Generalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska

Procambarus fallax f. virginalis fot. Przemysław Śmietana

 

Nazwa polska: Rak marmurkowy

Nazwa łacińska: Procambarus fallax f. virginalis (Hagen, 1870)

Nazwa angielska: Marbled crayfish

 

Kategoria stopnia inwazyjności: średnio inwazyjny gatunek obcy

Kategoria stopnia rozprzestrzenienia w Polsce: populacja(e) izolowana(e)

 

Informacje o gatunku

Rak marmurkowy to jeden z najbardziej niezwykłych gatunków wśród raków słodkowodnych na świecie, ze względu na nieustalony obszar naturalnego występowania oraz brak stwierdzeń samców (rozmnażanie partenogenetyczne). Ostatnie badania wskazują, że wszystkie osobniki tego gatunku są klonami pojedynczego organizmu rodzicielskiego. W Polsce gatunek stwierdzono w środowisku przyrodniczym dwukrotnie (w Szczecinie, w 2009 i 2010 r). Zaobserwowane osobniki pochodziły najprawdopodobniej z hodowli akwariowej. Rak marmurkowy to gatunek, którego inwazja w wodach Europy rozpoczęła się stosunkowo niedawno (pierwsza połowa lat 2000). Współczesne rozsiedlenie wskazuje na niezwykle dynamiczne rozprzestrzenianie się. Rak ten uważany jest za niebezpieczny i agresywny gatunek inwazyjny, przez niektórych badaczy uznawany nawet za najniebezpieczniejszy. O takiej ocenie decyduje duża plastyczność ekologiczna pozwalająca zakładać że jest on w stanie zaadaptować się do większości siedlisk wodnych. Sposób rozmnażania eliminujący rolę samców, niezwykła efektywność rozrodu (wysoka płodność i częstotliwość oraz krótki czas uzyskania dojrzałości rozrodczej), każą zakładać bardzo wysoką dynamikę dominacji tego gatunku w siedliskach jego introdukcji. Wydaje się, że obecnie głównym sposobem jego rozprzestrzeniania się jest wypuszczanie nadmiaru raków z hodowli amatorskich. Gatunek, w przypadku szerszego rozprzestrzenienia w wodach Polski, będzie miał kluczowe znaczenie dla ekosystemów wodnych jako organizm wpływający negatywnie na szatę roślinną i skład bentosu. W szczególny sposób będzie zagrażał rakowi szlachetnemu ze względu na nosicielstwo śmiertelnej dżumy raczej.

Mapa występowania gatunku w środowisku przyrodniczym w Polsce w Geoserwisie GDOŚ