Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Przysługuje ubezpieczonemu (rolnikowi, domownikowi), który spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym, 
2. całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach wymienionych poniżej w pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,
3. podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres wynoszący co najmniej:

a.    rok - jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku do 20 lat,
b.    2 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 20 lat do 22 lat,
c.    3 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 22 lat do 25 lat,
d.    4 lata - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 25 lat do 30 lat,
e.    5 lat - jeśli niezdolność ta powstała w wieku powyżej 30 lat, przy czym wymagane 5 lat powinno przypadać w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

Od osoby całkowicie niezdolnej do pracy w gospodarstwie rolnym, która podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat, nie wymaga się spełnienia warunków, o których mowa w pkt  2 i pkt 3 lit e.

Do okresów podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, od których zależy prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy (bez względu na datę urodzenia osób ubiegających się o to świadczenie), zalicza się również okresy:

1. podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990,
2. prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r.,
3. od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi (okresy składkowe i nieskładkowe, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), w tym okresy zagraniczne.

Okresów, o których mowa wyżej, nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.
Jeśli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, wymagany jest jakikolwiek okres ubezpieczenia, który obejmuje dzień wypadku lub dzień zachorowania na chorobę zawodową. 

Za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za trwałą, jeżeli ubezpieczony nie rokuje odzyskania zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Natomiast w przypadku, gdy ubezpieczony rokuje odzyskanie zdolności do pracy - całkowitą niezdolność do pracy uznaje się za okresową.

O niezdolności ubezpieczonego do pracy orzekają w postępowaniu orzeczniczym:

• lekarz rzeczoznawca KRUS (I instancja) lub
• komisja lekarska KRUS (II instancja), w wyniku odwołania się rolnika od orzeczenia lekarza rzeczoznawcy lub w wyniku wniesienia zarzutu wadliwości orzeczenia lekarza rzeczoznawcy przez lekarza regionalnego inspektora ds. orzecznictwa lekarskiego.

Rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje przez okres wskazany w decyzji Prezesa KRUS.

Rencista uprawniony do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy nie traci prawa do tej renty, jeżeli podejmie działalność pozarolniczą podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (zmiana wprowadzona od 1 stycznia 2013 r. ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw). W zależności od uzyskanego przychodu świadczenie (dotyczy części uzupełniającej) może ulegać zmniejszeniu lub zawieszeniu na zasadach wynikających z przepisów obowiązujących w systemie powszechnym.

Jeżeli osoba utraciła prawo do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy z powodu nie uznania tej osoby za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym, a w ciągu 18 miesięcy od dnia ustania tego prawa stanie się ona ponownie całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym, to wówczas prawo do renty zostanie przywrócone.

Jeżeli osoba uprawniona do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy chce uzyskać prawo do tego świadczenia na kolejny okres (na stałe), powinna przed upływem okresu, na który renta została jej przyznana, złożyć nowy wniosek o świadczenie rentowe wraz z aktualnym zaświadczeniem o stanie zdrowia (jest ważne miesiąc od daty jego wydania), wystawionym przez lekarza leczącego, na druku KRUS N-14.

Osobom pobierającym renty rolnicze z tytułu niezdolności do pracy, które osiągnęły wiek emerytalny, przyznaje się z urzędu emeryturę rolniczą w wysokości nie niższej od dotychczas pobieranej renty, jeżeli osoba ta spełnia warunek posiadania wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 25 lat (w przypadku osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. musi to być co najmniej 25 lat podlegania wyłącznie rolniczemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu).

W przypadku osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. wysokość przyznanej emerytury może być niższa od dotychczas pobranej renty, z powodu wyłączenia okresów podlegania innemu ubezpieczeniu.

Osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948 r. uprawniona do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy traci prawo do tego świadczenia, gdy uzyska prawo do emerytury pracowniczej.

Jeżeli jednak osoba ta, zanim wystąpi z wnioskiem o emeryturę pracowniczą, złoży oświadczenie, iż wybiera rentę rolniczą, może nadal pobierać to świadczenie.

W przypadku złożenia takiego oświadczenia środki zgromadzone na rachunku tej osoby w otwartym funduszu emerytalnym (OFE) są przekazywane przez ten fundusz, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Oświadczenie o wyborze świadczenia jest ostateczne i nie przysługuje od niego prawo odstąpienia.

Osoba uprawniona do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, która nie spełni warunków do przyznania emerytury rolniczej z urzędu, jest wzywana przez KRUS - w terminie 
co najmniej 3. miesięcy przed osiągnięciem przez nią wieku emerytalnego - do złożenia ww. oświadczenia o wyborze świadczenia.

---

Zobacz także: