Postawy Polaków wobec palenia tytoniu – Raport 2019 r.
W 2019 roku do nałogowego (codziennego) palenia przyznaje się ponad jedna piąta Polaków – 21%. Jest to wynik mniejszy niż w poprzednim badaniu, przeprowadzonym w 2017 roku, wówczas wynosił on 24%. Tym samym występuje tendencja spadkowa ilości osób palących nałogowo – od 2011 roku w polskim społeczeństwie jest o 10 punktów procentowych mniej palaczy.
Badania pokazują, że nałogowymi palaczami częściej są mężczyźni niż kobiety (24% wobec 18%). Odsetek palących, zarówno mężczyzn jak i kobiet, nie zmienił się w sposób istotny statystycznie w stosunku do poprzedniego pomiaru.
Odsetek osób codziennie palących tytoń – lata 2009-2019.
Jednocześnie odnotowano, że w 2019 roku zauważalny jest spadek odsetka osób, które próbowały rzucić palenie – różnica 7 punktów procentowych w porównaniu z wynikami z 2017 roku (16% wobec 23%). Dodatkowo nieco wzrósł odsetek dorosłych Polaków, którym udało się zaprzestać palenia w ostatnim roku (8% ogółu, 8% mężczyzn i 7% kobiet). Spośród osób, które były regularnymi palaczami, ale rzuciły palenie 13% przestało palić w ciągu ostatniego roku.
W jakim wieku Polacy palą najczęściej?
Regularne palenie a wiek (odsetek osób palących codziennie wśród kobiet i mężczyzn w poszczególnych grupach wiekowych).
W grupie wiekowej 15-19 lat, mniej niż co setny mężczyzna oraz 3% kobiet przyznaje się do regularnego palenia. Odsetek palących mężczyzn wzrasta niemal proporcjonalnie wraz z wiekiem. Najwyższy odsetek palących mężczyzn jednak obserwuje się wśród 40-latków (34%). Wśród kobiet największy odsetek palących regularnie zauważa się w grupie 30-latek (26%) i w tej grupie wiekowej odsetek kobiet palących jest wyższy niż mężczyzn (26% wobec 24%).
Kim są nałogowi palacze?
Regularne palenie a wykształcenie (odsetek osób palących codziennie wśród kobiet i mężczyzn według wykształcenia).
Wśród nałogowych palaczy, najwięcej ma wykształcenie zasadnicze zawodowe (32% mężczyzn oraz 26% kobiet). Najrzadziej natomiast palą osoby z wyższym wykształceniem (18% mężczyzn, 11% kobiet).
Ponadto czynnikiem determinującym palenie jest, oprócz płci, wieku czy wykształcenia, także sytuacja materialna. Nałogowi palacze przeważają wśród osób określających swoją sytuację materialną jako złą (25% ogółu). Wśród kobiet i mężczyzn, najwięcej palących jest wśród bezrobotnych (34% ogółu) oraz gospodyń domowych (39%).
Bierni palacze. Gdzie jesteśmy narażeni na dym papierosowy?
Tak jak w latach ubiegłych, tak i w 2019 r. większości palaczy zdarzało się palić w obecności osób niepalących. 8% palących Polaków przyznaje, że czasem pali w obecności dzieci (7% mężczyzn i 9% kobiet), natomiast w obecności kobiet ciężarnych zdarza się zapalić 1% palącym mężczyznom i 1% palącym kobietom. Również alarmujące jest to, że jedna trzecia Polaków (34%) przyznaje, że w ich domach pali się tytoń.
Czy w Pana(i) domu pali się tytoń?
Z kolei całkowity zakaz palenia w domu (66%) jest zdecydowanie częstszym zjawiskiem niż nieograniczona swoboda palenia (9%). Ponadto 25% ankietowanych pozwala na palenie jedynie w wyznaczonych zamkniętych pomieszczeniach lub na zewnątrz (np. na balkonie, tarasie). Wskazano również, że na bierne palenie najbardziej jesteśmy narażeni na przystankach komunikacji miejskiej. 11% badanych deklaruje, że było narażonych na dym tytoniowy w tych właśnie miejscach. Ponadto nadal jesteśmy narażeni na dym papierosowy w takich miejscach jak, miejscach pracy, lokalach gastronomicznych oraz w klubach muzycznych.
Mimo, iż odnotowano spadek w stosunku do poprzedniego roku w przypadku nastolatków narażonych w szkołach na bierne palenie, to odsetek ten wciąż jest stosunkowo wysoki – 10% z nich jest narażonych na wdychanie dymu papierosowego.
Alternatywa dla papierosów?
Trzy czwarte polskich palaczy tytoniu (75%) pali tradycyjne, produkowane fabrycznie papierosy. Inną, relatywnie często wybieraną formą tytoniu jest tytoń do samodzielnego skręcania (21%). Natomiast papierosy typu slim (6%) oraz papierosy mentolowe (5%) palą już tylko nieliczni, częściej kobiety niż mężczyźni. W przypadku papierosów elektronicznych (e-papierosy) wykazano, że 1% ogółu Polaków pali e-papierosy, a 4% Polaków zadeklarowało, że przynajmniej raz korzystało z nich. Najczęściej wskazywanym powodem palenia e-papierosów jest moda na ich palenie (28%). 17% ankietowanych jako powód wskazało chęć dbania o zdrowie, a 14% oszczędność pieniędzy. 13% badanych chciało w ten sposób rzucić palenie papierosów tradycyjnych.
W jakim celu używa(ł) Pan / używa(ła) Pani Pan(i) e-papierosy ?
Reasumując, palenie tytoniu jest zjawiskiem społecznie i ekonomicznie zróżnicowanym. W dalszym ciągu znacząca część Polaków w wieku 15 i więcej lat – niemal jedna piąta (21%) – regularnie (codziennie) pali tytoń. Tym samym palenie wyrobów tytoniowych stanowi poważny problem wśród młodzieży. Dlatego też nadal występuje potrzeba działań prowadzących do ograniczenia palenia tytoniu – przede wszystkim działań edukacyjno-informacyjnych w postaci kampanii społecznych / medialnych oraz akcji prozdrowotnych. Szczególnie ważna jest edukacja dzieci i młodzieży, aby wyeliminować lub opóźnić proces inicjacji tytoniowej.