Główny Inspektorat
Sanitarny

Środki spożywcze niezwierzęcego pochodzenia wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie wykazu towarów, które podlegają granicznej kontroli sanitarnej importowane z państw trzecich i wprowadzane w Polsce do obrotu podlegają granicznej kontroli sanitarnej. Graniczną kontrolą objęte są również materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością znajdujące się w tym wykazie.

Sposób i tryb przeprowadzania przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej urzędowej kontroli żywności, w tym również granicznej kontroli sanitarnej żywności pochodzenia niezwierzęcego są określone w  art. 79-84 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz w art. 43-46 oraz 65–72 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego (…) (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych).

Graniczne kontrole sanitarne przeprowadzają w przejściach granicznych państwowi graniczni inspektorzy sanitarni oraz w miejscu przeznaczenia towarów (w siedzibie importera albo odbiorcy) państwowi powiatowi lub państwowi graniczni inspektorzy sanitarni.

Osoba odpowiedzialna za przywóz towaru, zgodnie z art. 81 ww. ustawy składa wniosek o przeprowadzenie kontroli do właściwego organu PIS nie później niż na 48 godzin, a w przypadku środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie nie później niż na 24 godziny, przed planowanym przywozem.

Wzór wniosku o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lutego 2007 r. w sprawie wzorów wniosku o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej oraz świadectwa spełniania wymagań zdrowotnych.

W trakcie kontroli granicznej organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawdza dokumentację towaru, może zostać przeprowadzona kontrola identyfikacyjna oraz bezpośrednia, w tym oględziny towaru. W ramach kontroli bezpośredniej mogą być również pobrane próbki do badań laboratoryjnych. Podczas kontroli dokumentacji sprawdzany jest w szczególności wniosek o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej, dokumenty handlowe i identyfikujące daną partię towaru oraz inne dokumenty, w tym np. wyniki badań laboratoryjnych. Obowiązujące przepisy prawne nie określają wykazu dokumentów wymaganych przy granicznej kontroli sanitarnej.

Zgodnie z art. 80 ust. 2 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w przypadku podejrzenia niezgodności z wymaganiami zdrowotnymi, albo gdy istnieją wątpliwości odnośnie identyfikacji towaru przeprowadzane są kontrole bezpośrednie. Oznacza to, że organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w wyniku dokonanych oględzin, mogą każdorazowo pobrać próbki w przypadku uzasadnionego podejrzenia co do jakości zdrowotnej badanego towaru lub jeżeli jest to uzasadnione ze względu na ryzyko dla bezpieczeństwa żywności.

W wyniku przeprowadzonej kontroli właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydaje świadectwo stwierdzające spełnianie wymagań zdrowotnych przez kontrolowane towary, a na podstawie świadectwa organy celne nadają dopuszczalne przeznaczenie celne.

Kontrola graniczna nie dotyczy towarów, które wwożone są w ilościach wskazujących na ich niehandlowy charakter, m.in. w celu wykonania badań i doświadczeń lub w celach promocji i reklamy. Wynika to z art. 79 ust. 5 ww. ustawy.