Główny Inspektorat
Sanitarny

Zmiany w systemie szczepień, bezpieczeństwo żywności podczas świąt i aktualna sytuacja epidemiologiczna to tematy briefingu, który odbył się 17 grudnia w Głównym Inspektoracie Sanitarnym.

Raport Najwyższej Izby Kontroli o wykonywaniu obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci i młodzieży wykazał wiele niedoskonałości obecnego systemu szczepień.

- Obecny system nadzoru jest przestarzały – wskazał dr n. med. Paweł Grzesiowski. – Dlatego raport NIK traktujemy jako punkt wyjścia do wprowadzenia systemowych zmian. 

Główny Inspektor Sanitarny podkreślił, że aktualnie system szczepień oparty jest o dokumentację papierową, przechowywaną w punktach szczepień. Jak wykazała kontrola NIK, punkty szczepień raportują niepełne dane o stanie uodpornienia, co powoduje, że statystyki Państwowej Inspekcji Sanitarnej są niekompletne. Ponadto, obecny system nie daje możliwości sprawdzenia w czasie rzeczywistym, które dziecko otrzymało jakie szczepienia.

Najkorzystniejszym rozwiązaniem tego problemu będzie wprowadzenie elektronicznej Karty Szczepień Obowiązkowych, która zapewni bieżący dostęp do danych o stanie zaszczepienia i przyczynach nieszczepienia. Usprawni to komunikację między punktami szczepień a powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi i rodzicami, oraz pozwoli szybko reagować na opóźnienia szczepień u poszczególnych pacjentów.

W oczekiwaniu na wejście w życie zmian w ustawie [1] wprowadzających to rozwiązanie, pracownicy powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych w pierwszym kwartale 2025 r. przeprowadzą szczegółową weryfikację danych o stanie zaszczepienia zawartych w kartach uodpornienia. Pozwoli to przygotować wyjściową bazę danych na moment wprowadzenia rozwiązań cyfrowych. –  Kontrola obejmie prawie 10000 punktów szczepień, zarówno tych, które korzystają ze szczepionek zakupionych przez ministra zdrowia, jak i tych korzystających ze szczepionek kupionych przez rodziców szczepionych dzieci. Obejmie też dokumentację około 7,5 mln dzieci i młodzieży w wieku od 0 do 19 lat – poinformował Główny Inspektor Sanitarny.

- W obecnym systemie nie mamy możliwości określić, które z niezaszczepionych dzieci mają przeciwwskazania medyczne, a ile nie zgłasza się na szczepienia z powodu odmowy rodziców – podkreślił Główny Inspektor Sanitarny.  - Wiele osób nieszczepiących dzieci to nie są zdeklarowani przeciwnicy szczepień, ale osoby, które straciły zaufanie do szczepień pod wpływem krążących w przestrzeni publicznej nierzetelnych informacji. Dlatego jednym z naszych priorytetów będzie promocja zdrowia i edukacja zdrowotna. Chcemy rzetelnie informować, edukować i budować zaufanie do szczepień. Przyszły rok będzie dla nas bardzo intensywny, jeśli chodzi o realizację zadań z tego zakresu.

Święta Bożego Narodzenia to tradycyjnie czas spędzany w gronie rodziny, przy suto zastawionym stole. Dlatego kolejnym tematem poruszonym na spotkaniu było bezpieczeństwo żywności, którą kupujemy, przygotowujemy i podajemy naszym bliskim w tym okresie.

- Higieniczne przygotowywanie i przechowywanie żywności pomoże zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo wszystkich uczestników świątecznych spotkań – podkreśliła dr n. o zdr. Izabela Kucharska, zastępczyni Głównego Inspektora Sanitarnego. – Podstawą zawsze  jest  higiena rąk, używanych sprzętów i powierzchni, na których przygotowujemy jedzenie. Istotne są również warunki przechowywania, w szczególności temperatura przechowywania potraw, zachowanie właściwych warunków chłodniczych.

Zastępczyni GIS wskazała także, że nie powinniśmy kupować produktów spożywczych, jeśli mamy wątpliwości co do ich pochodzenia i sposobu przechowywania. Dotyczy to szczególnie takich produktów jak suszone grzyby czy mak do wypieków. Warto także zwrócić uwagę na ilość zakupów, które robimy  – święta trwają tylko kilka dni, a nadmiar jedzenia nie służy zdrowiu i grozi marnowaniem żywności.

Państwowa Inspekcja Sanitarna, w trosce o zdrowie publiczne, prowadzi przedświąteczną akcję kontrolną w sklepach i na bazarach, aby zapewnić, że żywność, którą kupujemy, jest bezpieczna dla konsumentów.

Więcej o przygotowywaniu i przechowywaniu żywności

Dr Paweł Grzesiowski zwrócił uwagę, że w od początku roku odnotowano znaczny wzrost zachorowań na krztusiec – obecnie to już ponad 30 tys. przypadków. Dlatego podczas jutrzejszego posiedzenia Rady Sanitarno-Epidemiologicznej GIS przedstawi propozycję pakietu przeciwkrztuścowego, czyli projektu zmian w dostępności i refundacji szczepień przeciw tej chorobie. Po uzyskaniu opinii Rady, pakiet zostanie przekazany do dalszych prac w Ministerstwie Zdrowia.

Okres jesienno-zimowy to czas wielu infekcji sezonowych.  Aktualnie widoczny jest spadek zachorowań na COVID-19, natomiast rośnie liczba przypadków grypy i RSV. – Przypominamy, że to dobry moment na szczepienie przeciw RSV (dostępne są szczepionki dla kobiet w ciąży i osób z grup ryzyka) i przeciw grypie – zaznaczył Główny Inspektor Sanitarny.

W  wielu krajach Europy, m.in. w Niemczech, Finlandii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, a także w Polsce, w badanych ściekach pojawia się zmutowana forma wirusa polio. Nie ma obecnie zachorowań wśród ludzi. Zmutowany wirus nie stanowi zagrożenia dla osób zaszczepionych, dlatego niezwykle istotne jest uzupełnienie zaległych szczepień przeciw tej chorobie.

Od ostatnich dni października przedmiotem międzynarodowego zainteresowania jest sytuacja zdrowotna w Demokratycznej Republice Konga. Odnotowano tam ok. 500 przypadków niezdiagnozowanej choroby z objawami gorączki, bólu głowy, kaszlu, bólu mięśni, anemii. Wśród przypadków odnotowano ok.80 zgonów, głównie u dzieci poniżej 10. roku życia. Trwają badania laboratoryjne w celu ustalenia dokładnej przyczyny choroby.  

Więcej o chorobie w Demokratycznej Republice Konga