Polska w Meksyku

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe

Nazwa oficjalna: Meksykańskie Stany Zjednoczone

Stolica: Miasto Meksyk (Ciudad de México)

Powierzchnia: 1 972 550 km 2;

Ludność: 126 milionów (2020)

Strefa czasowa: GMT -6 (oraz GMT -7 i GMT -8)

Język oficjalny: hiszpański

Podział administracyjny: 32 stany 

Skład etniczny: Metysi (60%), Indianie (30%), biali (9%)

Wyznania: rzymsko-katolickie (89%), protestanckie (6,3%), inne (5%)

Analfabetyzm: 4,6%

Meksyk to państwo położone w południowej części Ameryki Północnej, graniczące od północy z USA, a na południu z Gwatemalą i Belize. Od zachodu jego terytorium ograniczone jest wodami Oceanu Spokojnego, a od wschodu – Zatoki Meksykańskiej i Morza Karaibskiego. Jest to trzeci co do wielkości kraj Ameryki Łacińskiej.

Pod względem ukształtowania powierzchni Meksyk jest krajem wyżynno-górzystym. Prawie 80% powierzchni leży powyżej 1000 m n.p.m. Centralną część północnego i środkowego Meksyku zajmuje Wyżyna Meksykańska, otoczona biegnącymi równolegle do oceanów górami Sierra Madre Wschodnia i Sierra Madre Zachodnia. Meksyk jest krajem aktywnych wulkanów, które są jedną z przyczyn aktywności sejsmicznej.

Klimat ze względu na dużą rozciągłość południkową kraju - około 3000 km - jest bardzo zróżnicowany. W północnej i środkowej części Meksyku panuje klimat zwrotnikowy suchy i wybitnie suchy, zaś w części południowej - podrównikowy wilgotny.

Głównymi bogactwami naturalnymi Meksyku są ropa naftowa, srebro, miedź, cynk, złoto, ołów, gaz ziemny i drewno.

Meksyk jest największym pod względem populacji hiszpańskojęzycznym krajem świata. W Ameryce Łacińskiej pod względem liczby mieszkańców ustępuje jedynie Brazylii. Około 76% społeczeństwa żyje w miastach. Ogromna liczba ludności migruje z terenów wiejskich do miast w poszukiwaniu pracy. Największym miastem jest stolica – Miasto Meksyk, która według różnych szacunków liczy od 20 do 25 mln mieszkańców (aglomeracja). Inne ważne ośrodki miejskie kraju to m.in.: Guadalajara (ok. 4 mln), Monterrey (3,2 mln), Tijuana, Acapulco, Puebla i Ciudad Juarez. Od czasów kolonialnych najgęściej zaludnionym regionem Meksyku jest Płaskowyż Centralny, najrzadziej – regiony północne.

Ponad 60% mieszkańców Meksyku to Metysi, potomkowie Europejczyków, przede wszystkim Hiszpanów oraz rdzennej ludności indiańskiej. Ok. 30% to zachowujący kulturową tożsamość Indianie z plemion Nahuatl, Majów, Zapoteków, Misteków, Tzotzil, Totonaków, Purepecha, Otomí i innych. Ludność pochodzenia europejskiego stanowi ok. 9% populacji.

W ostatnich latach Meksyk znacznie poprawił dostęp do edukacji i zmniejszył liczbę analfabetów. Według UNESCO nauka w szkołach podstawowych jest powszechna, do 94% wzrósł też odsetek dzieci otrzymujących wykształcenie podstawowe.

System walutowy, kurs i wymiana

Kurs walutowy jest płynny, rezerwy walutowe banku centralnego gromadzone są w dolarach amerykańskich. Waluta: 1 peso = 100 centavos (1 USD = 16,8 MXN; stan na 12.01.2024 r.).

Religia

Większość społeczeństwa Meksyku (89%) to katolicy, około 6% to protestanci i ewangelicy, 5% to wyznawcy innych religii, m.in. judaizmu, islamu i buddyzmu. Fundamentem dzisiejszej wiary społeczeństwa meksykańskiego, w ujęciu chronologicznym, jest  synkretyzm religijny, szczególne połączenie elementów wierzeń prekolumbijskich z chrześcijaństwem, które pojawiło się wraz z przybyciem Hiszpanów na początku XVI wieku. Osią wiary i religijności Meksyku jest postać Matki Boskiej z Guadalupe, która ukazała się 12 grudnia 1531 r. Indianinowi Juanowi Diego. Cudowne objawienie okazało się wydarzeniem niezwykłej wagi w historii Meksyku. Fenomen Matki Boskiej z Guadalupe polega między innymi na niezwykłej zdolności jednoczenia poróżnionego narodu w momentach historycznego zagrożenia.

Wykaz dni świątecznych i dni wolnych od pracy :

• 1 stycznia, Nowy Rok
• Pierwszy ponidziałek lutego, Święto Konstytucji Meksykańskiej z 5 lutego 1917
• Trzeci poniedziałek marca, urodziny Benito Juáreza, 21 marca 1806
• Wielki Czwartek i Wielki Piątek - zwyczajowo
• 1 maja, Święto Pracy
• 5 maja, Rocznica Bitwy pod Pueblą - wolne w niektórych instytucjach
• 16 września, Święto Niepodległości
• 2 listopada (Święto Zmarłych) - zwyczajowo
• Trzeci poniedziałek listopada, Święto Rewolucji Meksykańskiej, 20 listopada 1910
• 1 grudnia raz na 6 lat, przy przekazaniu władzy wykonawczej 
• 25 grudnia (Boże Narodzenie)

Infrastruktura transportowa

Według raportu Global Competitiveness Index (2019 r.), Meksyk znajduje się na 58. miejscu pod względem konkurencyjności infrastrukturalnej. Meksyk ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć dróg, która ogółem liczy 366 tys. km, w tym 132 tys. km to drogi utwardzone. Drogi ekspresowe liczą ponad 11 tys. km i są w większości płatne.

Linia brzegowa Meksyku liczy ok. 10 tys. km. W 1993 r. rząd Meksyku zezwolił na prywatyzację usług portowych i od tej pory sektor ten charakteryzuje się dynamicznym wzrostem.

Infrastruktura morska Meksyku liczy 114 portów, jednak cześć z nich z racji swej wielkości służy jedynie do obsługi małego ruchu turystycznego albo rybołówstwa. 60% ładunków obsługują porty Veracruz i Altamira po stronie Zatoki Meksykańskiej oraz Manzanillo i Lázaro Cárdenas na wybrzeżu Pacyfiku. Inne ważne porty znajdują się także w Acapulco, Puerto Vallarta, Guaymas, Salina Cruz, Progreso, Tampico, Topolobambo, Mazatlán i Tuxpan. Porty obsługują ponad 29% towarów przywożonych i wywożonych z kraju.

