Kodeks Dobrych Praktyk w zakresie dezinformacji
02.05.2022
W obliczu nasilającego się zjawiska rozprzestrzeniania nieprawdziwych informacji, w trosce o jakość debaty publicznej jedenaście organizacji i instytucji opracowało Kodeks Dobrych Praktyk w zakresie dezinformacji. Zawarto w nim kluczowe zagadnienia dotyczące walki z dezinformacją, a także rekomendowane działania.
Sygnatariuszami Kodeksu są: twórcy kanału Crazy Nauka, CyberDefence24, FakeHunter, Instytut Zamenhofa, Fundacja Rozwoju Przez Całe Życie, Fundacja Nauka. To Lubię, Spider’s Web+, Stowarzyszenie Demagog, Stowarzyszenie Pravda, Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska i NASK-PIB.
Autorzy Kodeksu podkreślają, że jako społeczeństwo mamy obecnie kontakt z ogromną ilością danych w infosferze, które coraz trudniej zweryfikować. Zmanipulowane lub fałszywe informacje są zjawiskiem zagrażającym debacie publicznej. Ofiarą takich komunikatów padają zarówno zwykli użytkownicy internetu, ale także media oraz osoby publiczne. Eksperci nie chcący pozostawać obojętni na zjawisko dezinformacji, przygotowali opracowanie, które pomaga zrozumieć procesy zachodzące w przestrzeni informacyjnej, wskazują ich charakterystykę i wybrane sposoby zapobiegania szerzeniu się szkodliwych treści.
W Kodeksie znalazł się m.in.: opis narzędzi takich jak trolle czy boty, za pomocą których rozpowszechniane są treści dezinformacyjne, wymienione i opisane zostały najpopularniejsze metody działań dezinformacyjnych, a także wskazówki jak odróżniać informacje i opinie w kontekście dezinformacji, i jak informować o pojawieniu się takich treści. Autorzy publikacji zwracają uwagę na takie sposoby przeciwdziałania dezinformacji jak m.in. fact-checking, czyli szczegółowa weryfikacja informacji, np. poprzez sprawdzanie i porównywanie źródeł treści i obrazów. Ważne jest też zgłaszanie i blokowanie treści o charakterze dezinformacyjnym poprzez właściwe organy i organizacje, a także rola platform społecznościowych. Media społecznościowe wprawdzie deklarują walkę z dezinformacją, ale w opinii ekspertów ich działania są niewystarczające. Potrzebne są regulacje na poziomie legislacyjnym, presja społeczna i transparentność platform na poziomie działania algorytmów.
Istotna jest też edukacja użytkowników, która wpływa na zwiększenie kompetencji społeczeństwa w zakresie umiejętności rozróżniania informacji fałszywych od prawdziwych. Rolę w przeciwdziałaniu dezinformacji odgrywa też utrzymywanie wysokich standardów działań medialnych, czyli podawanie wyważonych, rzetelnych informacji.
Wobec rozprzestrzeniającej się dezinformacji, fake newsów czy manipulacji przekazami medialnymi i publikacjami w sieci, także Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, zarówno w ramach odbywających się od listopada 2021 r. spotkań z różnymi środowiskami, jak i przy okazji spotkań bilateralnych, dotyczących popularyzacji krytycznego i świadomego korzystania z mediów (edukacji medialnej), postulowała powstanie Kodeksu dobrych praktyk w zakresie przeciwdziałania dezinformacji.
Kodeks Dobrych Praktyk w zakresie walki z dezinformacją można pobrać ze strony https://www.nask.pl/pl/wlaczweryfikacje/kodeks-dobrych-praktyk/
Lista aktualnych profili i stron szerzących treści dezinformacyjne dostępna jest pod adresem: https://www.nask.pl/pl/wlaczweryfikacje/4413,WlaczWeryfikacje.html