Polska w Panamie

Panama jest jednym z najważniejszych partnerów Polski w regionie. Oba państwa cieszą się relacjami politycznymi i gospodarczymi opartymi na wzajemnym szacunku i wsparciu. Reaktywacja Ambasady RP w Panamie w 2017 r. ugruntowała możliwości zacieśnienia współpracy politycznej. Jak dotychczas, w historii polsko-panamskich relacji bilateralnych, odbyła się jedna oficjalna wizyta na szczeblu głowy państwa. W 2016 r. urzędujący prezydent Panamy, Pan Juan Carlos Varela, odwiedził Polskę przy okazji Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. W ramach rewizyty, polskiej delegacji na Światowe Dni Młodzieży, odbywające się w Panamie w 2019 r., przewodniczyła Pierwsza Dama, Pani Agata Kornhauser-Duda. W lipcu 2022 r. z wizytą w Panamie przebywał wiceminister Marcin Przydacz, który odbył konsultacje polityczne ze swoją odpowiedniczką w panamskim MSZ, wiceminister Martą Gordón, a także spotkał się z szefową panamskiej dyplomacji Ériką Mouynes.

Otwarcie polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego w Panamie umożliwia rozwijanie istniejącej współpracy handlowej. W 2019 r. Ambasada RP wsparła powołanie Panamsko-Polskiej Izby Handlowo-Gospodarczej. Placówka na bieżąco udziela także wsparcia polskim przedsiębiorcom zainteresowanym udziałem w międzynarodowych targach organizowanych w krajach akredytacji. Przykładem tego typu wydarzenia był udział grupy przedsiębiorców i przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego z Województwa Wielkopolskiego w najważniejszych panamskich targach wielobranżowych EXPOCOMER w 2019 r. Był to pierwszy udział polskiego biznesu w tych targach, na które powróciliśmy w marcu 2022 r. Z kolei 7 września 2021 r. Ambasada RP w Panamie zorganizowała uroczystą inaugurację Panamsko-Polskiej Izby Handlowo-Gospodarczej z siedzibą w Panamie - https://www.capapo.org/. 

W dniach 23-26 marca 2022 r. Ambasada RP w Panamie wzięła udział w międzynarodowych targach wielobranżowych EXPOCOMER. Na stoisku ambasady zaprezentowano katalogi i próbki nadesłane przez 13 firm, głównie z branży spożywczej, a także ofertę eksportową ujętą w publikacji „Programas de promoción sectorial. Compendio de conocimiento”, opracowanej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

We wrześniu we współpracy z Polską Agencją Inwestycji i Handlu ambasada zorganizowała webinarium „Panama: brama do ekspansji na rynki Ameryki Centralnej i Karaibów”. Zaproszonymi prelegentami byli Manuel José Paredes, szef komitetu organizacyjnego targów EXPO LOGÍSTICA, były wiceminister gospodarki i finansów Panamy reprezentujący Panamską Izbę Handlu, Przemysłu i Rolnictwa Panamy (CCIAP), a także p. Diego Ortiz de Zevallos, wicedyrektor zarządzający Panamską Agencją ds. Promocji Eksportu i Inwestycji, PROPANAMA.

Kształt polsko-panamskich stosunków gospodarczych reguluje Układ Stowarzyszeniowy między Unią Europejską i Ameryką Środkową z 2012 r. Postanowienia części handlowej są tymczasowo implementowane w stosunkach z Panamą od 1 sierpnia 2013 r. Traktat przewiduje w 10 i 15-letniej perspektywie – dla różnych grup produktów – ustanowienie strefy wolnego handlu. Negocjowanie części handlowej pozostaje w wyłącznej kompetencji UE.  

Według danych GUS w  2023 r. import do Polski z Panamy wyniósł  14,7 mln USD i dotyczył głównie produktów pochodzenia roślinnego – bananów, arbuzów i kawy. Z kolei eksport z Polski do Panamy wyniósł 46 mln USD i obejmował w głównej mierze maszyny i urządzenia mechaniczne, wyroby z kauczuku, produkty farmaceutyczne, wyroby z tworzyw sztucznych, narzędzia medyczne oraz statki i łodzie. Powyższe oznacza spadek w porównaniu do dwustronnych obrotów handlowych z 2022 r., kiedy polski eksport do Panamy wyniósł 93 mln USD, a import 76 mln USD.

