane dzieła, także te modelowane w technologii 3D, będą mogły być swobodnie pobierane i wykorzystywane przez użytkowników, co zmieni ich z biernych odbiorców sztuki w jej czynnych uczestników i współtwórców;
• narzędzie online skierowane do nauczycieli, wykorzystujące kolekcję Zachęty do rozwijania wśród uczniów zainteresowania sztuką przekraczającego ramy podstawy programowej realizowanej w szkołach. Narzędzie ma zachęcić ich do własnych poszukiwań, odkrywania nowych form sztuki i eksperymentowania z nimi;
• narzędzie online skierowane do osób aktywnych kulturalnie (w tym osób z niepełnosprawnościami), które pozwoli na swobodne i łatwe odkrywanie zasobów sztuki współczesnej gromadzonych przez Zachętę i odpowiadające ich szczególnym potrzebom, m.in. poprzez zastosowanie takich rozwiązań jak audiodeskrypcja, opisy alternatywne czy tłumaczenie filmów na polski język migowy.

 

Równie ważnym obszarem projektu jest otwartość i redukcja barier prawnych ograniczających korzystanie z zasobów galerii. Zachęta już w 2011 roku, jako pierwsza instytucja w Polsce, udostępniła część prac z kolekcji na wolnych licencjach Creative Commons. Dzieła z kolekcji są udostępniane w sposób jasno informujący odbiorców o prawach autorskich, czyli możliwości ponownego wykorzystywania kopii cyfrowych, powielania, modyfikowania, używania do celów zarówno niekomercyjnych, jak i komercyjnych, bez żadnych ograniczeń, ale z poszanowaniem praw osobistych twórcy.

Wszystkie cyfrowe narzędzia zostaną stworzone w oparciu o rozwiązania open source – po zakończeniu prac programistycznych ich kod zostanie udostępniony i będzie mógł zostać wykorzystany przez inne instytucje kultury. Planowany na zakończenie projektu hackathon będzie zaproszeniem dla programistów, projektantów grafiki, twórców interfejsów i menedżerów projektów, by stworzyć własne aplikacje, projekty, a nawet dzieła sztuki z wykorzystaniem cyfrowej kolekcji Zachęty i opracowanych w trakcie trwania projektu narzędzi.

 

Dane projektu

Nazwa projektu: Otwarta Zachęta. Digitalizacja i udostępnienie polskich zasobów sztuki współczesnej ze zbiorów Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki oraz budowa narzędzi informatycznych, rozwój kompetencji kadr kultury, animacja i promocja służące wykorzystaniu i przetwarzaniu cyfrowych zasobów kultury w celach edukacyjnych, naukowych i twórczych.

Beneficjent: ZACHĘTA - NARODOWA GALERIA SZTUKI

Finansowanie

Program: Program Operacyjny Polska Cyfrowa

Działanie: 2.3. Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego, poddziałanie: 2.3.2. Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury

Wartość projektu: 7 834 688,10 zł

Wydatki kwalifikowalne: 7 834 688,10 zł

Wartość unijnego dofinansowania: 6 630 496,31 zł

Wkład własny: 1 204 191,79 zł