Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji

Kongres był okazją do spojrzenia na edukację w kontekście wyzwań zmieniającej się dynamicznie technologii, ale także w kontekście zmian, jakie zachodzą w relacji edukacji z gospodarką, rozwojem przemysłu, rynku pracy i kształcenia m.in. zawodów przyszłości.

Naukowcy podkreślali, jak ważna jest korelacja pomiędzy dobrą edukacją a rozwojem społeczeństwa na wielu poziomach. Technologia zmienia sposób funkcjonowania edukacji, sposób, w jaki dzieci i młodzież się uczą,  z jakich źródeł korzystają, na ile zanurzeni są w cyfrowej rzeczywistości i co z tego wynika. Zastanawiano się, jak wyposażyć ich w umiejętności potrzebne w nowoczesnym świecie. Podkreślano, że bez zmian systemu edukacji na bardziej relacyjny i kreatywny nie będzie możliwe rywalizowanie Polski w wielu dziedzinach z innymi gospodarkami na świecie. Ważna staje się komplementarność kompetencji w kontekście przyszłości i ich faktyczna  przydatność w życiu młodych ludzi. Zdaniem środowisk naukowych powinno stawiać się pytanie, do czego służą kompetencje cyfrowe, jak je wykorzystywać w codziennym życiu, a nie czym one są. W Polsce obserwuje się deficyt ponadpodstawowych umiejętności cyfrowych (liderzy, tacy jak Finlandia, osiągają w badaniach  50%, Polska 21%, przy średniej dla krajów UE 33%).

Istotne dla projektowania dalszych działań są też wyniki badań pokazujące,  jak znikoma jest wiedza młodych ludzi na temat obecnych w codziennym życiu mechanizmów konsumpcji informacji w mediach społecznościowych. 13% badanych twierdzi np. że wyniki wyszukiwania online są takie same dla wszystkich wyszukujących, a aż 30% nie jest pewnych, czy tak jest. 25% badanych uważa za prawdziwe twierdzenie, że  pierwszy post  na portalu  społecznościowym to najnowszy post, który umieściła osoba z jego kontaktów, 35% nie jest pewna, czy to prawda. 25% badanych uważa za nieprawdziwe  twierdzenie,  że zarówno zalajkowanie jak i  udostępnienie jakiegoś posta może mieć na użytkowników negatywny wpływ.

Mówiąc o roli edukacji cyfrowej nie sposób nie zauważyć roli edukacji medialnej. O wyzwaniach z tym związanych i roli KRRiT w tym zakresie mówił podczas swojego wystąpienia Przewodniczący KRRiT, Witold Kołodziejski.

Zwrócił uwagę na znaczenie krytycznego i świadomego korzystania z mediów, w tym rozpoznawanie i weryfikowanie źródeł  informacji, czy świadomość działania algorytmów. Poinformował też o rozszerzeniu zadań KRRiT w zakresie edukacji medialnej.  Poza upowszechnianiem umiejętności świadomego korzystania z mediów i współpracą z innymi organami państwowymi, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami zajmującymi się tą tematyką, obowiązująca od 1 listopada 2021 r. nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji, implementująca dyrektywę audiowizualną, poszerzyła obowiązki KRRiT o:

• prowadzenie badań i dokonywanie oceny realizacji stanu edukacji medialnej, w tym oceny działań dostawców usług medialnych i dostawców platform udostępniania wideo w tym zakresie;
• przekazywanie Komisji Europejskiej sprawozdań ze stanu edukacji medialnej, w tym oceny działań dostawców usług medialnych i dostawców platform udostępniania wideo w tym zakresie (pierwsze w terminie do 19 grudnia 2022 r., następne co 3 lata).

Podczas Kongresu zapowiedziano publikację przygotowywaną przez Centrum Rozwoju Kompetencji Cyfrowych KPRM pt.: „Program Rozwoju Kompetencji Cyfrowych 2023-2030. Kierunki działań”(PRKC), którego celem będzie wypracowanie systemowego podejścia do rozwoju kompetencji cyfrowych, poprawa edukacji cyfrowej, a także powstanie na bazie bibliotek, szkół czy innych instytucji Klubów Rozwoju Cyfrowego.

Program określa cztery priorytety:

1. Wzmocnienie zarządzania rozwojem kompetencji cyfrowych

Celem jest systemowe podejście do rozwoju kompetencji cyfrowych w Polsce i wzmocnienie: koordynacji działań na rzecz realizacji Programu, monitorowania sytuacji w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych w Polsce, współdziałania administracji na poziomie centralnym i regionalnym oraz współpracy między administracją publiczną, biznesem oraz organizacjami pozarządowymi.