Infrastruktura lotniskowa Meksyku należy do najbardziej rozwiniętych na świecie i liczy 85 lotnisk (59 międzynarodowych i 26 krajowych). Pod tym względem Meksyk ustępuje jedynie USA i Brazylii. Niektóre z największych lotnisk są współwłasnością państwa i kapitału prywatnego. Lotniska międzynarodowe znajdują się we wszystkich miastach powyżej 500 tys. mieszkańców i stolicach stanów. 90% transportu lotniczego obsługuje 7 najważniejszych portów międzynarodowych, tj. Miasto Meksyk, Cancún, Guadalajara, Monterrey, Tijuana, Acapulco i Puerto Vallarta. Lotnisko w Mieście Meksyk jest największym portem lotniczym w Ameryce Łacińskiej, obsługując rocznie ponad 50 mln pasażerów (2019 r.). W obliczu pandemii liczba ta drastycznie zmalała o 56,3% w 2020 roku (22 mln. pasażerów w ciągu całego roku). Meksyk posiada połączenia lotnicze z najważniejszymi miastami świata. W Meksyku istnieje blisko 40 lokalnych przewoźników lotniczych, z których najważniejszymi są Aeroméxico, Volaris, i Viva Aerobus.

Sieć kolejowa w Meksyku liczy 26,7 tys. km i służy przede wszystkim do przewozu towarów. Przewozy pasażerskie są bardzo ograniczone. W ogromnej większości przewozy kolejowe zarządzane są przez firmy prywatne.

Sektor telekomunikacyjny zdominowany jest przez firmę América Móvil (62% rynku w 2020 r.), były monopol państwowy należący do meksykańskiego potentata Carlosa Slima. Na rynku działają też operatorzy międzynarodowi tj. Telefónica (21%) i AT&T (15%). Do najważniejszych operatorów stacjonarnych należą: América Móvil (53%) Televisa (23%), Megacable (11%), Grupo Salinas (7%).

Ustrój polityczny

Meksykańskie Stany Zjednoczone to republika federacyjna. Obowiązująca konstytucja została uchwalona 5 lutego 1917 r. Głową państwa i szefem rządu jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na 6 lat, bez możliwości reelekcji.

Władza ustawodawcza
Władza ustawodawcza należy do Kongresu, składającego się z Izby Deputowanych (500 członków, kadencja 3-letnia, izba niższa) oraz Senatu (128 członków, kadencja 6-letnia, izba wyższa). Według Konstytucji, do kompetencji Izby Deputowanych należą sprawy wewnętrzne, natomiast Senat nadzoruje polityką zagraniczną (m.in. aprobuje kandydatów na ambasadorów).

Główne siły polityczne w Meksyku stanowią: Ruch Odrodzenia Narodowego (Morena, sprawuje władzę na szczeblu federalnym od 2018 r.), Partia Akcji Narodowej (PAN), Partia Rewolucyjno-Instytucjonalna (PRI) oraz Ruch Obywatelski (Movimiento Ciudadano).

W 2021 r. w wyborach do Izby Deputowanych zwycięstwo odniosła Morena, uzyskując 198 mandatów i wyprzedzając PAN (114) i PRI (70). Prezydencka partia posiada zapewnioną większość absolutną w Izbie Deputowanych dzięki koalicjantom – Meksykańskiej Ekologicznej Partii Zielonych (43 mandaty) i Partii Pracy (37 mandatów).

Władza wykonawcza
Od 1 grudnia 2018 r. urząd prezydenta sprawuje Andrés Manuel López Obrador, lider Ruchu Odrodzenia Narodowego (Morena). Obejmując władzę, AMLO zadeklarował walkę z korupcją, przestępczością i ubóstwem. Wdrożył program polityki oszczędnościowej, ukierunkowany na zmianę stylu sprawowania władzy i cięcia w administracji państwowej, m.in. obniżki płac. Podczas blisko 3 lat rządów Meksyk utrzymał deficyt budżetowy na niskim poziomie, zaś kurs dolara do peso był stabilny. W gospodarce celem Lópeza Obradora było wzmocnienie przedsiębiorstw państwowych, w tym koncernu naftowego PEMEX, a także rozwój południowych, uboższych regionów kraju. W kwestiach socjalnych rząd wprowadził emeryturę powszechną dla osób powyżej 65 roku życia oraz liczne programy społeczne, adresowane do dzieci i młodzieży oraz rolników.

Struktura administracji gospodarczej

•          Secretaría de Hacienda y Crédito Público (SHCP) / Ministerstwo Finansów

•          Secretaría de Energía (SENER) / Ministerstwo Energetyki

•          Secretaría de Economía (SE) / Ministerstwo Gospodarki

•          Secretaría de Relaciones Exteriores (SRE) / Ministerstwo Spraw Zagranicznych:

•          Secretaría de Comunicaciones y Transportes (SCT) / Ministerstwo Komunikacji

            i Transportu

•          Secretaría del Trabajo y Previsión Social (STPS) / Ministerstwo Pracy

•          Secretaría de Turismo (SECTUR) / Ministerstwo Turystyki

•          Secretaría de Bienestar (BIENESTAR) / Ministerstwo Rozwoju Społecznego

•          Secretaría de Medio Ambiente y Recursos Naturales (SEMARNAT) / Ministerstwo

            Środowiska i Zasobów Naturalnych

•          Secretaría de Agricultura y Desarrollo Rural (SADER) / Ministerstwo Rolnictwa

            i Rozwoju Wsi

Najważniejszą rolę w sprawach gospodarczych odgrywają:

•          Ministerstwo Finansów, któremu podlega administracja podatkowa (Servicio de

            Administración Tributaria, SAT), nadzór bankowy i giełdowy (Comisión Nacional

            Bancaria y Valores) i system emerytalny (Comisión Nacional del Sistema de Ahorro

            para el Retiro).

•          Ministerstwo Gospodarki, które odpowiada za prowadzenie międzynarodowych

            negocjacji handlowych, międzynarodowe praktyki handlowe, inwestycje zagraniczne,

            normy, przemysł i handel.

•          Ministerstwo Energetyki.

Ponadto wszystkie stany i Miasto Meksyk prowadzą politykę inwestycyjną i promocyjną w ramach swojej kompetencji administracyjnej poprzez stanowe ministerstwa gospodarki i rozwoju gospodarczego.

Dodatkowo, istotną rolę w gospodarce meksykańskiej pełnią wielkie przedsiębiorstwa państwowe, tj. koncern naftowy Pemex czy Federalna Komisja Energii Elektrycznej (CFE), odpowiadająca za dystrybucję energii oraz państwowe instytucje finansowe, jak Krajowy Bank Robót i Usług Publicznych (Banco Nacional de Obras y Servicios, BANOBRAS), którego celem jest finansowanie inwestycji w zakresie infrastruktury i usług publicznych, bank rozwoju Nacional Financiera (NAFIN), którego działalność polega na wspieraniu rozwoju meksykańskich firm oraz Krajowy Bank Handlu Zagranicznego (Banco Nacional de Comercio Exterior, BANCOMEXT), który wspomaga rozwój eksportu. Centralnym organem administracji państwowej zajmującym się zbieraniem informacji statystycznych jest Krajowy Instytut Statystyki i Geografii (INEGI).

Do stron internetowych wszystkich instytucji można uzyskać dostęp poprzez stronę Urzędu Prezydenta Meksyku www.gob.mx/presidencia.

