Polska w Nowej Zelandii

1 listopada 2019 r., w 75. rocznicę przybycia 733 polskich dzieci i ich 102 opiekunów na pokładzie amerykańskiego statku USS General Randall do portu Wellington, około 60 "dzieci" z rodzinami powróciło do Pahiatua - miasteczka, w którym dzieci znalazły schronienie przed okrucieństwami II wojny światowej.

Mała nowozelandzka miejscowość stała się miejscem polskich uroczystości, wspomnień i spotkań dla tych, którzy razem przeżyli dzieciństwo. 

W obchodach wzięli też udział Ambasador RP Zbigniew Gniatkowski, burmistrz dystryktu Tararua Tracey Collis, nowozelandzki Minister Obrony Ron Mark, miejscowi parlamentarzyści, a także Polonia i mieszkańcy miasta. Uczestnicy byli witani polskimi flagami, młodzież lokalnej szkoły przygotowała program artystyczny, w tym kapa haka, polskie tańce ludowe prezentował też zespół „Orlęta” z Wellingtonu.

Ambasador Gniatkowski powiedział: „75 lat temu, podobnie jak dzisiaj, powitano ich gościnnością i sercem. Polskie sieroty mogły odkryć swój pełny potencjał, będąc dumnymi ze swoich polskich korzeni. Mimo odległości, ich miłość do Polski, ziemi przodków, pozostaje czysta i nieprzerwana. To szczere połączenie z pierwszą Ojczyzną było możliwe i zostało utrzymane także dzięki specjalnym warunkom w obozie zwanym „Małą Polską”, z polskim personelem, edukacją, a także harcerstwem. I oczywiście dzięki Kościołowi katolickiemu. Później, gdy polskie dzieci osiedliły się w nowym kraju,  założyły jednocześnie Dom Polski i Polską Szkołę w Wellingtonie - aby być razem, jak jedna duża rodzina i aby kolejne pokolenia mogły być wychowywane w duchu patriotyzmu, w duchu polskości. W imieniu polskich władz pragnę wyrazić naszą szczerą wdzięczność rządowi i mieszkańcom Nowej Zelandii, a zwłaszcza mieszkańcom Pahiatua, za Wasze ogromne serca i pomoc, której udzieliliście w trudnych czasach. ”

Poruszające przemówienie wygłosił minister Ron Mark, który osobiście związany jest z miejscowością Pahiatua i któremu bliskie są losy Polaków. Nawiązał do walk polskich żołnierzy na frontach II wojny światowej, na których wielokrotnie walczyli ramię w ramię z Nowozelandczykami (zobacz Prezentację Ambasady na ten temat). 

Minister Mark powiedział o Dzieciach z Pahiatua: " To, że przeżyli i poradzili sobie z traumą; to, że przeżyli i poradzili sobie ze stresem pourazowym, że odbudowywali siebie i swoje życie, wychowując rodziny i stając się wartościowymi obywatelami tego narodu, jest po prostu niezwykłe".

Dodał także podsumowując: "Mogę tylko podziwiać to, co Polska osiągnęła, cenę jaką zapłaciła oraz to jak się odrodziła. A dzieci, które tu przybyły, są częścią tej historii, tego dziedzictwa. I my tutaj, w Pahiatua, jesteśmy bardzo zaszczyceni, że mogliśmy odegrać swoją bardzo małą rolę i pomóc temu narodowi w odbudowie." 

Goście zwiedzili także lokalne muzeum w Pahiatua, w którym znajdują się pamiątki związane z Dziećmi z Pahiatua. Obok muzeum została odsłonięta i poświęcona kapliczka będąca repliką kapliczki NMP znajdującej się na terenie obozu nazywanego „Małą Polską”. Ostatnim punktem programu była wizyta przy pomniku znajdującym się w pobliżu miejsca, gdzie przed laty zlokalizowany był obóz. 

Drugiego dnia obchodów Ambasador RP, Konsul A. Kacperska, Prezes Stowarzyszenia Polaków w Nowej Zelandii H. Fagan oraz przedstawicielka nowozelandzkiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych złożyli kwiaty na grobach pierwszego Konsula Generalnego RP dr Kazimierza Wodzickiego i Marii Wodzickiej oraz ówczesnego Premiera Rządu Nowej Zelandii Petera Frasera i małżonki Janet Fraser. 

