WIRUS ZIKA

Co to jest wirus Zika

Wirus Zika jest spokrewniony z wirusami wywołującymi m.in. gorączkę denga, żółtą gorączkę, gorączkę Zachodniego Nilu, kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) czy japońskie zapalenie mózgu,
główną drogą zakażenia człowieka są ukąszenia komarów należących do gatunków z rodzaju Aedes. Komary te wykazują aktywność w ciągu dnia, w szczególności o poranku oraz późnym popołudniem i występują zarówno na terenach wiejskich, w lasach tropikalnych, jak i w miastach,
wirus szerzy się także przez kontakty seksualne oraz przez łożysko (od zakażonej matki do płodu),
zakażenia wirusem Zika najczęściej przebiegają łagodnie. Chorobie towarzyszą zwykle umiarkowana gorączka, bóle głowy, mięśni lub stawów, bóle zagałkowe, zapalenie spojówek, swędzącą wysypka grudkowa, złe samopoczucie. Objawy występują zwykle po kilku dniach od ukąszenia komara
(z reguły 3-14 dni) i zwykle nie trwają dłużej niż tydzień. Do 80% przypadków może mieć przebieg bezobjawowy,
zakażenie wirusem Zika w czasie ciąży jest przyczyną małogłowia i innych wad wrodzonych rozwijającego się płodu i noworodka. Zakażenie Zika w ciąży powoduje również powikłania ciąży, takie jak utrata płodu, urodzenie martwego dziecka i poród przedwczesny,
u dorosłych i starszych dzieci zakażenie wirusem Zika jest również przyczyną zespołu Guillain-Barré, neuropatii i zapalenia rdzenia.

Jaka jest obecnie sytuacja?

Transmisja wirusa Zika występuje w krajach znajdujących się w zasięgu geograficznym komarów mogących przenosić wirusa i jak dotąd została ona udokumentowana w 84 państwach i rejonach świata. Jednocześnie obszar występowania zakażeń Zika w dużej mierze pokrywa się z obszarem występowania dengi, żółtej gorączki i gorączki chikungunya, które są przenoszone przez te same gatunki komarów. Na obszarach tych występuje także ryzyko zachorowania na malarię.

Aktualne rozprzestrzenienie wirusa Zika wg WHO dostępne jest tutaj

Od początku epidemii zakażeń wirusem Zika w 2015 r. rodzime zachorowania przebiegające z zaburzeniami neurologicznymi (GBS) oraz przypadki małogłowia u noworodków były stwierdzane w krajach endemicznego występowania wirusa Zika (głównie kraje Ameryki Centralnej i Południowej oraz region Pacyfiku),
w krajach UE jak dotąd od 2018 r. nie odnotowano rodzimych zachorowań wywołanych wirusem Zika, odnotowuje się natomiast wyłącznie przypadki zawleczone wśród osób powracających z rejonów endemicznych dla wirusa Zika, zachorowania,
w Polsce brak jest warunków środowiskowo-klimatycznych, które mogłyby spowodować rozprzestrzenianie się choroby w naszym kraju. Dlatego też, ryzyko wystąpienia przypadków zakażeń i zachorowań wywołanych wirusem Zika u osób zamieszkujących w Polsce jest związane z wyjazdami turystycznymi do regionów geograficznych powszechnego występowania komarów przenoszących wirusa Zika.

Zalecenia dla podróżujących

Przed podróżą

należy skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, który udzieli informacji nt. zasad przygotowania się do podróży. Wizyta u tego specjalisty powinna odbyć się nie później niż 6-8 tyg. przed planowaną podróżą, co pozwoli na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki,
kobietom w ciąży/kobietom planującym ciążę zaleca się odłożyć podróż w rejony występowania Zika, zaś w przypadku braku możliwości zmiany planów zaleca się skonsultować z lekarzem ginekologiem-położnikiem,
osoby, u których stwierdza się przewlekle przebiegające choroby takie jak: cukrzyca, choroby płuc, niewydolność nerek, niewydolność krążenia powinny skonsultować się z lekarzem przed podjęciem decyzji o wyjeździe w regiony występowania zakażeń Zika.

Zapobieganie zachorowaniu w trakcie pobytu

Ponieważ nie istnieje ani szczepionka ani profilaktyka lekowa przeciwko wirusowi Zika, osoby wyjeżdżające w rejony endemiczne dla tego wirusa powinny stosować się do rekomendacji, które obowiązują także w przypadku innych chorób tropikalnych przenoszonych przez komary:

używaj repelentów w celu uniknięcia pogryzienia przez komary zarówno w ciągu dnia jak i w nocy, podczas przebywania na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń,
noś odpowiedni ubiór chroniący przed pokąsaniem przez komary (ubrania jasne, najlepiej zakrywające ciało z długimi nogawkami i rękawami, zakrywające stopy, nakrycie głowy),
używaj moskitier,
pozostawaj w pomieszczeniach (najlepiej klimatyzowanych lub posiadających wiatraki) w okresie pór dnia, w których aktywność komarów jest największa,
w razie zachorowania w trakcie pobytu niezwłocznie zasięgnij porady lekarskiej.

Po powrocie

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych w ciągu 14 dni po powrocie należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży,
kobiety w ciąży powinny poinformować pracowników służby zdrowia o swojej historii podróży, gdy szukają pomocy medycznej. Obecnie nie zaleca się rutynowych badań w kierunku zakażenia wirusem Zika u kobiet w ciąży powracających z regionów endemicznego występowania Zika, szczególnie u tych u których nie występują żadne objawy ani nieprawidłowe wyniki badania USG,
wszyscy podróżujący powracający z obszarów, na których może się przenosić wirus Zika, powinni prawidłowo i konsekwentne stosować prezerwatywy, lub rozważyć powstrzymanie się od seksu przez co najmniej 3 miesiące w przypadku mężczyzn oraz 2 miesięcy dla kobiet,
partnerzy seksualni kobiet w ciąży powinni stosować konsekwentnie prezerwatywy lub powstrzymywać się od aktywności seksualnej przez cały czas trwania ciąży.

Informacje dotyczące bezpieczeństwa w czasie podróży znajdują się na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych "Odyseusz" oraz "Informacja dla podróżujących", a także w aplikacji MSZ na smartfony "Polak za granicą".

Informacja opracowana na podstawie materiałów WHO.