Sądownictwo gospodarcze
Naczelnym organem władzy sądowniczej w Meksyku jest Sąd Najwyższy. Składa się z 11 sędziów mianowanych przez Senat na 15-letnią kadencję. Za kontrolę bezpieczeństwa i jakości produktów oraz ochronę praw konsumenckich odpowiada Federalne Biuro Ochrony Konsumenta (Procuraduría Federal del Consumidor, PROFECO). Natomiast, powołana do realizacji ustawy o konkurencji gospodarczej (LFCE) Federalna Komisja ds. Konkurencji (Comisión Federal de la Competencia, CFC) za podstawowe zadanie ma dbałość o właściwe funkcjonowanie konkurencji na rynku krajowym.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Meksykańskie Stany Zjednoczone należą do najbardziej rozwiniętych gospodarczo i stabilnych politycznie państw regionu Ameryki Łacińskiej.

Według danych Banku Światowego, Meksyk stanowi 15. gospodarkę świata pod względem nominalnej wielkości PKB. W ostatnich trzech dekadach kraj doświadczył dużych zmian strukturalnych. Od gospodarki zależnej od ropy naftowej na początku lat 90. przeobraził się w centrum międzynarodowego biznesu. W latach 1960-1980 PKB wzrósł o ponad 150%. Przy równoczesnej eksplozji demograficznej wzrost gospodarczy w tym okresie wynosił średnio 7% rocznie, co było bardzo dobrym wynikiem na tle innych państw Ameryki Łacińskiej. Usługi odpowiadają za około 50% dochodu narodowego, przemysł stanowi 25%, a rolnictwo ok. 10%.

Bliskość ogromnego rynku Stanów Zjednoczonych oraz  zawarta w 2019 r. umowa o wolnym handlu T-MEC z USA i Kanadą (która zastąpiła traktat NAFTA), stanowią kluczowe czynniki dla rozwoju gospodarki Meksyku. Ponadto kraj ten podpisał 12 porozumień o wolnym handlu z 46 krajami. Meksyk jest liderem regionalnym pod względem eksportu i jednym z największych – obok Brazylii czy Chile – odbiorcą inwestycji zagranicznych w Ameryce Łacińskiej. Jest też członkiem WTO, OECD i G-20 oraz należy do wąskiej grupy krajów nowo uprzemysłowionych.

Meksyk zmaga się jednak z wieloma wyzwaniami, do których należą wysoki poziom ubóstwa, przestępczość, znaczny procent szarej strefy, niewielki udział kobiet w gospodarce, wykluczenie finansowe, wysoka korupcja. Źródłem zastoju gospodarki są zaniedbania strukturalne, m.in. uzależnienie od rynku USA, zbyt wysoki udział dochodów z ropy naftowej w budżecie państwa (co w znacznym stopniu uzależnia gospodarkę od cen ropy na rynku międzynarodowym) gospodarka oparta na jednym surowcu oraz słaba konkurencyjność. Meksyk pozostaje krajem o największej skali nierówności społecznych i biedy wśród państw członkowskich OECD (dochody 10% meksykańskich rodzin nie przekraczają 1000 USD rocznie; wzrasta różnica w dochodach najbiedniejszej i najbogatszej warstwy społeczeństwa). Ponadto, według statystyk OECD, kraj sytuuje się poniżej średniej światowej pod względem dostępu do Internetu, telefonii i infrastruktury.

We wrześniu 2022 r. stopa bezrobocia w Meksyku wyniosła 3,5% (2,1 mln osób), czyli o 4,3% mniej niż w analogicznym okresie 2021 r. Struktura zatrudnienia przedstawia się następująco: usługi – handel –19,7% – handel, przemysł przetwórczy – 16,9%, rolnictwo –11,8%, budownictwo – 7,6%. Nadal jednak znaczącym problemem Meksyku pozostaje zatrudnienie w „szarej strefie” –  w 2022 r. prawie 32 miliony osób pracowało w Meksyku nieformalnie (ponad 55% populacji aktywnej zawodowo).

W listopadzie 2022 r. inflacja wyniosła 7,8%.

Sytuacja gospodarcza Meksyku jest w znacznym stopniu uzależniona od czynników zewnętrznych, przede wszystkim koniunktury w gospodarce Stanów Zjednoczonych, światowych cen surowców oraz wpływów dewizowych. Gospodarka meksykańska jest zorientowana na współpracę w ramach Ameryki Północnej (udział USA w eksporcie Meksyku wynosi 80%) oraz tradycyjnie powiązana gospodarczo z krajami Ameryki Łacińskiej, co ma wpływ na zakres współpracy gospodarczej z krajami trzecimi. Zawirowania w gospodarce USA są silnie odczuwalne w Meksyku.

W roku 2022 źródłem dodatkowych wpływów państwa były cięcia wydatków w sferze budżetowej: redukcje uposażeń, likwidacja większości funduszy celowych i agencji państwowych. Rząd poprawił również ściągalność podatków.

W miejsce zaprojektowanego przez poprzedni rząd lotniska międzynarodowego w Texcoco, rząd Lópeza Obradora stworzył nowe lotnisko w bazie wojskowej w Santa Lucia obok stolicy. Głównym wykonawcą projektu było Ministerstwo Obrony Narodowej. Nowe lotnisko – AIFA – ma docelowo obsługiwać nawet 90 milionów pasażerów rocznie. Głównym celem jest odciążenie lotniska Benito Juárez w Mieście Meksyk.

Rząd zbudował również rafinerię ropy naftowej w Dos Bocas w roponośnym stanie Tabasco, co w założeniu ma przynieść Meksykowi autonomię energetyczną. 01.07.2022 r.. odbyła się inauguracja rafinerii, której ostateczny koszt wyniósł ok. 12 mld USD. Władze zakładają, że do 2023 r. rafineria będzie w stanie przetworzyć 340 tys. baryłek ropy dziennie, co ma umożliwić zaspokojenie 23% zapotrzebowania kraju, a tym samym pokrycie 55% obecnego importu paliw.

Inny flagowy projekt rządu to „Tren Maya” – licząca 1500 km linia kolejowa, która przebiegać będzie przez regiony południowo-wschodniego Meksyku. Celem projektu jest wzmocnienie infrastruktury turystycznej i stworzenie nowych miejsc pracy.

Agencja ratingowa Fitch Ratings zaktualizowała swoją prognozę dot. tempa wzrostu gospodarczego Meksyku na rok 2022, podnosząc ją z wcześniejszych 2,5% do 3%. Natomiast w latach 2023 i 2024 wg analiz Fitch Ratings, PKB Meksyku ma rosnąć w tempie, odpowiednio, 1,4% i 1,6 %. Wzrost gospodarczy Meksyku pozostanie na poziomie 2,1% do 2022 r, zgodnie z danymi MFW. Prognozy MFW dla Ameryki Łacińskiej są nieco niższe do przewidywań Banku Światowego, który szacuje wzrost o 3% w tym roku i 1,6% w 2023 r. Znacznie bardziej optymistyczne prognozy wzrostu gospodarczego na 2023 r. publikuje natomiast Ministerstwo Finansów MX – 3%. Niemniej jednak, Dyr. Generalny Centrum Studiów Ekonomicznych Sektora Prywatnego (CEESP), Carlos Hurtado (CH), poinformował, że gospodarka meksykańska osiągnie poziom sprzed pandemii dopiero w 2024 r. Główną przyczyną tak powolnego wzrostu gospodarczego jest, jego zdaniem, niedostateczny poziom inwestycji. CH ocenił lata 2019-2025 jako okres „stracony pod względem wzrostu gospodarczego”. Podobnie, Bank of America (Bofa) 03.08. br. obniżył swoją prognozę wzrostu PKB Meksyku na 2023 r. do 0,0%, z wcześniej zakładanego 1%.

