Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Koluszkach

Sygnalista - definicja

Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach, w tym w szczególności:

• pracownik;
• pracownik tymczasowy;
• osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
• przedsiębiorca;
• prokurent;
• osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
• stażysta;
• wolontariusz;
• praktykant;
• funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834); 13) żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).

Zgodnie z ustawą o ochronie sygnalistów naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, dotyczące między innymi:

• korupcji;
• zamówień publicznych;
• usług, produktów i rynków finansowych;
• przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
• bezpieczeństwa transportu;
• ochrony środowiska;
• ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
• zdrowia publicznego;
• ochrony prywatności i danych osobowych;
• bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
• interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
• konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1–16.

W przypadku dokonania zgłoszenia spoza zakresu przedmiotowego ustawy do tego zgłoszenia nie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o ochronie sygnalistów. Zgłaszający nie otrzyma statusu sygnalisty.

Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu.  Zgłoszenie zewnętrzne to procedura umożliwiająca przekazanie informacji o naruszeniach prawa do instytucji zewnętrznych, które nie są częścią struktury organizacyjnej firmy, w której pracuje sygnalista. Jest to ważna opcja, gdy zgłoszenie wewnętrzne nie jest możliwe lub skuteczne, lub gdy istnieje ryzyko odwetu lub innych negatywnych konsekwencji.

Obowiązki sygnalisty

Sygnalista zobowiązany jest do traktowania posiadanych przez niego informacji dotyczących podejrzenia naruszenia prawa jako tajemnicy i powstrzymania się od publicznych rozmów o zgłaszanych podejrzeniach naruszenia prawa. Funkcjonariusze i pracownicy cywilni Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach są obowiązani do zachowania tajemnicy w zakresie informacji i danych osobowych, które uzyskały w ramach przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń zewnętrznych i wewnętrznych oraz podejmowania działań następczych. Obowiązuje to także po ustaniu stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, w ramach którego wykonywały tę pracę.

 

Zgłoszenia zewnętrzne

Zgodnie z obowiązującą ustawą, zgłoszenia zewnętrznego można dokonać organowi publicznemu czy też Rzecznikowi Praw Obywatelskich i powinno się ono odbywać się zgodnie z określonymi procedurami, ale przede wszystkim sygnalista powinien dokonać zgłoszenia w dobrej wierze. Sygnaliści, którzy dokonują zgłoszenia w złej wierze, czyli np. zgłaszają nieprawdę, mogą zostać pozbawieni ochrony przewidzianej w ustawie.

Zgodnie z ustawą za przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych i podjęcie działań w celu ich weryfikacji odpowiedzialny jest Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organy publiczne. Procedura zgłoszeń zewnętrznych jest jasno określona w przepisach i obejmuje:

• przyjęcie zgłoszenia: Organ publiczny przyjmuje zgłoszenie i dokonuje wstępnej weryfikacji jego zasadności. W przypadku uznania, że nie jest on organem właściwym do podejmowania działań następczych, przekazuje zgłoszenie organowi właściwemu,
• zabezpieczenie zgłaszającego: Sygnaliście przysługuje ochrona, która zapewnia mu poufność i zabezpiecza przed działaniami odwetowymi. Organy publiczne wydają na wniosek sygnalisty zaświadczenie o objęciu go ochroną.
• podjęcie działań następczych: Organ publiczny podejmuje działania mające na celu wyjaśnienie zgłoszenia i podjęcie odpowiednich kroków prawnych.

Zasada poufności

Sygnalista, osoba pomagająca w dokonaniu zgłoszenia, a także osoba powiązana z sygnalistą podlegają ochronie prawnej, która ma na celu zapobieganiu działaniom odwetowym, w szczególności polegającej na zapewnieniu poufności danych oraz ochrony tożsamości na każdym etapie postępowania wyjaśniającego. Ochrona dotyczy wyłącznie zakresu dokonanych zgłoszeń. Zachowaniu poufności podlegają również informacje o pracowniku/osobie wskazanej w zgłoszeniu naruszenia.

 

Jakie informacje powinny być przekazane w zgłoszeniu zewnętrznym

Sygnalista powinien przekazać w zgłoszeniu zewnętrznym wszystkie istotne informacje o naruszeniu prawa, w tym:

• dane osoby zgłaszającej, tj. imię, nazwisko, stanowisko, miejsce pracy,
• adres do kontaktu,
• datę i miejsce sporządzenia informacji,
• opis naruszenia i jego charakter,
• dane osób, których dotyczy zgłoszenie (zaangażowanych w naruszenie),
• dowody na poparcie zgłoszenia (np. dokumenty, e-maile, zdjęcia, świadkowie). Przekazanie pełnych i precyzyjnych informacji pozwala na szybsze i bardziej efektywne podjęcie działań przez instytucje publiczne.

