Komenda Główna
Państwowej Straży Pożarnej

W związku z pożarami lasów, w poniedziałek 12 sierpnia 2024 roku, Grecja za pośrednictwem Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego UE (ERCC), wystosowała prośbę o pomoc ratowniczą w pierwszej kolejności w postaci samolotów i śmigłowców gaśniczych, następnie w postaci modułów do gaszenia pożarów lasów z wykorzystaniem samochodów pożarniczych GFFFV oraz modułów do gaszenia pożarów lasów bez wykorzystania samochodów gaśniczych GFFF najlepiej z państw graniczących z Grecją.

Polska straż pożarna zaoferowała pomoc ratowniczą Grecji, która zmagała się z pożarami lasów. Zaoferowano wykorzystanie modułu do gaszenia pożarów lasów GFFF, który nie wymaga wykorzystania samochodów gaśniczych. Moduł składa się z 40 strażaków i pięciu ton sprzętu ratowniczego i logistycznego.

Decyzja o wykorzystaniu modułu GFFF była podyktowana kilkoma kluczowymi czynnikami. Przede wszystkim wykorzystanie transportu lotniczego umożliwia szybkie dotarcie na miejsce działań. W porównaniu z transportem drogowym, transport lotniczy umozliwia znaczne skrócenie czasu reakcji, co jest istotne w sytuacjach kryzysowych, takich jak pożary lasów.

Poza szybkim czasem reakcji, moduł GFFF charakteryzuje się wysoką efektywnością wykorzystania potencjału ratowniczego. Współpraca z samolotami i śmigłowcami gaśniczymi, które wykonują zadania gaśnicze na miejscu, pozwala na skuteczne i efektywne zwalczanie pożarów. Dodatkowo, moduł GFFF współpracuje z miejscowymi siłami straży pożarnej operującymi w rejonie pożaru, co dodatkowo zwiększa efektywność działań. Należy również pamiętać, że zrzut wody z samolotu lub śmigłowca nie zawsze jest w stanie całkowicie ugasić płomienie, a pojazdy pożarnicze nie dadzą rady dotrzeć w każdy zakątek trudnego, górzystego terenu.

Moduły GFFF wyposażone są w sprzęt, który pozwala ponadto na obronę terenu przed zbliżającym się frontem pożaru poprzez wykonywanie pasów zdemineralizowanej ziemi oraz stosowania ognia technicznego, aby zmniejszyć ilość dostępnego dla pożaru paliwa. Technika ta powszechnie stosowana jest w USA, Francji, na Półwyspie Iberyjskim czy w Kanadzie. Jednym z bardziej znanych przykładów wykorzystania tej taktyki są właśnie słynni amerykańscy „Hotshots”.

Pomimo gotowości do udzielenia pomocy w zwalczaniu pożarów w Grecji oraz potencjalnych korzyści wynikających z szybkiego czasu reakcji i efektywnego wykorzystania zasobów, oferta polskiej straży pożarnej nie została zaakceptowana przez stronę grecką.

Państwowa Straż Pożarna nadal monitoruje sytuację pożarową w Europie. Informacje o licznych pożarach występujących w krajach basenu Morza Śródziemnego są na bieżąco analizowane i oceniane. Państwowa Straż Pożarna jest w stałej gotowości aby udzielić pomocy tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne.

Analiza efektywności modułów GFFF i GFFFV w zwalczaniu pożarów

Zwalczanie pożarów lasów to skomplikowane zadanie, które wymaga precyzyjnej koordynacji i efektywnego wykorzystania dostępnych zasobów. W tym kontekście, moduły GFFF i GFFFV odgrywają kluczową rolę.

Oba rodzaje modułów posiadają swoją specyfikę i sprawdzają się w nieco innych warunkach, a taktyka, którą wykorzystują znacząco różni się od siebie. Moduły GFFFV bazują przede wszystkim na podawaniu wody z pojazdów pożarniczych, budowie magistral wodnych i używaniu pojazdów w bezpośrednim natarciu na pożar.  Pojazdy jednak nie są w stanie wjechać w bardzo trudny teren a budowa magistrali wodnej jest czasochłonna i nie pozwala na jej szybkie przemieszczenie. Moduły GFFF wykorzystują przede wszystkim narzędzia ręczne oraz małą armaturę wodną do zwalczania pożarów. Są one znacznie bardziej mobilne, mogą być transportowane przy pomocy śmigłowców, pojazdów terenowych lub poruszać się pieszo w trudnym terenie. Świetnie sprawdzają się we współpracy ze statkami powietrznymi. Jednak w celu zapewnienia wysokiej skuteczności działań należy używać wiele takich zespołów równocześnie.

 

Porównanie czasu mobilizacji i kosztów

Czas dojazdu modułu GFFFV z Polski do Grecji wynosi co najmniej trzy dni, co oznacza, że czas wejścia do działań modułu GFFF jest znacznie szybszy. Mobilizacja modułu GFFF trwa jedynie sześć godzin, a następnie odbywa się transport lotniczy, co znacznie skraca czas dotarcia oraz wejście ratowników do działań na miejscu pożaru.

Koszt wysłania GFFFV jest kilkukrotnie wyższy niż GFFF. Ponadto, efektywność wykorzystania sił ratowniczych modułu GFFF w stosunku do modułu GFFFV szacujemy na 90%. Wpływa na to m.in. fakt, że teren działań jest trudno dostępny, dlatego potencjał samochodów gaśniczych nie zostanie wykorzystany w pełni, a do działań będą kierowani strażacy z podręcznym sprzętem do dogaszania.

Doświadczenia z akcji gaśniczych

Doświadczenie akcji gaśniczych pożarów we Francji (2022) i Grecji (2023, 2021) pokazało, że moduły zagraniczne często traktowane są jako rezerwa dla krajowych sił ratowniczych i nie zawsze są kierowane do działań w pierwszej kolejności. Dyspozycje dla modułów zagranicznych zazwyczaj realizowane są po wyczerpaniu zasobów krajowych.

Analiza wyżej wymienionych czynników wskazuje na wyższą efektywność i korzyści z wykorzystania modułu GFFF w porównaniu do modułu GFFFV, szczególnie w kontekście kosztów, czasu mobilizacji i efektywności działań. Jednak ostateczna decyzja o wyborze modułu powinna zawsze zależeć od specyfiki danego pożaru i dostępnych zasobów.

 

Zdjęcia: asp. Piotr Janiuk - Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu.