Główny Inspektorat
Sanitarny

Organizację szczepień ochronnych w Polsce, w tym zasady przeprowadzania szczepień ochronnych, zasady ich finansowania, rodzaje szczepień ochronnych oraz katalog szczepień obowiązkowych i zalecanych reguluje Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz rozporządzenia wykonawcze do niej. 

Realizacja szczepień ochronnych odbywa się zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO), który jest ogłaszany corocznie przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia do dnia 31 października roku poprzedzającego wykonanie tego programu.

Rodzaje szczepień

• obowiązkowe:
  • dzieci i młodzieży według wieku
  • osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie
• zalecane – niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia

Obowiązkowe szczepienia ochronne

• Obowiązkowe szczepienia ochronne osób ubezpieczonych przeprowadzają świadczeniodawcy, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowy na te świadczenia.
• Koszty przeprowadzenia obowiązkowych szczepień ochronnych, są finansowane na zasadach określonych w Ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. (Dz.U. 2004 nr 210 poz. 2135 )
• Jeżeli osoba ubezpieczona dokona obowiązkowego szczepienia ochronnego u świadczeniodawcy, który nie ma podpisanej umowy na te świadczenia z Narodowym Funduszem Zdrowia, koszty preparatu oraz koszty przeprowadzenia szczepienia ponosi ta osoba.
• Wydatki na obowiązkowe szczepienia ochronne dla osób nie objętych ubezpieczeniem są pokrywane w całości z budżetu państwa.

Zalecane szczepienia ochronne

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz.1215) określa:

• wykaz zalecanych szczepień ochronnych,
• sposób finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi,
• wzór Międzynarodowej Książeczki Szczepień oraz sposób jej wydawania i dokonywania w niej wpisów,
• sposób prowadzenia dokumentacji z wykonanych zalecanych szczepień ochronnych.

• Koszty badania i przeprowadzenia szczepienia osób ubezpieczonych pokrywane są na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z wyjątkiem szczepień wykonywanych w związku z podróżą za granicę.
• Zalecane szczepienia ochronne osób ubezpieczonych przeprowadzają świadczeniodawcy, z którymi NFZ zawarł umowy na te świadczenia.
• Jeżeli osoba ubezpieczona dokona zalecanego szczepienia ochronnego u świadczeniodawcy, który nie ma podpisanej umowy na te świadczenia z Narodowy Fundusz Zdrowia, koszty przeprowadzenia szczepienia ponosi ta osoba.

Koszty przeprowadzania zalecanych szczepień ochronnych osób nieubezpieczonych ponoszą w całości te osoby (art.19, ust.4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).

Szczepienia ochronne wskazane na danym stanowisku pracy

W celu zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych u osób pracujących, narażonych na działanie czynników biologicznych przeprowadza się, po uzyskaniu ich zgody, szczepienia ochronne wskazane na danym stanowisku pracy (art. 20, ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).

O rodzaju wskazanego szczepienia ochronnego pracodawca informuje pracownika.

Koszty przeprowadzania szczepień ochronnych wskazanych na danym stanowisku pracy oraz preparatów do tych szczepień ponosi pracodawca.

Inne szczepienia

Koszty pozostałych szczepień pokrywane są w całości przez osobę poddającą się szczepieniu. Dotyczy to np. szczepień dla osób wyjeżdżających do krajów tropikalnych.