Komenda Główna
Państwowej Straży Pożarnej

26 sierpnia 1992 roku w Kuźni Raciborskiej wybuchł największy pożar w powojennej Europie. Strawił ponad 9 tys. ha lasów. Podczas akcji zginęło dwóch strażaków walczących z żywiołem. W 30. rocznicę tych wydarzeń odbyły się uroczystości upamiętniające tamte dramatyczne dni. 

Obchody rocznicowe rozpoczęły się przy symbolicznych mogiłach mł. kpt. Andrzeja Kaczyny i dh. Andrzeja Malinowskiego złożeniem przez dowódcę uroczystości, Zastępcy Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej nadbryg. dr. inż. Adamowi Koniecznemu meldunku o gotowości do rozpoczęcia uroczystości. Zaproszonych gości powitał Komendant Powiatowy PSP w Raciborzu bryg. Jarosław Ceglarek. 

By upamiętnić wydarzenia sprzed 30 lat, Zastępca Komendanta Głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny w asyście Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP nadbryg. Jacka Kleszczewskiego, Opolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP st. bryg. Krzysztofa Kędryka oraz Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Pan Józef Kubica w asyście Dyrektora Regionalnego Lasów Państwowych w Katowicach Pana Damiana Siebera, odsłonili pamiątkową tablicę. Posadzili również Dąb Papieski, poświęcony 27 października 2021 roku, przy grobie św. Jana Pawła II. To drzewo będzie przez wieki symbolem pamięci o poległych, poświeceniu strażaków, leśników, żołnierzy, policjantów w gaszeniu tragicznego pożaru oraz trudu leśników w odbudowie tego, co strawił żywioł.

Przemówienie okolicznościowe wygłosił Zastępca Komendanta Głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny -  „Przybyli na miejsce strażacy, zarówno z Państwowej Straży Pożarnej, która, funkcjonowała od dwóch miesięcy, jak i druhowie, zmierzyli się z żywiołem, z którym nie było równej walki - to była heroiczna walka, dwóch z nich tą walkę przegrało, poświęcili swoje życie" – powiedział w swoim przemówieniu Zastępca Komendanta Głównego PSP.  "(…) Ogrom żywiołu, jaki miał miejsce 30 lat temu nie mieścił się w standardach przyjętych wtedy przez nas w taktyce działań gaśniczych. Dużo się zmieniło od tamtych lat w zakresie wyposażenia, sposobu postępowania, Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego, a także gospodarki leśnej. Dzisiaj pomagamy kolegom zza granicy w wielu takich akcjach, jak ta nasza sprzed 30 lat” – dodał. Zastępca Komendanta Głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny podziękował także byłym, jak i obecnym komendantom za to, że pielęgnują pamięć o poległych strażakach oraz o wydarzeniach z tamtych dni.

W dalszej części uroczystości oddano hołd poległym strażakom – mł. kpt. Andrzejowi Kaczynie i dh. Andrzejowi Malinowskiemu. Wieńce złożyli:
- Prezes Rady Ministrów Pan Mateusz Morawiecki, w imieniu Prezesa Rady Ministrów wieniec złożył Pan Robert Magdziarz - Wicewojewoda Śląski, 
- Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Poseł na Sejm RP Pan Michał Woś, w imieniu Wiceministra wieniec złożył Pan Szymon Szrot – Dyrektor Biura Poselskiego,
- Senatorowie RP - Pani Ewa Gawęda oraz Pan Wojciech Piecha,
- Zastępca Komendanta Głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny w asyście Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP nadbryg. Jacka Kleszczewskiego oraz Opolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP st. bryg. Krzysztofa Kędryka, 
- Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Pan Józef Kubica w asyście Pana Kazimierza Michalskiego oraz Pana Huberta Wiśniewskiego - Zastępców Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach,
- szefowie służb mundurowych woj. śląskiego - Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach nadinsp. Roman Rabsztyn, Komendant Śląskiego Oddziału Straży Granicznej gen. bryg. SG Adam Jopek oraz Dyrektor Delegatury ABW w Katowicach płk. Paweł Pilawa,
- Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach Pan Damian Sieber w asyście zastępcy Dyrektora RDLP w Katowicach Pana Juranda Irlika i Nadleśniczego Nadleśnictwa Rudziniec Pana Wiesława Kucharskiego, 
- Prezes Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP Województwa Śląskiego dh Henryk Kiepura oraz Członek Prezydium Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP województwa opolskiego dh Michał Klimek,
- Naczelnik wydziału kadr RDLP w Katowicach Pani Wioletta Koper-Staszowska w asyście Nadleśniczego Nadleśnictwa Katowice Pana Stanisława Jeziorańskiego oraz Pana Wojciecha Jaronia głównego specjalisty ds. BHP i Ochrony Mienia,
- przedstawiciele władz samorządowych.

Następnie w Bazylice Matki Bożej Pokornej w Rudach odprawiona została uroczysta msza święta, którą celebrował Biskup Gliwicki Jan Kopiec.

