Zmiana i rozwój
16.01.2025
Co daje inwestowanie w uczenie się przez całe życie i rozwój kompetencji cyfrowych?
Podoba Ci się artykuł? Śledź nasz biuletyn, napisz na adres: krc@cppc.gov.pl
Świat wyprzedza nas o pół kroku, a my próbujemy za nim nadążyć. W epoce, w której zmiana stała się naszą codziennością, poszukujemy rozwiązań jak ją oswoić. Uczymy się jej i staramy się wciąż lepiej ją zrozumieć. Jak zdobywamy wiedzę jako dorośli i czy potrzebujemy do tego szczególnych warunków? I jak radzimy sobie ze zmianą jako wspólnoty?
Według badań GUS w roku 2022 (raport „Uczenie się osób dorosłych”) 54,0% osób zamieszkujących Polskę, w wieku 18-69 lat, zadeklarowało, że zdobywało wiedzę i umiejętności w różnych formach. W tym 48,3% (12,0 mln osób) uczyło się w sposób nieformalny od współpracowników, kolegów, członków rodziny lub samodzielnie. Jako dorośli dokształcamy się mniej intencjonalnie, czasem przypadkiem. Kontakt z innymi, dzielenie się wiedzą, współpraca przy okazji wspólnych działań czy spotkań towarzyskich, daje nam wiele możliwości - od zdobywania informacji do kształtowania postaw. Uczymy się więc w procesie, w środowisku, w którym przebywamy, jak i korzystając ze sformalizowanej edukacji dorosłych. Sumą starań na rzecz własnego rozwoju jest rozwój wspólnot.
Nadrobić pół kroku – czyli po co się uczymy?
Uczenie się przez całe życie pozwala na zachowanie aktywności, tej społecznej i tej zawodowej. Rozwój kompetencji daje dorosłym większą elastyczność na rynku pracy, co w konsekwencji sprzyja dobrej kondycji samego rynku i osób aktywnych zawodowo. Uczą się nowych narzędzi, nabywają nowe kompetencje oraz rozwijają się społecznie będąc w ciągłej interakcji z innymi. To wszystko zapewnia im zdolność do radzenia sobie z różnorodnymi problemami, a także kreowanie nowych pomysłów i rozwiązań. To właśnie ta zdolność radzenia sobie indywidualnie, składa się na odporność całych społeczności.
Ekonomia dobrostanu – czyli czego się uczymy?
Czego uczymy się najchętniej? Według statystyk, w kształceniu formalnym sięgamy do tematów biznesu i administracji, zdrowia i inżynierii produkcji. Chętnie inwestujemy czas w rozwój kompetencji językowych – również dlatego, że oferta takiego kształcenia jest urozmaicona.
Uczymy się, aby zmienić pracę, rozwinąć karierę, ale też aby poszerzyć zainteresowania i horyzonty. Według przytoczonych już badań GUS, dla zdecydowanej większości uczestników uczenia się nieformalnego (85,5%), najczęściej wybieraną w 2022 r. metodą nauki było korzystanie z różnego rodzaju urządzeń elektronicznych i Internetu. Szukamy więc w sieci rozwiązań dla siebie. Co jednak z tymi, którzy nie mają odpowiednich kompetencji?
Wspólnoty lokalne – odpowiedź na wyzwania przyszłości
Nie od dziś wiadomo, że inicjatywy podejmowane na poziomie wspólnot takich jak gminy, miejscowości czy dzielnice, najlepiej odpowiadają na lokalne potrzeby. Potrafią bowiem dostosować swoje działania do oczekiwań konkretnych odbiorców. Równie ważnym jednak jest czynnik, który wzmacnia samo uczenie się dorosłych – czyli więź. Więzi społeczne dają nam poczucie wspólnoty, bezpieczeństwa i wsparcia. To właśnie w takich warunkach uczymy się nowych zachowań i rzeczy, trendów oraz narzędzi. Najtrudniej nam uczyć się w dorosłym życiu tego, co wymaga technicznej lub technologicznej sprawności. Trudność nie wynika z naszego obiektywnego niedomagania, ale ze sposobu myślenia i nowoczesności, której nie doświadczaliśmy dorastając w takim wymiarze i w takim tempie, jak dziś. Innymi ograniczeniami w nabywaniu nowych kompetencji cyfrowych są wstyd (z braku kompetencji, które posiadają np. młodsze pokolenia), obawy przez nowym i trudności w uzyskaniu wsparcia i pomocy w bezpiecznych warunkach. Społeczności i wspólnoty organizują więc rozwiązania, które bazują na potrzebach ich członków i członkiń. Uniwersytety trzeciego wieku, weekendowe akademie i uniwersytety dla dorosłych, kursy i szkolenia w ramach działalności lokalnych organizacji pozarządowych itp. - to sprawdzone rozwiązania, z których osoby dorosłe korzystają z powodzeniem. Jednym z rozwiązań systemowych bazujących na lokalności są też Kluby Rozwoju Cyfrowego.
Kluby Rozwoju Cyfrowego – wsparcie na wyciągnięcie ręki
Lokalne rozwiązania na rzecz kompetencji osób dorosłych i ich rozwoju w ostatnich latach rozwijają się głównie we wspólnotach. To właśnie adekwatne wsparcie i różnorodne formy pracy będą najważniejszymi narzędziami do wspierania osób dorosłych w Klubach Rozwoju Cyfrowego (KRC), które już wkrótce zaczną powstawać w Polsce. Idea klubów skupionych na lokalnych wspólnotach, bezpieczeństwie i zaufaniu bazuje na założeniach, że działania edukacyjne realizowane są w swobodnej atmosferze – w formie klubu, miejsca spotkań – poprzez realizowanie oferty edukacyjnej i wymianę wiedzy oraz reagowanie na potrzeby mieszańców i mieszkanek w zakresie ich rozwoju cyfrowego. Ważnym elementem programowym KRC jest doradztwo indywidualne, które wspierać będzie potrzeby osób dorosłych w rozwoju ich kompetencji społecznych.
Magdalena Foltyniak