Handel zagraniczny
Według danych Ministerstwa Gospodarki Meksyku, w okresie styczeń-sierpień 2022 r. meksykański import osiągnął poziom 399,9 mld USD. Z kolei eksport towarów meksykańskich wyniósł w analogicznym okresie nieco ponad 375,2 mld USD, co oznacza, że Meksyk odnotował deficyt w handlu zagranicznym na poziomie  24,7 mld. USD.

Głównymi produktami eksportowanymi z Meksyku w 2022 r. były pojazdy (12 178 mln USD), sprzęt elektryczny i elektroniczny (8 919 mln USD) oraz reaktory jądrowe, kotły, maszyny itp. (8 891 mln USD). Według danych INEGI, głównymi produktami importowanymi do Meksyku były sprzęt elektryczny i elektroniczny (10 511 mln USD), reaktory jądrowe, kotły, maszyny itp. (8104 mln USD) oraz paliwa mineralne, oleje itp. (4452 mln USD).

Według danych INEGI głównymi kierunkami meksykańskiego eksportu w 2022 r. były Stany Zjednoczone, Kanada i Chiny (834 mln USD). Głównym źródłem importu z Meksyku były natomiast Stany Zjednoczone, na drugim miejscu Chiny i na trzecim, Korea Południowa.

Gospodarczo Meksyk jest wyraźnie uzależniony od USA. Zgodnie z danymi danych Departament Handlu Stanów Zjednoczonych, we wrześniu 2022 r. Meksyk był największym partnerem handlowym dla Stanów Zjednoczonych, wyprzedzając Kanadę i Chiny. Wymiana handlowa między Meksykiem a Stanami Zjednoczonymi wyniosła w tym miesiącu 67,4 mld USD, co stanowi 14% handlu USA. Na drugim miejscu znalazła się Kanada z 66,5 mld USD, a na trzecim Chiny z 61,2 mld USD.

Inwestycje zagraniczne
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne są jednym z głównym źródłem wpływów budżetowych, po przychodach z handlu ropą naftową i przekazach pieniężnych od emigrantów. Zgodnie z prognozami World Investment Prospects Survey UNCTAD, Meksyk znajduje się wśród państw najbardziej atrakcyjnych dla inwestorów w najbliższych latach. Atutami Meksyku są: uczestnictwo w umowie T-MEC, układy o wolnym handlu z 46 państwami świata, stosunkowo tania siła robocza oraz bliskość rynku Stanów Zjednoczonych. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne trafiają do Meksyku przede wszystkim z USA, Hiszpanii, Kanady, Niemiec, Japonii i Niderlandów.

Głównym kierunkiem meksykańskich inwestycji zagranicznych są: Ameryka Północna, Ameryka Łacińska i Europa (najważniejszymi odbiorcami BIZ są USA, Brazylia, Hiszpania, Niderlandy oraz Chile). Do najważniejszych meksykańskich firm inwestujących za granicą należą: América Móvil, Elektra, Bimbo, FEMSA, Cemex.

Wg danych Ministerstwa Gospodarki Meksyku, w okresie między styczniem a sierpniem 2022 bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) wyniosły 32,1 mld USD. Na koniec I półrocza 2022 r. BIZ w Meksyku osiągnęły z kolei 27,5 mld USD, co stanowi wzrost o 12% w porównaniu z 18,4 mld USD zanotowanych w analogicznym okresie 2021 roku.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

*stopa bezrobocia na koniec 2022 r. w Meksyku wyniosła oficjalnie 2,8%, ale aż 51% siły roboczej pracowało w sektorze nieformalnym.

Gospodarcze umowy dwustronne
Generalny kształt polsko-meksykańskim stosunkom gospodarczym i handlowym nadaje Umowa o Partnerstwie Gospodarczym, Koordynacji Politycznej i Współpracy między Meksykiem i Unią Europejską z 1997 r. – Umowa Globalna. Jej część handlowa (TLCUEM) weszła w życie 1.07.2000 r.

Dodatkowo, między Polską a Meksykiem podpisano następujące umowy z zakresu relacji gospodarczych:

• Konwencja między Rządem RP a Rządem Meksykańskich Stanów Zjednoczonych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu z 30 listopada 1998 r.
• Umowa o współpracy w dziedzinie nauki i techniki między Rządem RP a Rządem Meksykańskich Stanów Zjednoczonych z 30 listopada 1998 r.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Meksykańskich Stanów Zjednoczonych o współpracy w dziedzinie turystyki z 14 maja 2004 r.

Konwencja w sprawie unikania podwójnego opodatkowania weszła w życie w 2003 r. Pozostaje w mocy do czasu wypowiedzenia jej przez jednego z sygnatariuszy.

Celem umowy o współpracy w dziedzinie nauki i techniki jest wsparcie, rozwój i ułatwienie wspólnych działań badawczo-rozwojowych w dziedzinach nauki i technologii. Umowa przewiduje m.in. współpracę między ośrodkami badawczymi, wspólną realizację projektów, organizację wizyt i wymianę naukowców, szkoleń naukowych, wspólne prowadzenie badań, organizację seminariów, konferencji, sympozjów i warsztatów naukowych oraz wymianę doświadczeń i opracowań na temat najlepszych praktyk w zakresie polityki naukowo-technologicznej.

Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki weszła w życie w 2005 r. Jej celem jest stworzenie warunków do rozwoju i wzmocnienie współpracy między polskimi i meksykańskimi organizacjami turystyki międzynarodowej, wspieranie organizacji kongresów, sympozjów, wystaw i innych imprez sprzyjających rozwojowi ruchu turystycznego oraz uproszczenie formalności granicznych i celnych.

Podczas oficjalnej wizyty Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Meksyku (kwiecień 2017 r.) podpisano memoranda między instytucjami o znaczeniu gospodarczym: o współpracy instytucji wspierających eksport (BGK i KUKE - Bancomext), stowarzyszeń przedsiębiorców (KIG-COMCE), agencji promocji handlu i inwestycji (PAIH-ProMexico) oraz między Ministerstwami Gospodarki Polski i Meksyku.

Obecnie na jej podstawie 97,1% produktów w handlu dwustronnym nie podlega opłatom celnym, w tym 99,8% towarów przemysłowych i 73,6% towarów rolnych. Na mocy zmodernizowanego traktatu, handel między państwami członkowskimi UE a Meksykiem zostanie zliberalizowany w jeszcze większym stopniu. Obecnie jednak Umowa Globalna UE–Meksyk znajduje się w fazie renegocjacji.

