20 lat Polski w Unii Europejskiej - rozwój potencjału ratowniczego Państwowej Straży Pożarnej
01.05.2024
PSP aktywnie wykorzystuje możliwości pozyskania środków pochodzących ze źródeł zewnętrznych. Jeszcze przed akcesją do UE jednostki organizacyjne PSP zrealizowały 42 projekty o łącznej wartości prawie 140 mln PLN.
W perspektywie finansowej 2004-2006 PSP zrealizowała z funduszy strukturalnych 72 projekty o wartości ponad 97 mln PLN.
W perspektywie finansowej 2007-2013 jednostki PSP zrealizowały 273 projekty o łącznej wartości ponad 1 mld PLN. Najwięcej projektów realizowanych było w ramach regionalnych programów operacyjnych na poziomie województw oraz Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), gdzie PSP zrealizowała 9 projektów indywidualnych o łącznej wartości ponad 551 mln PLN. Ponadto, środki pozyskiwane były z programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz Programu Kapitał Ludzki.
W perspektywie finansowej 2014-2020 Komenda Główna PSP zarządzała 4 projektami, ale również koordynowała realizację 1 projektu.
Fundusze europejskie pozwoliły naszej formacji na zagęszczenie sieci ratownictwa specjalistycznego. Skrócił się czas dotarcia sił ratowniczych na miejsce zdarzenia, co z kolei przełożyło się na zwiększenie bezpieczeństwa obywateli na obszarze kraju, ale również w krajach UE.W kontekście operacyjnym możemy również mówić o podniesieniu poziomu gotowości grup realizujących ratownictwo specjalistyczne. Nie bez znaczenia jest także możliwość wykonywania działań analitycznych bezpośrednio na miejscu działań ratowniczych.Zwiększyliśmy skuteczność prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych, wsparliśmy system ratowniczo-gaśniczy, a także usprawniliśmy system ratownictwa na kolei, jak i na drogach. Zakupiony sprzęt służy zarówno obywatelom naszego kraju, jak i innych krajów na arenie międzynarodowej np. Turcji, Szwecji, Czech, Francji czy Grecji, gdzie udzielaliśmy pomocy ratowniczej w ostatnich latach.
Patrzymy na wszystkie projekty jako narzędzia służące do budowania zrównoważonego systemu ratownictwa, a także pozwalające na zachowanie praw każdego obywatela do życia w przyjaznym i bezpiecznym dla zdrowia i życia otoczeniu. Do realizacji powyższego przyczyniły się właśnie zakupy 1456 jednostek sprzętowych, w tym 837 samochodów. Samochody stanowią prawie 57,5% wszystkich zakupionych jednostek. Na zakupy sprzętu wydatkowaliśmy ponad 1,33 mld PLN. Pierwotnie, czyli w 2016 r., zakładaliśmy, że pozyskamy prawie 888,5 mln PLN. Dzięki naszym staraniom i działaniom udało się pozyskać ponad 50% więcej środków niż planowaliśmy. Pozwoliło to zakupić 25% więcej jednostek sprzętowych.
Wkład Funduszu Spójności wyniósł prawie 1,14 mld PLN, a wkład Budżetu Państwa to ponad 183,5 mln PLN.
Państwowa Straż Pożarna nie spoczywa jednak na laurach i podejmuje dalsze działania w celu pozyskania środków z budżetu Unii Europejskiej. Kolejne projekty PSP uzyskały status projektów uprawnionych do wyboru w trybie pozakonkursowym i zostały wpisane do wykazu projektów zidentyfikowanych dla Programu FEnIKS 2021-2027. Będziemy kontynuowali zapoczątkowane w ramach POIiŚ działania związane z optymalizacją systemu ratowniczego w zakresie prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych, w tym również transporcie kolejowym, jak i drogowym. W programie FEnIKS wkład Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego do naszych 3 projektów szacowany jest na 773,58 mln PLN.
MIĘDZYNARODOWA POMOC RATOWNICZA
Obecność Polski w Unii Europejskiej to również krok milowy Państwowej Straży Pożarnej w międzynarodowych akcjach ratowniczych.
Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (UMOL) to utworzony w 2001 r. system koordynacji pomocy ratowniczej i humanitarnej na wypadek katastrof naturalnych i wynikających z działalności człowieka, których skala lub charakter przekracza możliwości reagowania kraju dotkniętego. UMOL to reagowanie na zaistniałe katastrofy i kryzysy, ale także budowanie europejskich rezerw ochrony ludności rescEU. Ponadto, rozwija się również „europejskie KSRG”, czyli Europejska Pula Ochrony Ludności (ECPP), w której zarejestrowane są już 93 moduły i inne zespoły ratownicze, w tym moduły Państwowej Straży Pożarnej: USAR - moduł do działań poszukiwawczo-ratowniczych na terenach zurbanizowanych (1 moduł w wariancie ciężkim - HUSAR lub 2 w wariancie średnim - MUSAR), GFFFV - moduł do gaszenia pożarów lasów z użyciem pojazdów (6 modułów w Polsce z czego 3 w ECPP) i HCP - moduł pomp wysokiej wydajności (4 moduły w Polsce, z czego 2 w ECPP).
Działające w strukturach UMOL, Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego ERCC, okazało się prawdziwym sukcesem, koordynując udzielanie pomocy ratowniczej i humanitarnej podczas kilkuset katastrof i kryzysów na całym świecie.
Poprzez ten właśnie system polscy strażacy realizowali międzynarodowe akcje ratownicze podczas:
- trzęsienia ziemi w: Haiti - 2010 r., Nepalu – 2015 r., Turcji – 2023 r.
- pożarów lasów w: Szwecji – 2018 r., Turcji – 2021 r., Czechach – 2022 r., Francji – 2022 r., Grecji – 2021 i 2023 r.
- śnieżyc w Słowenii - 2014 r.
- powodzi w Bośni i Hercegowinie - 2014 r.,
a także wyjazdy humanitarne:
- do Białorusi, Ukrainy, Mołdawii w 2020 r. z dostawą środków ochronnych i dezynfekujących w walce z pandemią COVID-19,
- do Albanii w 2019 r. z dostawą łóżek polowych po trzęsieniu ziemi.
Udzielana w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności pomoc oprócz kierowania do działań wyspecjalizowanych i odpowiednio wyposażonych zespołów ratowniczych (modułów) oraz dostarczania pomocy rzeczowej, obejmuje również dostarczanie pomocy eksperckiej. Państwowa Straż Pożarna udzielała takiego wsparcia 4-krotnie wysyłając swoich ekspertów do:
- Egiptu w związku z ewakuacją medyczną pacjentów ze strefy Gazy w 2024 r. (Expert)
- Turcji po trzęsieniu ziemi w 2023 r. (Information Managment Expert),
- Azji Wschodniej (Chiny, Filipiny) po przejściu cyklonu w 2013 r. (Expert),
- Japonii po trzęsieniu ziemi w 2011 r. (USAR Expert).
Na co dzień ERCC udziela również wsparcia krajom Mechanizmu w m.in. monitorowaniu sytuacji bezpieczeństwa i wczesnym ostrzeganiu o zdarzeniach, które skutkować mogą apelem o pomoc międzynarodową. Polskim krajowym punktem kontaktowym dla ERCC jest Stanowisko Kierowania Komendanta Głównego PSP.
Obecność w Unii Europejskiej to system współpracy i wsparcia, którego efektów nie sposób nie dostrzec i nie docenić. Dobrze, że jesteśmy razem!
Więcej informacji o funduszach europejskich dla PSP znajduje się na stronie KGPSP/Co robimy/Fundusze-europejskie
Żródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej .