Główny Inspektorat
Sanitarny

Urzędowe kontrole w zakresie żywności genetycznie zmodyfikowanej przeprowadzane są przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej podczas całego roku kalendarzowego.

Podmioty kontrolowane to głównie sklepy, hurtownie, zakłady produkcyjne, a także zakłady żywienia zbiorowego, w których występują produkty potencjalnie mogące być genetycznie zmodyfikowane, np. zakłady, w których stosuje się białko sojowe. Badane produkty to głównie produkty z soi, kukurydzy, ryżu oraz ich przetwory, warzywa, mięso i przetwory mięsne, drób, wyroby cukiernicze i ciastkarskie oraz koncentraty spożywcze.

Zakres kontroli obejmuje:

• kontrolę prawidłowego oznakowania środków spożywczych,
• kontrolę dokumentacji towarzyszącej środkom spożywczym,
• kontrolę certyfikatów poświadczających nieobecność nieautoryzowanego GMO – wymóg określony decyzjami Komisji Europejskiej w odniesieniu do środków nadzwyczajnych, podejmowanych w przypadku wykrycia nieautoryzowanego GMO w środkach spożywczych.

Od 2004 r. w Głównym Inspektoracie Sanitarnym co roku tworzony jest „Plan pobierania próbek żywności do badań w ramach urzędowej kontroli żywności i monitoringu”. Pod kątem kontroli występowania żywności GM co roku pobierane jest do badań ponad 600 próbek, z których tylko nieliczne są dyskwalifikowane (ok. 1-2%) głównie ze względu na brak prawidłowego oznakowania produktów, które zawierają autoryzowane GMO lub ze względu na obecność nieautoryzowanego GMO. Do badań pobierane są np. próbki produktów w składzie których występuje kukurydza, soja lub ich pochodne, produkty oznakowane informacją typu „GMO free” oraz ziemniaki, owoce i warzywa z importu (papaja, pomidor, kabaczek). Niezgodności dotyczą najczęściej produktów z grupy wyrobów cukierniczych (wafle z nadzieniem, ciastka markizy) oraz ziaren zbóż i produktów mącznych (siemię lniane, nasiona lnu, makaron ryżowy).

W planie pobierania próbek na każdy rok zarezerwowane jest dodatkowo 100 próbek z przeznaczeniem na tzw. kontrole koordynowane przez Komisję Europejską (np. na wypadek konieczności zastosowania środków nadzwyczajnych w przypadku pojawienia się na rynku UE większej ilości produktów GM, w przypadku których nie wydano unijnego zezwolenia). Wprowadzane przez Komisję środki nadzwyczajne polegają najczęściej na zwiększeniu częstości pobierania próbek z żywności importowanej z ryzykownych kierunków (nawet do 100% partii), i wymaganiu od przedsiębiorców określonych certyfikatów zdrowotnych potwierdzonych przez upoważnione do tego laboratoria.

W strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej działają trzy urzędowe laboratoria badające żywność pod kątem obecności materiału genetycznie zmodyfikowanego. Laboratoriami tymi są:

• Sekcja Badań Żywności Genetycznie Zmodyfikowanej – WSSE Białystok – Dział Laboratoryjny,
• Pracownia Badania Żywności Genetycznie Zmodyfikowanej – WSSE Poznań – Laboratorium Badania Żywności,
• Regionalne Laboratorium Badań Żywności Genetycznie Modyfikowanej – WSSE Rzeszów – Dział Laboratoryjny w Tarnobrzegu. Laboratorium to jest krajowym laboratorium referencyjnym włączonym do Europejskiej Sieci Laboratoriów GMO (ENGL). Zostało ono również wymienione w załączniku II do rozporządzenia Komisji nr 1981/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. ustalającym szczegółowe zasady wykonania przepisów art. 32 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wspólnotowego laboratorium referencyjnego dla organizmów zmodyfikowanych genetycznie, stanowiącym wykaz krajowych laboratoriów referencyjnych wspierających unijne laboratorium referencyjne (CRL) w badaniu i uwierzytelnianiu metod wykrywania i identyfikacji GMO.