Dalsze uroczystości zorganizowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Katowicach oraz Komendę Wojewódzką PSP w Katowicach odbyły się na dziedzińcu Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego w Rudach. Rangę wydarzenia podkreślił udział sztandaru Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach w asyście kompanii honorowej pod dowództwem kpt. Szymona Kwaśnicy oraz sztandaru Lasów Państwowych w asyście pododdziału honorowego. W uroczystości asystowały poczty sztandarowe Komendy Wojewódzkiej PSP w Opolu, Zarządu Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP Województwa Śląskiego, Komendy Powiatowej PSP w Raciborzu, Związku Leśników Polskich Regionu Górnośląskiego oraz Krajowej Sekcji Pracowników Leśnictwa NSZZ Solidarność. Uroczystość uświetnił Zespół Reprezentacyjny Sygnalistów Myśliwskich Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach pod dyrekcją Adama Migurskiego. 

Podczas uroczystości wręczono, nadane przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudę, odznaczenia państwowe. Brązowy Krzyż Zasługi otrzymał funkcjonariusz PSP, natomiast Medale za Ofiarność i Odwagę otrzymali druhowie OSP. Dekoracji dokonał Zastępca Komendanta Głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny w asyście Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP nadbryg. Jacka Kleszczewskiego i Prezesa Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP Województwa Śląskiego Pana Henryka Kiepury.

Na zakończenie uroczystości zaprezentowany został film „Jak Feniks z popiołów” opowiadający o pożarze sprzed 30 lat oraz odbudowie lasów zniszczonych katastrofalnym żywiołem. 

W uroczystościach wzięli udział :
- Senatorowie RP – Pani Ewa Gawęda oraz Pan Wojciech Piecha,
- Poseł na Sejm RP - Pani Teresa Glenc,
- Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Pełnomocnik Rządu ds. Leśnictwa i Łowiectwa, Poseł na Sejm RP – Edward Siarka, 
- Dyrektor Biura Poselskiego Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, Posła na Sejm RP Pana Michała Wosia - Pan Szymon Szrot,
- Zastępca Komendanta Głównego PSP - nadbryg. dr inż. Adam Konieczny,
- Wicewojewoda Śląski - Pan Robert Magdziarz,
- Śląski Komendant Wojewódzki PSP - nadbryg. Jacek Kleszczewski,
- Opolski Komendant Wojewódzki PSP - st. bryg. Krzysztof Kędryk, 
- Zastępca Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP - bryg. Arkadiusz Krzemiński,
- Dyrektor Generalny Lasów Państwowych - Pan Józef Kubica, 
- Dyrektor Regionalny Lasów Państwowych w Katowicach - Pan Damian Sieber,
- Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach - nadisp. Roman Rabsztyn,
- Komendant Śląskiego Oddziału Straży Granicznej - gen. bryg. SG Adam Jopek,
- Dyrektor Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Katowicach - płk. Łukasz Górny,
- Prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach - Pan Tomasz Bednarek,
- Sekretarz Województwa Śląskiego – Pan Dariusz Ptaś,
- Prezydent Miasta Racibórz - Pan Dariusz Polowy,
- Zastępca Burmistrza Miasta Kuźnia Raciborska – Pani Sylwia Brzezicka - Tesarczyk,
- Wójt Gminy Nędza - Pani Anna Iskała,
- komendanci powiatowi i miejscy PSP woj. śląskiego,
- Dowódca 133 Batalionu Lekkiej Piechoty w Cieszynie - ppłk. Daniel Baron,
- Prezes Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP woj. śląskiego dh Henryk Kiepura wraz z wiceprezesami - dh. Janem Ozgą i dh. Stefanem Kapturem.

 

26 sierpnia 1992 roku około godziny 14.00 ogień pojawił się przy torach kolejowych łączących Racibórz z Kędzierzynem-Koźlem. Gorący wiatr szybko przenosił płomienie, czego skutkiem był największy pożar w powojennej Polsce i Europie. Z ogniem walczyło łącznie: 
•    4 700 strażaków z 34 województw (z 49 wówczas istniejących),
•    3 200 żołnierzy,
•    650 policjantów,
•    1 220 członków obrony cywilnej,
•    1 150 leśników z 35 nadleśnictw.
Wykorzystano 1 100 pojazdów strażackich, 5 śmigłowców, 50 cystern kolejowych i 6 lokomotyw oraz 26 samolotów typu Dromader, czołgi i sprzęt inżynieryjny. Rannych zostało 50 osób, które odwieziono do szpitali, a kolejnych 2 000 odniosło lekkie obrażenia. Ogień strawił ponad 9 tys. hektarów lasu, zniszczonych zostało 15 wozów strażackich, 26 motopomp oraz 70 km węży strażackich. Koszt akcji wyceniono na 50 mln zł, a straty na 300 mln zł.
W akcji gaśniczej zginęli dwaj strażacy – mł. kpt. Andrzej Kaczyna pełniący służbę w Jednostce Ratowniczo – Gaśniczej PSP w Raciborzu, który zginął w samochodzie pożarniczym oraz druh Andrzej Malinowski, członek Ochotniczej Straży Pożarnej w Kłodnicy w woj. opolskim, którego ciało odnalezione zostało w miejscu, gdzie znajduje się symboliczna mogiła. 
 

opracowanie i zdjęcia: KW PSP w Katowicach