Kolejne substancje zakazane w żywności: aloeemodyna, emodyna, dantron oraz preparaty z liści gatunków Aloe zawierające pochodne hydroksyantracenu
Komisja Europejska wprowadziła zakaz stosowania w żywności pochodnych hydroksyantracenu (aloeemodyny, emodyny, dentronu i wszystkich preparatów, w których substancje te są obecne) oraz preparatów z liści aloesu zawierających pochodne hydroksyantracenu.
W myśl artykułu 8 ust. 2 pkt a) lit. (i) rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz. Urz. UE L 404 z dnia 30.12.2006 r., str. 26, z późn. zm.) w przypadku stwierdzenia szkodliwego wpływu na zdrowie określonej substancji lub zawierającego ją składnika, substancje te umieszcza się w załączniku III Części A – Substancje zakazane do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 i zakazuje się ich dodawania do żywności bądź stosowania w żywności.
Następujące substancje tj.: aloeemodyna, emodyna, dantron i wszystkie preparaty, w których substancje te są obecne oraz preparaty z liści aloesu (gatunków Aloe) zawierające pochodne hydroksyantracenu zostały umieszczone w części A załącznika III (dot. substancji zakazanych) na podstawie rozporządzenia Komisji (UE) nr 2021/468 z dnia 18 marca 2021 r. zmieniającego załącznik III do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do gatunków roślin zawierających pochodne hydroksyantracenu (Dz. Urz. UE L 96 z dnia 19.03.2021 r., str. 6) i od dnia 8 kwietnia 2021 r. są zakazane w żywności.
Substancje te zostały umieszczone w załączniku III do rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 po uprzednim przeprowadzeniu przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) oceny bezpieczeństwa pochodnych hydroksyantracenu. EFSA w opinii opublikowanej w roku 2018 pt.: „Scientific Opinion on the safety of hydroxyantracen derivatives” (Dziennik EFSA 2018;16 (1):5090) uznała, iż na podstawie dostępnych danych związki hydroksyantracenowe: emodyna, aloeemodyna i strukturalnie pokrewny dantron posiadają właściwości genotoksyczne in vitro. Wykazano również, że ekstrakty z aloesu są genotoksyczne in vitro, najprawdopodobniej ze względu na pochodne hydroksyantracenu obecne w ekstrakcie. Ponadto wykazano, że aloeemodyna jest genotoksyczna in vivo. Stwierdzono również, że ekstrakt z liści aloesu i strukturalny analog dantronu mają działanie rakotwórcze.
Biorąc pod uwagę poważne szkodliwe skutki dla zdrowia związane ze stosowaniem w żywności ww. substancji oraz fakt, że nie można ustalić dziennego spożycia pochodnych hydroksyantracenu, które nie powoduje zagrożenia dla zdrowia ludzi, przyjęte zostało, że substancje te powinny zostać zakazane w żywności, co zostało uwzględnione w przepisach prawa żywnościowego, tj. w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 2021/468.
Aktualnie w części A załącznika III rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 znajdują się następujące substancje zakazane w żywności:
- Ziele przęśli (Ephedra species) oraz preparaty z nich uzyskane
[zakazane od dnia 1 kwietnia 2015 r.];
- Kora johimby lekarskiej (Pausinystalia yohimbe (K. Schum) Pierre ex Beille) oraz preparaty z nich uzyskane
[zakazane od dnia 15 maja 2019 r.];
- Aloeemodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna
[zakazane od dnia 8 kwietnia 2021 r.];
- Emodyna i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna
[zakazane od dnia 8 kwietnia 2021 r.];
- Preparaty z liści gatunków Aloe zawierające pochodne hydroksyantracenu
[zakazane od dnia 8 kwietnia 2021 r.];
- Dantron i wszystkie preparaty, w których substancja ta jest obecna
[zakazane od dnia 8 kwietnia 2021 r.].