2. Rozwój edukacji cyfrowej

Realizacja tego priorytetu ma wzmocnić kompetencje w zakresie dydaktyki cyfrowej nauczycieli, nauczycieli akademickich i kompetencje pracowników Klubów Rozwoju Cyfrowego jako edukatorów cyfrowych, oraz kompetencje cyfrowe studentów zależnie od kierunku kształcenia.

3. Zapewnienie każdemu możliwości rozwoju kompetencji cyfrowych

Celem działań w tym zakresie ma być umożliwienie dostępu do informacji, poradnictwa i szkoleń dla wszystkich, którzy chcą poprawić swoje kompetencje cyfrowe w Klubach Rozwoju Cyfrowego - lokalnych placówkach zorganizowanych w gminach na bazie istniejących instytucji takich, jak biblioteki publiczne, Lokalne Ośrodki Wiedzy i Edukacji (LOWE), szkoły lub inne instytucje kultury, edukacji lub kształcenia ustawicznego, centra usług społecznych, uniwersytety ludowe, koła gospodyń wiejskich lub podmioty systemu nauki i szkolnictwa wyższego itp.

4. Wsparcie kompetencji cyfrowych na rynku pracy

Celem jest poprawa kompetencji cyfrowych pracowników, co ma przyczynić się do wzrostu wydajności pracy w Polsce.

W trakcie paneli towarzyszących kongresowi zastanawiano się, co nie działa w systemie edukacji i jakie rozwiązania byłyby korzystne dla zmiany obecnego stanu. Wielokrotnie podkreślano, że edukacja i sposób rozwiazywania problemów nie są kompatybilne z umiejętnościami, jakich będzie potrzebował młody człowiek w przyszłości. Ważna jest aktualizacja i modernizacja programów przygotowywanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, by większy nacisk kłaść nie na wiedzę, a na umiejętności i postawy. Z badań prowadzonych przez Fundację Centrum Cyfrowe wśród  nauczycieli, edukatorów i bibliotekarzy w czasie pandemii  wynika, m.in., że: brakuje elastycznej i dostosowanej do III dekady XXI wieku podstawy programowej, nauczyciele nie są badani pod kątem ich potrzeb, brakuje strategii rozwoju kluczowych kompetencji cyfrowych, system edukacji nie jest nastawiony na krytyczne myślenie i rozwiazywanie problemów.

Podczas spotkania zastanawiano się także, jakie działania należy podjąć w oświacie zarówno na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym, jak i na poziomie studiów wyższych, aby przygotować młodych ludzi do pracy w Gospodarce 4.0 i w otoczeniu zaawansowanych rozwiązań cyfrowych. Wśród pomysłów  pojawiły działania, zapisane w PRKC, takie jak:

• Laboratoria Przyszłości - inicjatywa edukacyjna, która będzie realizowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Centrum GovTech w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Inicjatywa ta wpisuje się w misję stworzenia nowoczesnej szkoły, w której zajęcia będą prowadzone w sposób ciekawy, angażujący uczniów oraz sprzyjający odkrywaniu ich talentów i rozwijaniu zainteresowań.  
• Kluby Rozwoju Cyfrowego, które zostaną utworzone w oparciu o istniejące w gminach biblioteki, mediateki, domy kultury, Uniwersytety Trzeciego Wieku itp. Wzbogacą te miejsca o nowe funkcje czyniąc je bardziej użytecznymi dla lokalnej społeczności. Najważniejszym celem powołania klubów jest wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych mieszkańców w całej Polsce.

Ważnym elementem Kongresu była informacja Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Centrum Projektów Cyfrowa Polska o Projektach Krajowego Programu Odbudowy i Programów Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego oraz Funduszy Europejskich dla Rozwoju Cyfrowego. Z funduszy tych w perspektywie lat 2021 – 2027 jest do wykorzystania na rzecz edukacji cyfrowej i medialnej, tj. m.in. na rozwój kompetencji cyfrowych w edukacji, kompetencje cyfrowe obywateli oraz wsparcie edukacji dla rozwoju rynku pracy ok. 8 mld PLN.

Podsumowanie Kongresu oraz prezentacje, w tym bardziej szczegółowe informacje na temat finansowania ww. działań, dostępne są na stronie:  https://kometa.edu.pl/iii-kongres-kompetencji-przyszlosci/prezentacje

Biblioteczka Kongresu, w tym publikacje KRRiT oraz „Jak zorganizować system edukacji, by kształcić w nim kompetencje przyszłości?” oraz  „Kompetencje przyszłości w czasach cyfrowej dysrupcji. Studium wyzwań dla Polski w perspektywie 2030 r.” dostępne są na stronie:  https://kometa.edu.pl/iii-kongres-kompetencji-przyszlosci/biblioteka-kongresu