Międzynarodowa Noc Nietoperzy już w najbliższy weekend. Obchodzona jest od 1997 roku z inicjatywy organizacji EUROBATS (Agreement on the Conservation of Populations of the Bats), która zajmuje się ochroną populacji nietoperzy w Europie. Jej celem jest zwrócenie uwagi na jedną z najbardziej zagrożonych wyginięciem grup zwierząt.

W temacie nietoperzy funkcjonuje wiele mitów, na przykład taki, że wplątują się we włosy, albo że piją krew…

A jak jest naprawdę?

Nietoperze to malutkie i z wielu względów bardzo ważne ssaki. Choćby z uwagi na to, że eliminują wiele gatunków insektów uciążliwych dla ludzi. Ilość zjadanych przez nie owadów, w tym komarów można przeliczać na tony!

A jak to jest z tym wypijaniem krwi?

W naszych warunkach klimatycznych jesteśmy bezpieczni. Tylko trzy gatunki (na ponad 1300 z całego świata) żyjące w ciepłym klimacie Ameryki Środkowej i Południowej, odżywiają się krwią. Żerują one z reguły na zwierzętach domowych – nacinają ich skórę i zlizują lub spijają krew. Czy skojarzenie z naszymi rodzimymi komarami jest uzasadnione? Chyba tak.

Czy nietoperze wkręcają się we włosy?

Nie. To tylko przesąd. Umiejętność bardzo zwrotnego lotu oraz nawigacji w przestrzeni przy pomocy echolokacji sprawia, że w pogoni za owadami nietoperze potrafią przelecieć bardzo blisko ludzkiej głowy. Jesteśmy dla nich po prostu elementami otoczenia. Nietoperze doskonale widzą i „słyszą” (albo raczej: „widzą słuchem”) zarówno nas, jak i nasze włosy – i, jak każde dzikie zwierzę, unikają kontaktu. Można przypuszczać, że dawniej w ten właśnie sposób zniechęcano dziewczęta do nocnych spacerów.

To w końcu są ptaki, czy ssaki?

Wbrew pozorom nietoperze to ssaki. A umiejętność lotu wzbudzała i wzbudza u ludzi trudność w zaliczeniu ich do odpowiedniej grupy zwierząt. Sama polska nazwa „nie-to-perz”, czyli odwracając „to-nie-pierz” („nie-ptak”; kiedyś „pierzem” w naszym języku określano ptactwo) świadczy o tym dylemacie. Nietoperze nie mają piór i wykazują cechy typowe dla gromady ssaków: ciało pokryte futrem, żyworodność i karmienie młodych mlekiem wytwarzanym przez specjalne gruczoły samic. Niesamowite.

Czy nietoperze są zagrożone?

Tak. To grupa zwierząt uważana za jedną z bardziej wrażliwych na zmiany w środowisku. Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), co dziesiąty gatunek nietoperza jest zagrożony wyginięciem. Wszystkie krajowe gatunki (jest ich 26) są objęte prawną ochroną gatunkową, a siedem z nich jest uznawanych za zagrożone w skali całego kontynentu. Nietoperze są zagrożone przede wszystkim przez rozmaite działania związane z przekształcaniem środowiska przez ludzi.

Wykorzystane powyżej informacje pochodzą z „Poradnika Ochrony Nietoperzy”, który dostępny jest na stronie internetowej Nietoperze.pl prowadzonej przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy (OTON).

W Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu wspierane są działania mające na celu ochronę nietoperzy w 3 projektach. Łączna wartość dofinansowania przeznaczonego na tej cel to ponad 3 mln zł. Nasze projekty:

- Czynna ochrona mopka zachodniego na wybranych obszarach leśnych w Polsce, realizowany przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy,

- GACEK - kompleksowy program podnoszenia świadomości społecznej na temat ekosystemów stanowiących siedliska nietoperzy, realizowany przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra,

- Czynna ochrona zagrożonych siedlisk i gatunków na cennych przyrodniczo obszarach Mazur wschodnich, realizowany przez Fundację Puszczy Rominckiej.

Przy okazji nocy nietoperzy warto wspomnieć o zbliżających się wydarzeniach w ww. projektach. Przed nami:

- organizowany przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” pierwszy z cyklu wieczorów z nietoperzami, czyli Nietoperze Fortów w Poznaniu – już 25 sierpnia. Zaproszenie.

 - XXX Ogólnopolska Konferencja Chiropterologiczna – 26-29 października 2023 r. organizowana w Leśnym Ośrodku Edukacyjnym w Jedlni-Letnisko przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy.

Zapraszamy!

Informacje o innych projektach realizowanych w Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu znajdziesz na naszej stronie internetowej w Bazie projektów Programu.

 Redakcja

• Zobacz projekty realizowane w Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu: BAZA PROJEKTÓW PROGRAMU
• Zobacz projekty realizowane w ramach Funduszy norweskich i EOG w Europie: MEDIATEKA
• Więcej o Funduszach norweskich i EOG: MAPA PROJEKTÓW