Dwustronna wymiana handlowa

Meksyk należy do najważniejszych partnerów Polski w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów, nie tylko ze względu na wiodącą rolę, jaką odgrywa w stosunkach wewnątrzamerykańskich i na arenie międzynarodowej, lecz także ze względu na 90-letnią historię stosunków dyplomatycznych między obydwoma krajami. Meksyk jest największym odbiorcą polskiego eksportu w regionie AŁiK. Handel zagraniczny Meksyku zorientowany jest głównie na współpracę w ramach T-MEC, natomiast obroty z krajami Europy Środkowej, w tym z Polską, wciąż stanowią margines wymiany handlowej. Meksyk postrzega jednak Polskę jako kraj, który może ułatwić wejście na inne rynki europejskie.

Pod względem wysokości obrotów, Meksyk jest głównym handlowym Polski w Ameryce Łacińskiej. Udział eksportu do Meksyku w całkowitym eksporcie polskich towarów wyniósł 0,5% (dane za 1 semestr 2021 r.).

Obroty handlowe z Meksykiem w latach 2002-2008 charakteryzował systematyczny wzrost zarówno importu, jak i eksportu. W 2009 r. w skutek światowego kryzysu gospodarczego nastąpiło załamanie wzajemnego handlu, jednak w 2010 r. polsko-meksykańska wymiana handlowa odzyskała dawną dynamikę i kontynuowała wzrost w kolejnych latach.

Ostatnie lata charakteryzowały się ożywieniem wymiany handlowej przy zrównoważonym wzroście eksportu i importu. W pierwszym półroczu 2021 r. eksport do Meksyku osiągnął rekordową wartość 892 mln. USD (wzrost o 325% w odniesieniu do roku 2020). Tym samym Meksyk stał się drugim odbiorcą polskiego eksportu na Półkuli Zachodniej – po Stanach Zjednoczonych.

Do głównych towarów eksportowanych przez Polskę do Meksyku należą: urządzenia mechaniczne i elektryczne do rejestracji i odbioru dźwięku, części do samochodów, pojazdy, kauczuk syntetyczny, wyroby z metali nieszlachetnych, produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych, tworzywa sztuczne i wyroby z tych tworzyw oraz produkty pochodzenia roślinnego. Struktura importu z Meksyku jest podobna do struktury polskiego eksportu do tego kraju: przeważają urządzenia mechaniczne i elektryczne do rejestracji i odbioru dźwięku, pojazdy, wyroby z metali nieszlachetnych, owoce.

Meksyk jest obecnie największym partnerem gospodarczym Polski w Ameryce Łacińskiej.

W okresie styczeń-czerwiec 2023 r., zgodnie z danymi Ministerstwa Gospodarki Meksyku, eksport polskich towarów i usług do Meksyku wyniósł 1,7 mld. USD, podczas gdy import meksykańskich towarów i usług do Polski w analogicznym okresie osiągnął wartość 147,8 mln. USD. Udział Polski w meksykańskim eksporcie w ww. okresie wyniósł tym samym 0,09%, natomiast udział Polski w meksykańskim imporcie wyniósł 0,7%. 

W całym 2022 r. natomiast do Meksyku trafił z Polski eksport o wartości ponad 2,3 mld USD. Były to głównie baterie elektryczne, części zamienne i akcesoria do samochodów i telefonów komórkowych. Z kolei import z Meksyku do Polski w 2022 r. wyniósł prawie 906,8 mln USD.

Większość z nich stanowiły samochody, części samochodowe i silniki. Daje to łączną wymianę handlową między oboma krajami na poziomie około 3,2 mld USD.

Polska eksportowała do Meksyku głównie akumulatory elektryczne, których udział w łącznym eksporcie wyniósł 57%), części i akcesoria samochodowe (7%) oraz telefony komórkowe (7%).

W przypadku importu z Meksyku do Polski natomiast były to przeważnie samochody osobowe, które odpowiadały za 26% całości importu, części samochodowe (9%) oraz silniki (8%).

W 2022 r. Polska odnotowała nadwyżkę handlową w wysokości ponad 1,3 mld USD. Produkty trafiały do i z Polski głównie ze stanów Nuevo León, Miasta Meksyk i Jalisco.

Wymiana handlowa między Polską a Meksykiem wykazuje w ostatnich latach tendencję wzrostową. W 2021 r. jej wartość wyniosła nieco ponad 2,7 mld USD, a w 2019 r., ostatnim roku przed pandemią COVID-19, nieco ponad 1,5 mld USD.

Obroty handlowe między Polską a Meksykiem w mln. USD

Źródło: GUS

Wzajemne inwestycje

W 2004 roku PAIiIZ odnotowała pierwszą meksykańską inwestycję pow. 1 mln USD. Firma Cemex kupiła dwie polskie cementownie oraz zainwestowała w produkcję pokrewną (betoniarnie, surowce do produkcji cementu i betonu, logistyka). Obecnie, Cemex należy do krajowej czołówki producentów cementu, betonu towarowego i kruszyw. W 2006 r. Nemak, produkująca części zamienne do aut spółka z meksykańskiej grupy Alfa, sfinalizowała transakcję kupna polskich zakładów TK Aluminium. Wartość transakcji wyniosła 71 mln USD. W 2009 r. Bienes Turgon, meksykańska spółka holdingowa działająca w branży samochodowej, poprzez swój podmiot zależny Katcon przejęła od firmy Delphi polski zakład produkcji układów spalinowych w Błoniach k. Warszawy.

Głównym obszarem polskich inwestycji w Meksyku jest przemysł samochodowy (inwestycje firm Maflow, Bury Sp. z o.o. i Sanok Rubber). Oprócz tego odnotowano niewielkie inwestycje w sektorze turystycznym.

W 2021 r. w Meksyku istniało ponad 50 firm z kapitałem polskim, z których większość mieściła się w mieście Meksyk oraz stanach Tlaxcala, Baja California Sur, Veracruz i Quintana Roo.

W okresie od stycznia do czerwca 2023 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) z Polski do Meksyku wyniosły 2,3 mln. USD.

W całym 2022 r. BIZ z Polski do Meksyku wyniosły natomiast 3,61 mln. USD. Trafiały one głównie do Guanajuato, Quintana Roo  i Baja California Sur. Głównie były one lokowane w sektorze motoryzacyjnym oraz spożywczym.

Współpraca samorządów gospodarczych
W 2004 r. została podpisana umowa o współpracy pomiędzy Krajową Izbą Gospodarczą (KIG) a Meksykańską Radą Handlu Zagranicznego (COMCE). W COMCE działa Polsko-Meksykański Komitet Przedsiębiorców, którego zadaniem jest wspieranie współpracy polskich i meksykańskich firm oraz działanie na rzecz rozwoju wzajemnych stosunków gospodarczych, w 2017 r. porozumienie zostało przedłużone na następne lata.

W czerwcu 2010 r. w Meksyku przebywała misja gospodarcza KIG.

W listopadzie 2016 r. odbyły się w Meksyku konsultacje polityczno-gospodarcze na szczeblu wiceministrów SZ oraz misja gospodarcza z udziałem PAIiIZ, BGK i KIG.

W kwietniu 2017 r. oficjalną wizytę w Meksyku – pierwszą w historii stosunków dwustronnych – złożył Prezydent RP Andrzej Duda. Towarzyszyła mu misja gospodarcza, reprezentująca kluczowe dla wymiany handlowej między Meksykiem i Polską branże gospodarki. Podczas wizyty prezydent Andrzej Duda zainaugurował Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w Mieście Meksyk.

