Komenda Główna
Państwowej Straży Pożarnej

W 1991 r. na mocy ustawy o ochronie przeciwpożarowej powołano ksrg jako element organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, którego podstawowym celem miało być ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. Szczegółowe zasady działania Systemu określono w 1994 r. w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad organizacji ksrg (Dz. U. nr 140, poz. 799).
W pierwszym roku funkcjonowania ksrg (1995 r.) do Systemu włączonych zostało 1 664 jednostek OSP. Łącznie w latach 1995 – 2013 do ksrg włączono 3997 jednostek co stanowi blisko 80% wszystkich obecnie włączonych do ksrg jednostek.

Minister właściwy do spraw wewnętrznych pełni nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, wojewoda lub starosta odpowiednio na obszarze kraju, województwa lub powiatu określają zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, koordynują jego funkcjonowanie i kontrolują wykonywanie wynikających stąd zadań, a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska kierują tym systemem.

Głównym celem ksrg jest ochrona życia, zdrowia, mienia i środowiska, poprzez:

• walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi,
• ratownictwo techniczne,
• ratownictwo chemiczne,
• ratownictwo ekologiczne,
• ratownictwo medyczne,
• współpracę z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz systemem powiadamiania ratunkowego.

Ponadto krajowy system ratowniczo-gaśniczy w ramach posiadanych sił i środków współpracuje z właściwymi organami i podmiotami podczas zdarzeń nadzwyczajnych wywołanych zagrożeniem czynnikiem biologicznym, w tym podczas zdarzeń o charakterze terrorystycznym oraz bierze udział w likwidacji zagrożenia, w tym w działaniach ratowniczych, w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego.

Fundamentem ksrg jest Państwowa Straż Pożarna, która zapewnia niezbędne zaplecze kadrowe, sprzętowe i logistyczne. Integralnym i najbardziej licznym komponentem ksrg są ochotnicze straże pożarne. Ponadto wśród podmiotów obecnie włączonych do Systemu znajdują się również następujące jednostki ochrony przeciwpożarowej: wojskowe straże pożarne, zakładowe straże pożarne, zakładowe służby ratownicze oraz lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze.

Aktualna sieć jednostek ksrg obejmuje następujące podmioty:

• 504 jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP funkcjonujące w strukturze 335 Komend Powiatowych/Miejskich PSP,
• 5 154 jednostki OSP włączone do ksrg,
• 3 zakładowe straże pożarne,
• 1 zakładowa służba ratownicza,
• 1 lotniskowa służby ratowniczo-gaśnicze,
• 24 jednostki Wojskowych Straży Pożarnych.

Dobowy standard gotowości operacyjnej KSRG w jednostkach ratowniczo-gaśniczych będących w strukturze komend powiatowych i miejskich PSP wynosi ponad 5 tys. strażaków i ok. 5,4 tys. samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych.  Potencjał jednostek OSP włączonych do ksrg, to ponad 120 tys. strażaków ratowników uprawnionych do udziału w działaniach ratowniczych oraz około 12 tys. samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych.

W ramach sieci jednostek ochrony przeciwpożarowej, które są przygotowane do realizacji zadań w każdej dziedzinie ratownictwa w zakresie podstawowym, Państwowa Straż Pożarna posiada również w swoich zasobach siły i środki przeznaczone do realizacji specjalistycznych czynności ratowniczych przez odpowiednio wyszkolonych strażaków PSP z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu ratowniczego.

Wydzielone zasoby ratownicze są zorganizowane w 195 specjalistycznych grupach ratowniczych:

• 53 grupach wodno-nurkowych (SGRW-N),
• 31 grupach wysokościowych (SGRW)
• 26 grupach technicznych (SGRT),
• 21 grupach poszukiwawczo-ratowniczych (SGPR),
• 49 grupach chemiczno-ekologicznych (SGRChem),
• 15 grupach sonarowych (SGS).

Centralny odwód operacyjny (COO) to wydzielony zasób ratowniczy na poziomie krajowym, formowany przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z oddziałów i pododdziałów utworzonych przez właściwych komendantów Państwowej Straży Pożarnej, w tym komendantów szkół Państwowej Straży Pożarnej w oparciu o siły Państwowej Straży Pożarnej.

Centralny odwód operacyjny jest formowany w celu realizacji zadań podczas:

• akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń, w sytuacji, gdy ich zakres przekracza możliwości sił krajowego systemu ratowniczo gaśniczego z terenu powiatu lub województwa.
• działań będących w kompetencji innych niż jednostki ochrony przeciwpożarowej podmiotów, w zakresie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych
• innych zdarzeń, podczas których możliwe jest przewidzenie wystąpienia zagrożeń,

Uprawnionym do dysponowania oddziałów i pododdziałów COO jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, dowódca COO lub osoba upoważniona przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. Dysponowanie oddziałów i pododdziałów COO prowadzone jest przez Stanowisko Kierowania Komendanta Głównego PSP.

W skład COO wchodzą:

• dowódca centralnego odwodu operacyjnego,
• zastępca dowódcy centralnego odwodu operacyjnego,
• sztab centralnego odwodu operacyjnego wraz z jego szefem,
• oddziały taktyczne,
• pododdziały taktyczne,
• pododdziały logistyczne,
• pododdziały szkolne.