Główny Inspektorat
Sanitarny

Syncytialny wirus oddechowy (RSV- respiratory syncytial virus) to powszechny wirus układu oddechowego, który powoduje łagodne objawy przypominające przeziębienie.
RSV może dotknąć osoby w każdym wieku, a prawie wszystkie dzieci zostaną zakażone wirusem RSV przed ukończeniem drugiego roku życia.
Pomimo tego, że większość przypadków jest łagodna (osoby zakażone wirusem RSV zwykle wracają do zdrowia w ciągu około tygodnia bez konieczności leczenia), RSV może zaostrzyć istniejące schorzenia i powodować poważne komplikacje, które mogą zagrażać życiu. Najbardziej zagrożone są wcześniaki i dzieci poniżej szóstego miesiąca życia, osoby powyżej 65 roku życia oraz osoby z osłabionym układem odpornościowym lub istniejącymi wcześniej schorzeniami, takimi jak cukrzyca, choroby serca i choroby płuc.

RSV przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową, gdy zakażona osoba oddycha, mówi, kaszle lub kicha.

RSV może również rozprzestrzeniać się poprzez kontakt bezpośredni z osobą zakażoną jak również poprzez kontakt pośredni z powierzchniami, czy przedmiotami, skażonymi wirusem.

Objawy pojawiają się zwykle od dwóch do ośmiu dni po zakażeniu i najczęściej obejmują kaszel, kichanie, gorączkę, katar, świszczący oddech, ból gardła, ból głowy, zmęczenie.

U niemowląt zakażonych wirusem RSV mogą wystąpić objawy, takie jak drażliwość, utrata apetytu, zmiany w sposobie oddychania, bezdech (szczególnie podczas snu).

U dzieci poniżej 5 roku życia wirus RSV może również powodować przyspieszony oddech, problemy z połykaniem czy  sepsę.

Dorośli mogą natomiast doświadczać również dezorientacji i duszności.

Powikłania ciężkiego zakażenia RSV obejmują zapalenie oskrzelików, zapalenie małych dróg oddechowych w płucach i zapalenie płuc, zakażenie płuc.

Krótkie, płytkie oddechy, rozszerzenie nozdrzy podczas wdechu, głośny oddech, przerwy w oddychaniu i zapadanie się klatki piersiowej oznaczają potrzebę pilnej opieki medycznej. Ponadto rodzice powinni zwrócić uwagę na niebieskie lub szare zabarwienie warg, ust lub paznokci, ponieważ jest to oznaka krytycznie niskiego poziomu tlenu we krwi. 

U niemowląt może również rozwinąć się sepsa, infekcja układu krwionośnego, która może powodować różne objawy, w tym spadek ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca i gorączkę.

W UE, Norwegii i Wielkiej Brytanii wirus RSV jest odpowiedzialny za hospitalizację około 213 000 dzieci poniżej piątego roku życia, z których niektóre wymagają intensywnej terapii, oraz około 158 000 dorosłych każdego roku. Co roku jedna na dwadzieścia osób starszych w Europie zapada na RSV.

Łagodne przypadki infekcji RSV zwykle nie wymagają leczenia, ponieważ chorzy wracają do zdrowia po kilku dniach.

U niemowląt i małych dzieci objawy ciężkiego zakażenia RSV, które wymagają pilnej pomocy medycznej, są związane z trudnościami w oddychaniu. Leczenie szpitalne może obejmować opiekę wspomagającą, podanie leków przeciwwirusowych, wspomaganie oddychania, a także specjalne leczenie powikłań, które mogą się pojawić.

Podstawowe środki zapobiegawcze są takie same jak w przypadku większości innych wirusów układu oddechowego. Obejmują one unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi, częste mycie lub dezynfekcja rąk, unikanie dotykania oczu, nosa lub ust, utrzymywanie właściwej higieny dróg oddechowych i etykiety kaszlu.

Jednak najskuteczniejszą formą zapobiegania infekcjom wywołanym przez RSV są szczepienia Ochronne.

W 2023 r. Unia Europejska zatwierdziła pierwszą szczepionkę przeciwko RSV odpowiednią do ochrony niemowląt w wieku do sześciu miesięcy, a także dwie szczepionki dla osób starszych. Po podaniu matce w czasie ciąży przeciwciała wytworzone w odpowiedzi na szczepionkę mogą przenikać przez łożysko do płodu, chroniąc dziecko przez okres do sześciu miesięcy po urodzeniu