W styczniu 2019 r. z wizytą w Meksyku przebywał Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Marek Gróbarczyk.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Rynek meksykański należy do najbardziej otwartych na handel na świecie, równocześnie jest jednak jednym z trudniejszych pod względem prowadzenia działalności gospodarczej przez zagraniczne przedsiębiorstwa. Jest jednocześnie rynkiem bardzo atrakcyjnym, dającym możliwość osiągania korzyści wynikających z ekonomii skali (liczba mieszkańców) i ekonomii zasięgu.

W polsko-meksykańskich stosunkach gospodarczych brak jest formalnych przeszkód. Dostęp do rynku reguluje Umowa o Partnerstwie Gospodarczym, Koordynacji Politycznej i Współpracy z Unią Europejską, której część stanowi układ o wolnym handlu z 2000 r. Z dniem 1 stycznia 2003 r. dostęp meksykańskich towarów przemysłowych na rynek unijny został całkowicie zliberalizowany. 1 stycznia 2007 r. Meksyk zniósł cła na import towarów przemysłowych z UE.

Według raportu Światowego Forum Ekonomicznego (WEF), poważnymi problemami w prowadzeniu biznesu w Meksyku są korupcja, niewydajna administracja, nadmiar regulacji, przestępczość, ograniczony dostęp do finansowania, niska konkurencyjność gospodarki i sztywne prawo pracy. Transparency International klasyfikuje Meksyk na 124. miejscu na 180 państw pod względem korupcji, z 31 punktami na 100 (2020). W opublikowanym przez Bank Światowy zestawieniu „Doing Business 2020”, Meksyk pod względem warunków sprzyjających do prowadzenia działalności gospodarczej, zajmuje 60. pozycję wśród 190 ujętych w rankingu gospodarek świata. W porównaniu z edycją tego rankingu z 2019 r., pozycja Meksyku w tym zakresie uległa pogorszeniu o 11 pozycji. W odniesieniu do kategorii handel zagraniczny, Meksyk zajmuje 69. pozycję, co oznacza spadek w tym zakresie o 6 pozycji w porównaniu z rankingiem z 2019 r.

Bariery administracyjne są głównym powodem, dla którego rynek meksykański oceniany jest jako trudny. Stosowane procedury stwarzają szereg problemów wszystkim partnerom handlowym. Dotyczy to zwłaszcza zakupów i przetargów rządowych, norm i metod stosowanych przy badaniu importowanych towarów, dowolności klasyfikacji produktów eksportowanych z Polski, a także przepisów weterynaryjnych i fitosanitarnych. Stosowane normy sanitarne w znaczącym stopniu utrudniają import produktów spożywczych z Polski i większości państw UE (produkty drobiowe, mięso wieprzowe i wołowe, miód, owoce).

W grudniu 2004 r. została zniesiona graniczna kontrola poziomu radiacji polskich produktów, głównie mlecznych, która utrudniała eksport na rynek meksykański.

Meksykańskie regulacje gospodarcze i celne są mało przejrzyste, skomplikowane i podlegają ciągłym zmianom, co powoduje, że przedsiębiorcy muszą często dostosowywać się do nowych przepisów, a terminy odpowiedzi na pisma urzędowe nie są przestrzegane.

Meksyk wprowadził rozszerzenie do regulacji Mexican Official Standard NOM-051-SCFI/SSA1-2010 o specyficzne wymogi dot. etykietowania pakowanych towarów rolno-spożywczych i napojów bezalkoholowych. Projekt ma na celu ustalenie informacji handlowych i zdrowotnych, które muszą być zawarte na etykietach opakowywanych produktów krajowych lub zagranicznych sprzedawanych na terytorium kraju, a także określenie charakterystyki takich informacji oraz ustanowienie systemu front-of-pack dla etykiet, aby transparentnie informować konsumentów o zawartości kluczowych składników odżywczych stanowiących zagrożenie dla zdrowia przy nadmiernym ich spożyciu.

Do najczęstszych problemów, z którymi spotykają się przedsiębiorstwa zagraniczne w Meksyku należą:

• restrykcyjne prawo dot. BIZ; utrzymujące się ograniczenia w dostępie do niektórych sektorów (m.in. energetyka, telekomunikacja, lądowy transport osób);
• obowiązek korzystania z agencji celnych dla cargo o wartości przekraczającej 1000 USD; także próbki handlowe, nawet w małej ilości, w postaci płynnej, sypkiej lub gazowej nie mogą być wysyłane kurierem lub pocztą, lecz poprzez agencje celne;
• arbitralne decyzje celne oraz nieuzasadnione nieuznawanie certyfikatów pochodzenia EUR1 i sanitarnych;
• problemy dotyczące spełnienia wymogów meksykańskich norm NOMS, wymaganych dla uzyskania zezwolenia na sprzedaż produktu (np. etykietowanie);
• wymóg figurowania firmy w krajowym rejestrze importerów i/lub eksporterów (Padrón de importadores) oraz rejestrze sektorowym (Padrón sectorial). Firma musi uzyskać wpis do rejestru importerów i eksporterów, jeżeli chce sprowadzać do Meksyku i/lub sprzedawać towary za granicą. Rejestr sektorowy zawiera natomiast wykaz produktów, które mogą być importowane/eksportowane tylko przez umieszczone w rejestrze firmy. W 2008 r. ograniczono rejestr sektorowy do produktów mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa narodowego;
• opłacanie podatku Impuesto Especial sobre Producción y Servicios (IEPS), który muszą uiszczać importerzy określonych towarów np. benzyny, tytoniu czy napojów alkoholowych;
• brak pełnej wiarygodności części meksykańskich partnerów biznesowych;
• częste łamanie praw własności intelektualnej i fałszowanie znaków towarowych;
• brak ochrony produktów posiadających Chronione Oznaczenie Geograficzne (PGI);
• problemy z rejestracją farmaceutyków i sprzętu medycznego.

Szczegółowy opis barier handlowych stosowanych wobec przedsiębiorstw z UE jest dostępny na stronie http://madb.europa.eu.

W 2020 r. Meksyk wprowadził dekret prezydencki, zgodnie z którym kraj ten całkowicie przestanie importować transgeniczną kukurydzę do 2024 r. Niemniej, nowy dekret z lutego 2023 r. dopuszcza taką możliwość w niektórych przypadkach, m.in. do celów przemysłowych, czy jako paszę. Zabronione jest jedynie wykorzystanie jej do spożycia przez ludzi, m.in. w produkcji ciasta i tortilli. Nadal jednak pozostaje dopuszczalny import kukurydzy genetycznie modyfikowanej do celów przemysłowych oraz do spożycia dla zwierząt (pasza). Te dwa wyjątki odpowiadają za zdecydowaną większość importu kukurydzy genetycznie modyfikowanej przez Meksyk.

31 maja 2022 r. opublikowane zostało rozporządzenie zakazujące obrotu i komercjalizacji w Meksyku, elektronicznych systemów podawania nikotyny, alternatywnych systemów konsumpcji nikotyny, papierosów elektronicznych i waporyzatorów, a także roztworów i mieszanin stosowanych w tychże systemach, niezależnie od ich pochodzenia.

