Prosty język na pierwszym miejscu stawia odbiorcę i jego potrzeby. My chcemy pisać prosto o trudnych sprawach. Nie lada wyzwanie stanowią tu Fundusze Europejskie. Aplikowanie, wdrażanie, innowacje – to trudne słowa, które nie każdy zrozumie a przecież można pisać łatwiej

– mówi Waldemar Buda, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

Jesteśmy u progu nowej perspektywy finansowej 2021-2027. Czas przygotowań do inwestowania Funduszy Europejskich na najbliższe siedem lat jest również okazją do upraszczania komunikacji w tym obszarze. Dlatego apelujemy, aby skończyć z rozbudowanymi i skomplikowanymi regulaminami, ogłoszeniami i tekstami. Twórzmy proste treści zrozumiałe dla każdego.

Dlaczego pisanie prostą polszczyzną jest ważne? Po pierwsze chodzi o efekt promocyjny – odbiorcy znacznie łatwiej zapamiętują chwytliwe, krótkie tytuły projektów. Po drugie jesteśmy zobowiązani do upraszczania komunikacji.

Prosty, czyli jaki?

Prosty język, to zrozumiała, przejrzysta i partnerska komunikacja. To szczególny sposób używania języka. Sposób pisania, dzięki któremu masowy odbiorca (każdy obywatel) rozumie tekst szybko i łatwo.

W prostym języku unikamy zawiłych konstrukcji składniowych, żargonu zawodowego i specjalistycznego słownictwa. Jeśli nie możemy ich ominąć, wyjaśniamy trudne terminy. Formułujemy informację tak, by przeciętny odbiorca mógł ją łatwo zrozumieć.

Ważne są proste zasady, które sprawią, że tekst będzie czytelny przy pierwszym kontakcie z nim. Warto wystrzegać się rzeczowników odczasownikowych, strony biernej i rozwijać skróty.

Zasady prostego języka

1. Najważniejszy jest odbiorca. Dopasuj do niego swój tekst. Pamiętaj, że tekst powinien być zrozumiały dla przeciętnej osoby, która nie musi być ekspertem czy specjalistą w danej dziedzinie.
2. Pisz o najważniejszych rzeczach. Unikaj zbędnej treści i patosu.
3. Pisz osobowo i często zwracaj się bezpośrednio do swojego czytelnika.
4. Jak najczęściej używaj czasowników. One ożywiają tekst.
5. Unikaj rzeczowników odczasownikowych, imiesłowów i strony biernej.
6. Twórz krótkie zdania (maksymalnie 15-20 wyrazów) i pamiętaj o gramatyce (podmiot i orzeczenie powinny być jak najbliżej siebie, najlepiej na początku zdania).
7. Nie stosuj specjalistycznych słów. Zamień je na powszechnie zrozumiałe. Jeśli musisz je wprowadzić, wytłumacz trudne pojęcia.
8. Unikaj ściany tekstu. Dziel treści na akapity. Wprowadzaj śródtytuły.
9. Podstawy prawne przenieś na koniec pisma lub dokumentu – do ostatniej sekcji.
10. Pamiętaj, że tekst musi być dostępny. Zadbaj o bezszeryfową czcionkę i alternatywne formy kontaktu.

Co robimy w Ministerstwie?

Edukujemy i upowszechniamy prosty język. Dzielimy się dobrymi praktykami. Nasze hasło to "Prosto i kropka". Zainicjowaliśmy Forum Prostego Języka oraz Deklarację na rzecz prostej komunikacji. Blisko 40 instytucji publicznych podpisało porozumienie i chce upraszczać swoją komunikację. Organizujemy cykliczne tematyczne spotkania o prostym języku.

Szkolimy pracowników urzędów. Zachęcamy do pisania o rzeczach ważnych z punktu widzenia odbiorcy. Krok po kroku rozwijamy świadomość i pokazujemy korzyści z prostego języka.
Stworzyliśmy sieć liderów prostego języka. W 2020 r. organizowaliśmy cykl webinariów edukacyjnych dla liderów prostego języka. Realizujemy kampanie informacyjne, które upowszechniają wiedzę o prostym języku, np. cykl „Prosty język na wesoło”, czyli teksty i rysunki o prostym języku.

Również inni upraszczają

Nie jesteśmy sami. Kolejne urzędy chcą upraszczać. Ministerstwo Finansów czy Krajowa Administracja Skarbowa – to przykłady ze świata finansów. Są również instytucje, które wprowadzają prosty język w Funduszach Europejskich. Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych uprościła dokumentację w wybranych konkursach o dofinansowane z pieniędzy unijnych. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju również zadbało o prosty język w konkursie tzw. „szybkiej ścieżki” w programie Inteligentny Rozwój.

Nie czekaj!

Zobacz nasze publikacje i inne materiały edukacyjne w portalu FE – Poznaj zasady prostego języka.

• Jak pisać o Funduszach Europejskich
• Prosto o konkursach Funduszy Europejskich. Poradnik efektywnego pisania
• Kwartalnik o prostym języku – newsletter „Prosto i kropka”
• Sprawdź, czy Twoje pismo jest proste
• Prosty język
• Standardy dostępności dla dokumentów elektronicznych

Filmy, spoty, podcasty

• 10 odcinków edukacyjnych w formie vloga „Prosto i kropka”
• Krótki film o liderach prostego języka
• Co to jest prosty język?
• Prosty język naszym nowym standardem
• Spot kampanii „Prosto i kropka”
• Spot „Prosty język to nie moda”
• „Prosto ze Wspólnej” – odcinek poświęcony prostemu językowi

Sprawdź, czy Twój tekst jest trudny

• Aplikacja Jasnopis – narzędzie do mierzenia zrozumiałości polskich tekstów. Ten program komputerowy pomaga ocenić, czy tekst jest trudny pod względem językowym. Poziom trudności jest mierzony w skali 1-7. Program opracowali, w wersji podstawowej i zaawansowanej, naukowcy z Uniwersytetu SWPS w Warszawie.
• Logios do zabawy – to aplikacja do analizy języka. Narzędzie bada około 30 cech stylu języka. Używa m.in. LPI, czyli indeksu prostego języka.

Kontakt: prosty.jezyk@mfipr.gov.pl.