Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji

W 2006 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej w dokumencie „Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie – europejskie ramy odniesienia” przyjęły zalecenia w sprawie kluczowych umiejętności niezbędnych ludziom do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym oraz skutecznego radzenia sobie ze zmianami wynikającymi z rozwoju technologicznego. Wśród ośmiu wskazanych istotne stały się uczenie języków obcych oraz kompetencje cyfrowe, które obejmują krytyczne i odpowiedzialne korzystanie z technologii cyfrowych i interesowanie się nimi do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie.

Dokument stanowił rodzaj referencji dla „rozwoju kształcenia, szkolenia i uczenia się ukierunkowanego na kompetencje.”[1] Jednak, w 2018 r. Rada Europy, wskazała, że „kompetencje uległy zmianie w związku z rosnącą liczbą miejsc pracy poddanych automatyzacji, coraz istotniejszą rolą technologii we wszystkich dziadzinach pracy i życia”[2]. Z tego względu w 2018 r. wydała nowe zalecenia argumentując tym, że „w gospodarce opartej na wiedzy zapamiętywanie faktów i procedur jest kwestią kluczową, lecz nie wystarcza, by zapewnić postęp i sukcesy. W naszym szybko zmieniającym się społeczeństwie istotniejsze niż kiedykolwiek wcześniej są takie umiejętności jak, umiejętność rozwiązywania problemów, krytycznego myślenia, zdolność do współpracy, umiejętność kreatywnego myślenia, myślenia komputacyjnego i samoregulacji. Są to narzędzia pozwalające to, czego się nauczono, wprowadzać w życie w czasie rzeczywistym, by generować nowe idee, nowe teorie, nowe produkty i nową wiedzę”[3].

Tak sformułowane zalecenia stały się już od początku przyczynkiem do stworzenia Raportu zawierającego  opis kompetencji cyfrowych, które są wyznacznikiem płynnego poruszania się w świecie cyfrowych technologii. Pierwsze wydanie raportu ukazało się w 2013 r. i doczekało się już dwóch nowszych wersji – pierwszej w 2016 r. (wersja 2.0) oraz drugiej w 2017 r. (wersja 2.1).

Raport został opracowany przez Wspólne Centrum Badawcze, Instytut Badań Perspektyw Technologicznych Komisji Europejskiej, jako zadanie realizowane początkowo w imieniu Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury, a następnie Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego Komisji Europejskiej[4]. Aktualnie Komisja Europejska pracuje nad jego kolejnym wydaniem, tj. wersją 2.2.

Jak informuje Joint Research Centre (JRC)[5], Komisja Europejska nową wersję raportu planuje opublikować w lutym 2022 r. Zarówno jego poprzednie wydanie, jak i ta, będzie miała na celu pomóc w monitorowaniu umiejętności cyfrowych obywateli i wspieraniu programów nauczania, które powinny niwelować występująca lukę cyfrową. Najnowsza wersja skupiać się będzie głównie na dwóch istotnych, według Komisji, kwestiach – sztucznej inteligencji oraz umiejętnościach związanych z zarządzaniem danymi. Strategicznym wyzwaniem staje się bowiem to, by obywatele Unii Europejskiej posiadali  podstawową wiedzę na temat nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji (AI), tak by mogli świadomie i bezpiecznie poruszać się w tych technologiach. Chodzi o uwrażliwienie użytkowników na problemy związane z ochroną danych, prywatnością, dyskryminacją i różnego rodzaju uprzedzeniami. Aktualnie ważne jest, żeby każdy użytkownik, w tym szczególnie osoby zajmujące się edukacją, posiadały kompetencje cyfrowe, które w sposób krytyczny i odpowiedzialny pozwolą ocenić treści tworzone z wykorzystywaniem algorytmów sztucznej inteligencji.  

O powstaniu nowej wersji raportu informowała podczas Europejskiego Tygodnia Edukacji Medialnej Riina Vuorikari - pracownik naukowy Komisji Europejskiej, zajmująca się badaniami i wspieraniem polityki w dziedzinie „Kapitału ludzkiego i zatrudnienia”. Omawiając jego plan odniosła się nie tylko do głównych pięciu obszarów kompetencji oraz zawansowania określonego w ośmiu poziomach.

Na obszary kompetencji wskazywane w raportach składają się:

• Informacja rozumiana jako: przeglądanie, wyszukiwanie, filtrowanie informacji, ocenę, przechowywanie i odnajdywanie.
• Komunikacja: komunikacja jako umiejętność wykorzystania narzędzi cyfrowych i aplikacji, udostępnianie zasobów, aktywność online, współpraca z wykorzystaniem technologii cyfrowych, netykieta, zarządzanie tożsamością cyfrową.
• Tworzenie treści: tworzenie treści, integracja i przetwarzanie treści, przestrzeganie prawa autorskiego, programowanie.
• Bezpieczeństwo: ochrona danych, ochrona tożsamości cyfrowej, ochrona zdrowia i środowiska.
• Rozwiązywanie problemów: rozwiązywanie problemów technicznych, rozpoznawanie potrzeb i narzędzi niezbędnych do rozwiązywania problemów .

Jednocześnie dodała, że praca nad raportem będzie otwarta dla każdego kto będzie chciał dołączyć do społeczności praktyków, dzielić się zasobami i informacjami o najnowszych osiągnięciach, brać udział w dyskusjach. Praca odbywać się będzie w formule zdalnej na zasadach wolontariatu. Ponadto planuje się w tej kwestii organizację międzynarodowych spotkań online, na których uczestnicy uzgodnią i zweryfikują umiejętności, wiedzę na tematy poruszane w opracowaniu.

Warto dodać, że oprócz możliwości samodzielnego sprawdzenia własnych kompetencji cyfrowych, na polskim rynku występują różnego rodzaju organizacje, które oferują szkolenia oraz różnego rodzaju warianty certyfikatów z zakresu oraz poziomu zaawansowania wskazanego w raportach DigComp.

 

Więcej informacji: https://ec.europa.eu/jrc/en/digcomp/digital-competence-framework