Dostęp do rynku pracy

Według ustawodawstwa meksykańskiego osoby chcące legalnie pracować w Meksyku muszą uzyskać pozwolenie na pracę z Narodowego Instytutu Imigracyjnego (Instituto Nacional de Migración, INM). Najbardziej powszechnym typem wizy umożliwiającej podjęcie pracy jest wiza na pobyt czasowy (residente temporal), która pozwala na pobyt i pracę w Meksyku przez 2 lata. Wizę trzeba odnawiać po 2 latach. Po 4 latach odnawiania wizy pobytu czasowego jej posiadacz może ubiegać się o prawo stałego pobytu w Meksyku. Wnioski o wydanie pozwolenia na pracę składa się poprzez ambasadę lub konsulat Meksyku w kraju zamieszkania. Procedura trwa ok. 3-4 tygodni. Pracownicy oddelegowani do Meksyku przez polskiego pracodawcę, za których wynagrodzenie podczas wyjazdu odpowiadać będzie firma polska, mogą przebywać w Meksyku bez wizy do 180 dni. W tym przypadku, podczas podróży należy posiadać ważny paszport oraz list od pracodawcy wystawiony po hiszpańsku bądź angielsku, zawierający szczegóły dotyczące delegacji.   

Cudzoziemcy udający się do Meksyku z wizytą biznesową muszą posiadać odpowiednią wizę. Istnieją dwa rodzaje tzw. wiz biznesowych:

• Wiza pobytu czasowego – odnawialna wiza nieimigracyjna. Jest ważna przez 1 rok, po którym można ją przedłużyć na 1, 2 lub 3 lata. Umożliwia wielokrotne przyjazdy i wyjazdy z Meksyku oraz pobyt czasowy.
• Po 4 latach pobytu w Meksyku na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy można otrzymać zezwolenie na pobyt stały (residente permanente), które umożliwia nieograniczony czasowo pobyt w Meksyku i jest dożywotnia.

Wiza pobytu czasowego wydawana jest przez ambasadę lub konsulat Meksyku w kraju zamieszkania. Przedłużenia lub zmiany na wizę pobytu stałego dokonuje się w oddziałach Instytutu Migracyjnego (INM) w Meksyku. Informacje dotyczące wiz meksykańskich można znaleźć na stronie https://www.gob.mx/inm

Nabywanie i wynajem nieruchomości

W związku z dawnymi problemami dotyczącymi własności ziemi w Meksyku, w Konstytucji Meksykańskiej z 1917 r. wprowadzono restrykcyjne zapisy dotyczące nabywania ziemi przez cudzoziemców. Obcokrajowcy mogą nabywać nieruchomości poza strefą podlegającą ograniczeniom (obejmującą tereny położone w strefie przygranicznej, do 100 km od granic i 50 km od wybrzeży) na podstawie wcześniej uzyskanego pozwolenia wydawanego przez Dyrekcję Generalną ds. Prawnych Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Dirección General de Asuntos Juridicos de la Secretaría de Relaciones Exteriores) w biurach centralnych lub oddziałach funkcjonujących w innych częściach kraju, po wcześniejszym wypełnieniu wniosku dostępnego na stronie: https://sre.gob.mx/convenio-de-renuncia-para-la-adquisicion-de-bienes-inmuebles-fuera-de-zona-restringida oraz przedłożeniu wymienionych w nim dokumentów. Wydane pozwolenie powinno zostać umieszczone w akcie notarialnym poświadczającym przekazanie własności na rzecz cudzoziemca ustanowionym w obecności notariusza.

W przypadku nieruchomości położonych w strefie podlegającej ograniczeniom (zona restringida), cudzoziemiec nie może posiadać jej na własność, ale może uzyskać prawo do użytkowania nieruchomości za pośrednictwem powiernictwa prawnego (fideicomiso) na okres 50 lat z możliwością odnowienia na okres kolejnych 50 lat. W tym przypadku przedstawiciel wybranej meksykańskiej instytucji kredytowej, która została wybrana jako powiernik złoży przed wspomnianym Ministerstwem wniosek o ustanowienie powiernictwa, które poświadczone będzie przez meksykańskiego notariusza. Wspomniane pozwolenie powinno zostać użyte w przeciągu 180 dni. Więcej informacji można uzyskać na stronie: http://sre.gob.mx/tramites-y-servicios/constitucion-de-fideicomisos

Warto także wspomnieć, że żaden cudzoziemiec nie może nabyć ziem wspólnotowych i komunalnych (tierras ejidales y comunales) ponieważ są one przeznaczone wyłącznie dla Meksykanów, z tego powodu nabycie tego typu ziem przez cudzoziemców będzie podlegało unieważnieniu, co pociągać będzie za sobą straty ekonomiczne i w zakresie dziedziczenia dla zagranicznego nabywcy.

Umowy przeniesienia własności, które nie spełniają wyżej wymienionych formalności, podlegają unieważnieniu.

Informacje dotyczące nabywania nieruchomości można znaleźć na stronach meksykańskiego MSZ http://www.sre.gob.mx/index.php/tramites-y-servicios/adquisiciones-por-extranjeros

System zamówień publicznych

Zasady udzielania zamówień publicznych w Meksyku są sprecyzowane w ustawach: Prawo zamówień publicznych (Ley de Adquisiciones) i Prawo robót i usług publicznych (Ley de Obras Públicas) z 2000 r.

Istnieją trzy formy udzielenia zamówienia publicznego:

• przetarg
• zaproszenie do składania ofert (co najmniej 3 oferentów)
• zamówienie z wolnej ręki.

Informacje o aktualnych przetargach zamieszczane są na stronie https://compranet.hacienda.gob.mx/web/login.html.

Firma zamierzająca wziąć udział w przetargu publicznym (także elektronicznym) musi uzyskać numer RFC (pol. REGON), który wydawany jest przez ministerstwo finansów.

Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej

Meksyk jest członkiem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) i sygnatariuszem najważniejszych umów międzynarodowych z zakresu własności intelektualnej, m.in.:

• Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 r.,
• Konwencji lizbońskiej z 31 października 1958 r.,
• Porozumienia wiedeńskiego,
• Porozumienia Strasburskiego dotyczącego Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej z 24 marca 1971 r.,
• Porozumienia Wiedeńskiego Ustanawiającego Międzynarodową Klasyfikację Elementów Graficznych Znaków z 12 czerwca 1973 r.,
• Konwencji Berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 9 września 1886 r.,
• Traktatu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o Prawie Autorskim z 20 grudnia 1996 r.
• Konwencji rzymskiej z 1961 r.

Prawa własności intelektualnej są także zastrzeżone w porozumieniach T-MEC i TRIPS WTO.

Własność przemysłowa w Meksyku chroniona jest na mocy ustawy Prawo własności przemysłowej (Ley de la Propiedad Industrial, LPI) z 1991 r. Uzupełniającym aktem prawnym jest Kodeks postępowania cywilnego (CFCP) z 1943 r. Instytucją powołaną do realizacji ustawy jest Meksykański Instytut Własności Przemysłowej (Insituto Mexicano de la Propiedad Industrial, IMPI).

Zgodnie z ustawą, własność przemysłowa może być chroniona za pomocą:

• patentów,
• wpisu do rejestru wzorów użytkowych,
• wpisu do rejestru wzorów przemysłowych,
• wpisu do rejestru znaków towarowych,
• wpisu do rejestru haseł reklamowych,
• zastrzeżenia nazwy handlowej,
• objęcia produktu chronioną nazwą pochodzenia.

