Emerytura rolnicza
Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi), który spełnia łącznie następujące warunki:
- osiągnął wiek emerytalny; wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat;
- podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.
Okres podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu to okres ubezpieczenia społecznego rolników począwszy od 1 stycznia 1991 r.*
Do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do emerytury rolniczej osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., zalicza się okresy:
- podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990;
- prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przed 1 stycznia 1983 r.
Zatem prawo do emerytury rolniczej uzyska osoba, która poza wymaganym wiekiem będzie legitymować się co najmniej 25-letnim okresem podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Okresów innych niż rolnicze nie uwzględnia się również przy ustalaniu wysokości emerytury rolniczej takich osób (za wyjątkiem okresu odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim przed 1 stycznia 1999 r. w przypadku osób, które nie nabędą prawa do emerytury w ZUS).**
Niemniej osoba, która po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury rolniczej (czyli będzie legitymować się co najmniej 25-letnim okresem podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu) oraz do emerytury pracowniczej (za okresy podlegania ubezpieczeniu w systemie powszechnym), będzie miała prawo do wypłaty obu świadczeń emerytalnych tj. z ZUS i z KRUS.
Natomiast osoba, która ukończy wiek emerytalny i nie legitymuje się 25-letnim okresem rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, a posiada okresy ubezpieczenia społecznego w systemie powszechnym, może wystąpić o przyznanie prawa do emerytury pracowniczej do ZUS.
Wysokość tego świadczenia będzie zwiększona za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników - na podstawie zaświadczenia wydanego przez KRUS.
Wysokość zwiększenia ustala się wg zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej.***
Osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury rolniczej, uwzględnia się zarówno ww. okresy pracy rolniczej i podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, jak i okresy innego ubezpieczenia – od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami dot. świadczeń z systemu powszechnego (np. z tytułu zatrudnienia, prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).
W przypadku uzyskania prawa również do emerytury pracowniczej, osobom takim wypłaca się jedno wybrane świadczenie tj. emeryturę rolniczą z KRUS, z uwzględnieniem okresów innego ubezpieczenia lub emeryturę pracowniczą z ZUS.
Od 15 czerwca 2022 r. prowadzenie działalności rolniczej nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej.**
Emeryci nie muszą przenosić własności i posiadania gospodarstwa na trwałe ani oddawać gospodarstwa w dzierżawę, aby otrzymywać to świadczenie w pełnej wysokości.
Od marca 2023 r. osoby, które opłacały składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnej wysokości w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej i osoby, które opłacały dodatkową składkę z tytułu prowadzenia działalności rolniczej na użytkach rolnych o powierzchni przekraczającej 50 ha przeliczeniowych otrzymują dodatek w wysokości 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok opłacania takiej składki.****
Zobacz także:
Materiały
Zawieszenie (zmniejszenie) rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych w związku z osiąganiem dodatkowego przychoduDokumentacja wymagana przy ubieganiu się o ustalenie prawa do rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych
Zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej warunkiem wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej
Wiek emerytalny od 1 października 2017 r.
Podstawa prawna
* ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2024 r., poz. 90.)
** ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2022 r. poz. 1155)
*** art. 26a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm.
**** ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 337)