Tego dnia miały też miejsce uroczystości rocznicowe w Wellingtonie. Do uczestników został skierowany list okolicznościowy, odczytany przez Konsul A. Kacperską, w którym Sekretarz Stanu Adam Kwiatkowski przekazał słowa uznania, pozdrowienia i życzenia w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy i swoim.  W Nowej Zelandii Para Prezydencka spotkała się z przedstawicielami Polskich Dzieci z Pahiatua podczas wizyty oficjalnej w sierpniu 2018 r.

TREŚĆ LISTU

W czasie uroczystego obiadu Ambasador RP zwrócił się do zgromadzonych: „Polska jest wdzięczna Dzieciom z Pahiatua za to, że zachowały polskość, język i kulturę. Mimo dramatu wojny, oddalenia, trudności budowania życia w nowym obcym kraju, (...) wspieraliście Państwo polską niepodległość przed 1989 rokiem i wspieracie Polskę nadal. Byliście i jesteście Państwo wzorem do naśladowania. Proszę przyjąć słowa podziękowania i najwyższego szacunku. Dziękujemy Państwu i życzymy wielu lat zdrowia i szczęśliwego życia.”

Ponadto Ambasador Z. Gniatkowski zaprosił potomków Dzieci z Pahiatua do odwiedzenia Polski: „Wielu z was niedawno odwiedziło  Polskę i mieliście okazję zobaczyć jak piękny i bogaty jest nasz kraj. Chciałbym zachęcić wszystkich - urodzonych w Nowej Zelandii - do odwiedzenia Polski, nawiązania kontaktów z krajem Waszych rodziców, przodków, ukochanym krajem Polskich Dzieci z Pahiatua. ” 

W niedzielę 3 listopada w kościele Matki Bożej Anielskiej odprawiona została Msza św., którą koncelebrowali Kardynał John Dew, Arcybiskup Wellingtonu, Biskup Wiesław Lechowicz, delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, Ks. Tadeusz Przybylak, Prowincjał Chrystusowców z Canberry i Ks. Kevin Conroy, Proboszcz parafii St Mary of the Angels.

Biskup W. Lechowicz poświęcił także tablicę na Skwerze Polskich Dzieci w centrum Wellingtonu. Ambasador Zbigniew Gniatkowski przypomniał, że tablicę odsłonił Prezydent RP Andrzej Duda podczas wizyty w Nowej Zelandii w sierpniu 2018 r. Napis na tablicy głosi m.in., że ma ona upamiętnić „przyjaźń i partnerstwo pomiędzy Nową Zelandią a Polską w roku setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości”. Uchwałę ws. nazwania skweru imieniem Polskich Dzieci Rada Miasta Wellingtonu podjęła z inicjatywy Ambasady RP w dniu 27 czerwca 2018 r.

Z kolei w dniu 4 listopada na Uniwersytecie Wiktorii w Wellingtonie odbyło się wydarzenie upamiętniające Polskie Dzieci z Pahiatua, w tym wywodzących się z tego środowiska absolwentów Uniwersytetu. Obok Krystyny Tomaszyk, która przypomniała historię przybycia Polskich Dzieci do Nowej Zelandii i przytoczyła swoje badania dotyczące aktywności zawodowej potomków Dzieci z Pahiatua, głos zabrali R. Needham, wicekanclerz ds. współpracy międzynarodowej i Ambasador RP Z. Gniatkowski. Krystyna Tomaszyk przekazała uczelni swoją najnowszą publikację - album zdjęć Polskich Dzieci w Isfahanie w latach 1942-44. Udział w spotkaniu wzięło ok. 80 osób, w tym Dzieci z Pahiatua.

Innym wydarzeniem związanym z 75. rocznicą przybycia 733 polskich dzieci do Nowej Zelandii będą koncerty muzyki klasycznej w wykonaniu wellingtońskiego zespołu SMP Ensemble w dniach 15 i 17 listopada w kościele St Andrews on the Terrace. Jednym ze współorganizatorów jest Ambasada RP, która objęła to wydarzenie swoim patronatem.

Poza obchodami centralnymi 75. rocznicy przybycia 733 polskich dzieci do Nowej Zelandii w tym roku odbywają się także uroczystości w Auckland i Christchurch. Obchody w Auckland w dn. 27 października zgromadziły ponad 200 osób. Obchody w Christchurch zaplanowano na 9-10 listopada.