Wnioski o objęcie ochroną należy składać w siedzibie IMPI lub stanowych ministerstwach gospodarki. Procedura zazwyczaj trwa ok. 8 miesięcy. Przed zgłoszeniem wskazane jest jednak zapoznanie się z bazą danych wzorów zastrzeżonych, aby sprawdzić, czy potencjalny wzór nie jest już objęty ochroną lub nie wykazuje podobieństw do innych wzorów.

Informacje dotyczące ochrony własności przemysłowej można znaleźć na stronie IMPI https://www.gob.mx/impi lub WIPO www.wipo.int/members/en.          

Za ochronę praw autorskich odpowiedzialny jest Narodowy Instytut Praw Autorskich (Instituto Nacional de Derecho de Autor), który funkcjonuje w ramach Ministerstwa Edukacji (Secretaría de Educación Pública, https://www.gob.mx/sep).         

Mimo intensyfikacji działań zapobiegawczych i konfiskat, piractwo medialne i fałszowanie znaków towarowych jest zjawiskiem częstym i praktycznie bezkarnym. United States Trade Representantive umieściło Meksyk na tzw. Watch List – spisie państw, w których nie są przestrzegane prawa własności intelektualnej.

Informacja o aktach prawnych

Zbiór obowiązujących aktów prawnych i norm w języku hiszpańskim dostępny jest na stronie http://www.diputados.gob.mx/LeyesBiblio/index.htm.

Wybrane meksykańskie akty prawne w języku angielskim dostępne są na stronie https://www.glinf.org/.

W meksykańskiej kulturze biznesowej ceniony jest kontakt bezpośredni. Telefoniczne lub korespondencyjne formy kontaktu są mało efektywne. Meksykanie z reguły nie odmawiają, ponieważ uważają to za niegrzeczne i nie chcą nikogo urazić. Dlatego częste ignorowanie wiadomości lub brak kontaktu wynika z braku asertywności. Negocjacje biznesowe prowadzi się w strojach formalnych o ciemnych kolorach. Inną różnicą kulturową jest stosunek do punktualności. Spotkania często rozpoczynają się 15-30 minut po ustalonym terminie i w przypadku takiej sytuacji nie należy się obrażać, ponieważ z perspektywy meksykańskiej jest to sprawa błaha.

Ambasada RP w Meksyku
Calle Cracovia 40, Colonia San Angel, 01000 Mexico, D.F.
tel. (52 55) 54 81 20 50; fax (52 55) 56 16 7314
e-mail: meksyk.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.gov.pl/meksyk

Konsulat RP w Acapulco
Konsul Honorowy: Manlio Favio Pano Mendoza
tel. 01 744 487 12 79, 01 744 487 12 71  
e-mail: notaria16@btu.com.mx

Konsulat RP w Cancún
Konsul Honorowy: Luis Miguel Cámara Patrón
Av. Bonampak 73-01 SM3, Edificio Global,
CP. 77500, Cancún, Quintana Roo
tel.: (998) 892 17 64
e-mail: consul@poloniacancun.com
Asystentka: Ana Peniche Apeniche@cyamex.com,
apeniche@poloniacancun.com

Konsulat RP w Guadalajarze
Konsul Honorowy: Jose Manuel Gómez Vazquez
Aurelio  Ortega #. 764, Col. Seattle  C.P. 45150 Guadalajara, Zapopan, Jalisco
tel.: (00-5233) 38360111 fax.: (00-5233) 38360112
e-mail: corporate@gva.com.mx

Konsulat RP w Guanajuato
Konsul Honorowy: Héctor Webb Cruces
Paseo de la Presa # 39, Col. Centro C.P. 36000 Guanajuato, GTO
tel: (00-52473) 7310852 fax.: (00-52473) 7310853
e-mail:  hectorwebb@hotmail.com.mx

Konsulat RP w Monterrey
vacat

Konsulat RP w Tijuanie
Konsul Honorowy:  Pedro Humberto Alonzo Bernal
Paseo Calle Del Cantil # 1100, Sección Jardines, Playas de Tijuana, Baja California
tel. 664 9732843 kom. 664 2175617
e-mail:  consuladodepoloniatij@gmail.com

Ambasada Meksykańskich Stanów Zjednoczonych w Warszawie
Al. Jerozolimskie 123 A, 20p., 02-017 Warszawa
tel. (0-22) 311-2900, fax: (0-22) 311-2901
e-mail: embamex@iembamex.pl
https://embamex.sre.gob.mx/polonia/

Ministerstwo Spraw Zagranicznych Meksyku
Ave. Juárez #20, Col. Centro, CP 06010, Cuauhtémoc, Mexico, D.F.
Independencia #45, Col. Centro C.P. 06010, Cuauhtémoc, Mexico, D.F.
tel. (52 55) 3686 - 5100
https://www.gob.mx/sre

Ministerstwo Gospodarki Meksyku
Alfonso Reyes No. 30 Col. Hipódromo Condesa C.P. 06140, Delegación Cuauhtémoc, México, D.F.
tel. (52 55) 5729 9100, 01(800) 08 [32-666]
e-mail: primercontacto@economia.gob.mx
https://www.gob.mx/se/

Ministerstwo Finansów Meksyku
Palacio Nacional, Plaza de la Constitución s/n Col. Centro C.P. 06000, Cuauhtémoc, México, D.F.
TEL. (01 55) 55 42 62 01, 55 42 22 13
www.shcp.gob.mx

Przedstawicielstwo Unii Europejskiej w Meksyku
Av. Paseo de la Reforma 1675, Col. Lomas de Chapultepec, Del. Miguel Hidalgo, México, D.F. C.P. 11000
tel. (52 55) 40 33 45 -47; fax (52 55) 40 65 64
e-mail: DELEGATION-MEXICO@ec.europa.eu
https://eeas.europa.eu/delegations/mexico_es 

Meksykański Związek Eksporterów i Importerów (ANIERM)
Monterrey No. 130, 06700, México, D.F.
tel. (52 55) 5584 9522, fax (52 55) 5584 5317
e-mail: anierm@anierm.org.mx
www.anierm.org.mx

Meksykańska Rada Handlu Zagranicznego (COMCE)
Lancaster No.15 piso 2, Col. Juárez, C.P. 06600, México, D.F.
tel. (52 55) 523 171 00
e-mail: infoservicios@comce.org.mx
www.comce.org.mx

Konfederacja Krajowych Izb Handlu, Usług i Turystyki (CONCANACO SERVYTUR)
Balderas No. 144, Col. Centro, C.P. 06070, México, D.F.
tel. (52 55) 5722 9300
e-mail: comentarios@concanaco.com.mx
http://www.concanaco.com.mx/

Meksykańska Izba Przemysłu Przetwórczego (CANACINTRA)
Av. San Antonio No. 256, Col. Ampliación Nápoles, C.P. 03849, Benito Juárez, México, D.F.
tel. (52 55)-54-82-30-00, (52 55)-55-98-71-09
e-mail: informes@canacintra.org.mx
https://canacintra.org.mx/camara/