W zakresie liberalizacji międzynarodowych kolejowych przewozów pasażerskich szefowie resortów odpowiedzialnych za transport omówili możliwości poprawy połączeń transgranicznych, zwiększenia wydajności i ogólnej poprawy jakości usług kolejowych. Zobowiązali się do promowania otwartej konkurencji, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa pasażerów i zachowaniu wysokich standardów usług. Wskazano na konieczność ścisłej współpracy i koordynacji między krajami V4 przy określaniu procedury organizowania przetargu na linie międzypaństwowe, by uzyskać wspólne, wymierne korzyści.

W toku dyskusji wiceminister infrastruktury Andrzej Bittel stwierdził, że: otwarty dostęp do przewozów jest jednym z filarów postępującej liberalizacji rynku pasażerskich przewozów kolejowych w Europie. Wykonywanie przewozów w tym trybie powinno jednak odbywać się na określonych zasadach, równych dla wszystkich aplikantów. Zwrócił także uwagę na konieczność zharmonizowania krajowych ram prawnych i zasad organizowania przetargów na tę samą kolejową usługę pasażerską. Wskazał, że warto byłoby uprościć przygotowanie tych samych dokumentów przetargowych i ustanowić wspólną procedurę przetargową w celu zorganizowania konkurencyjnego przetargu lub jednego przetargu na nowe międzynarodowe kolejowe przewozy pasażerskie.

Na spotkaniu przedstawione zostały aktualne informacje na temat postępów w projekcie kolei dużych prędkości, planowanych na terenie krajów Trójmorza. Podkreślono ciągłe wsparcie projektu i jego znaczenie w promowaniu zrównoważonego transportu, wspieraniu rozwoju gospodarczego i wzmacnianiu połączeń regionalnych.

W rozmowie poruszone zostały możliwości finansowania projektów budowy i rozwoju infrastruktury transportowej w regionie V4. Wymieniono poglądy na temat różnych mechanizmów finansowania, w tym europejskich funduszy strukturalnych (EFSI), instrumentu „Łącząc Europę" (CEF - ang. Connecting Europe Facility), Funduszu Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), partnerstw publiczno-prywatnych i budżetów krajowych. Ministrowie zgodzili się zacieśnić współpracę i badać innowacyjne modele finansowania, by zapewnić terminową i skuteczną realizację projektów infrastruktury transportowej.

Szeroko przedstawione zostały postępy w budowie drogowego szlaku Via Carpatia, kluczowego elementu nowo utworzonego korytarza transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, Bałtyk – Morze Czarne – Morze Egejskie, łączącego państwa V4 z państwami bałtyckimi i Europy Południowej.

Uczestnicy spotkania podkreślili potrzebę jak najszybszego zakończenia budowy szlaku Via Carpatia i omówili możliwości finansowania wybranych segmentów i strategie przezwyciężenia istniejących wyzwań.

Ministrowie omówili stan toczących się negocjacji w sprawie określenia norm emisji spalin Euro 7. Wprowadzenie tej nowej normy ma na celu przede wszystkim zmniejszenie emisji do atmosfery zanieczyszczeń (dwutlenku węgla CO2, tlenków azotu NOx oraz cząstek stałych) z transportu. Projekt rozporządzenia UE w tej sprawie Komisja Europejska opublikowała w lutym br. W zaproponowanej regulacji, w przypadku aut osobowych i pojazdów dostawczych ma zacząć obowiązywać od lipca 2025 roku. Pojazdów ciężarowych i autobusów będzie dotyczyć od 2027 roku. Zastanawiano się nad potencjalnym wpływem tej propozycji na sektor transportowy oraz motoryzacyjny. Uczestnicy debaty zgodzili się ściśle monitorować prace nad tym rozporządzeniem, angażować w dyskusje na temat tej propozycji oraz współpracować przy rozwiązywaniu problemów lub potencjalnych wyzwań, które mogą się pojawić.

Wiceminister Andrzej Bittel stwierdził, że przyjęcie zaproponowanych norm emisji spalin w tak krótkim okresie spowoduje ogromne zwiększenie kosztów produkcji samochodów osobowych i ciężarowych, aby sprostać wymogom tej normy, a którymi zostaną obciążeni nabywcy. Aktualna sytuacja geopolityczna, w tym niedobory energii, wysoka inflacja, wyzwania surowcowe, a także brak wystarczającej infrastruktury ładowania dla pojazdów zeroemisyjnych będzie miało negatywne skutki zarówno dla całej branży motoryzacyjnej, jak i transportowej.

Spotkanie w formule ministrów ds. transportu państw Grupy Wyszehradzkiej ma cykliczny charakter i organizowane jest przez aktualne prezydencje w V4. Obecnie do 30 czerwca br. pełni ją Słowacja, a od 1 lipca br. przewodnictwo przejmą Czechy.