 

Zgłoszenie wewnętrzne

Zgłoszenie wewnętrzne to ustne lub pisemne przekazanie podmiotowi prawnemu informacji o naruszeniu prawa.  Podmiot prawny gwarantuje, że procedura zgłoszeń wewnętrznych oraz związane z przyjmowaniem zgłoszeń przetwarzanie danych osobowych uniemożliwiają nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji objętych zgłoszeniem oraz zapewniają ochronę poufności tożsamości sygnalisty, osoby, której dotyczy zgłoszenie, oraz osoby trzeciej wskazanej w zgłoszeniu. Ochrona poufności dotyczy informacji, na podstawie których można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować tożsamość takich osób.

Zasada poufności

Sygnalista, osoba pomagająca w dokonaniu zgłoszenia, a także osoba powiązana z sygnalistą podlegają ochronie prawnej, która ma na celu zapobieganiu działaniom odwetowym, w szczególności polegającej na zapewnieniu poufności danych oraz ochrony tożsamości na każdym etapie postępowania wyjaśniającego. Ochrona dotyczy wyłącznie zakresu dokonanych zgłoszeń. Zachowaniu poufności podlegają również informacje o pracowniku/osobie wskazanej w zgłoszeniu naruszenia.

Jakie informacje powinny być przekazane w zgłoszeniu wewnętrznym

• dane osoby zgłaszającej, tj. imię, nazwisko, stanowisko, miejsce pracy,
• adres do kontaktu,
• datę i miejsce sporządzenia informacji,
• opis naruszenia i jego charakter,
• dane osób, których dotyczy zgłoszenie (zaangażowanych w naruszenie),
• dowody na poparcie zgłoszenia (np. dokumenty, e-maile, zdjęcia, świadkowie). Przekazanie pełnych i precyzyjnych informacji pozwala na szybsze i bardziej efektywne podjęcie działań przez instytucje publiczne.

 

Zachęca się do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych w przypadku, gdy naruszeniu prawa można skutecznie zaradzić w ramach struktury organizacyjnej KP PSP powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach, a sygnalista uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych.

 

Kanały komunikacji do obsługi zgłoszeń

• pisemny - pocztą na adres korespondencyjny KP PSP  powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach z dopiskiem „zgłoszenie sygnalne nie otwierać” lub wskazaniem osoby wyznaczonej do przyjmowania zgłoszeń

• elektroniczny - na dedykowany adres e-mail: sygnalista-koluszki@lodzkie.straz.gov.pl
• ustny - telefoniczny pod numerem: 44 725 69 05
  • zgłoszenia w formie ustnej dokonywane za pośrednictwem telefonu, są dokumentowane przez osoby uprawnione w "protokole z rozmowy/spotkania". 
  • na wniosek sygnalisty zgłoszenie ustne może być dokonane podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego w terminie 14 dni od dnia otrzymania takiego wniosku.
    Za zgodą sygnalisty zgłoszenie dokumentowane jest przez osoby uprawnione w "protokole z rozmowy/spotkania". 
• Uwaga!
  Zgłoszenia anonimowe nie podlegają rozpoznaniu.

Ochrona prawna

Sygnalista, osoba pomagająca w dokonaniu zgłoszenia, a także osoba powiązana z sygnalistą podlegają ochronie prawnej, która ma na celu zapobieganiu działaniom odwetowym, w szczególności polegającej na zapewnieniu poufności danych oraz ochrony tożsamości na każdym etapie postępowania wyjaśniającego. Ochrona dotyczy wyłącznie zakresu dokonanych zgłoszeń. Zachowaniu poufności podlegają również informacje o pracowniku/osobie wskazanej w zgłoszeniu naruszenia. 

Istnieje bezwzględny zakaz podejmowania działań odwetowych wobec sygnalisty. Zakaz ten obowiązuje również w sytuacji, gdy zgłoszenie nieprawidłowości zostało zgłoszone w dobrej wierze, a przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykazało, że zgłoszona nieprawidłowość nie miała miejsca.

Działanie odwetowe to bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście.

Dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa pod warunkiem że sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą.

 

 

 

 

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów Dz.U. 2024 poz. 928