Wśród gałęzi rynku, które oferują największy potencjał eksportu na panamski rynek znajdują się maszyny dla budownictwa, rolnictwa oraz robót publicznych, towary konsumpcyjne, farmaceutyki, pojazdy, w tym jednostki pływające, wytwarzanie energii i technologia przemysłowa.

Rok 2023 obfitował w wydarzenia z zakresu dyplomacji publicznej i kulturalnej Ambasady RP w Panamie kierowane do szerokiego grona Panamczyków. W lutym, w pierwszą rocznicę ataku Rosji na Ukrainę, ambasada okazała solidarność z Narodem Ukraińskim, wywieszając w swojej siedzibie flagę Ukrainy obok flagi Polski. Ponadto wspólnie z Unią Europejską uczestniczyliśmy w akcie wciągnięcia ukraińskiej flagi na maszt przed Ambasadą Hiszpanii, jak również towarzyszyliśmy diasporze ukraińskiej w akcie upamiętniającym rok od wybuchu wojny, podczas którego oficjalnie zakończono wystawy „Wojna przyszła do mojego domu” i „Mamo, ja nie chcę wojny” w Muzeum Wolności i Praw Człowieka.

W marcu w siedzibie Instytutu Francuskiego w Panamie zaprezentowaliśmy wystawę plakatu polskiego „Rysując kino”, zorganizowaną w ramach Miesiąca Frankofonii w Panamie. Na wystawie prezentowane były plakaty znanych międzynarodowych filmów, zaprojektowane przez wybitnych polskich artystów reprezentujących Polską Szkołę Plakatu. Wystawiliśmy również stoisko na bazarku frankofońskim, na którym oferowaliśmy książki o Polsce i jej historii, kolorowanki w formie mapy Polski oraz orzeźwiające polskie napoje.

Z okazji 90. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską i Panamą, Ambasada RP w Panamie zorganizowała we współpracy z panamskim Ministerstwem Kultury koncert zwyciężczyni XVI edycji Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego Hiny Maedy i panamskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej. Koncert odbył się w Teatrze Narodowym na panamskiej starówce, przy komplecie widzów. Przemówienia wygłosili Ambasador RP Leszek Biały oraz Wiceminister Kultury Panamy Gabriel González Paredes, który podkreślił doskonałą współpracę kulturalną pomiędzy oboma krajami, przywołując zrealizowane przez placówkę w ostatnich latach projekty.

Koncert odbył się również w ramach Dni Dziedzictwa Polskiego, które obchodzone są na całym świecie w maju i w tym celu Ambasada zaprezentowała w Teatrze Narodowym wystawę "POLSKA", ukazującą wybitnych Polaków oraz największe atrakcje kulturalne, historyczne i geograficzne Polski. Również w ramach Dni Dziedzictwa Polskiego Konsul RP w Panamie zorganizowała "Polski Piknik Rodzinny". Celem tego wydarzenia była integracja środowiska polonijnego, promowanie wiedzy o Polsce oraz stworzenie Polakom mieszkającym w Panamie dogodnej przestrzeni do podtrzymywania polskiej kultury i tradycji. W programie pikniku znalazły się konkurs wiedzy o Polsce oraz zawody sportowe dla dzieci i dorosłych. Zwycięzcy konkursów otrzymali nagrody z polskimi symbolami narodowymi.

W tym roku nie mogło zabraknąć kolejnej edycji imprezy z okazji Światowego Dnia Roweru, zorganizowanej przez ambasadę we współpracy z Urzędem Miasta Panamy. Wydarzenie obejmowało 12-kilometrową rodzinną przejażdżkę główną arterią miasta, a także 5-kilometrową przejażdżkę dla najmłodszych uczestników. Do grona partnerów włączyły się Delegatura UE w Panamie oraz Ambasada Królestwa Niderlandów, które ufundowały dwa z czterech rowerów rozlosowanych po zakończeniu rajdu. Podobnie jak w zeszłym roku, w organizację i promocję wydarzenia zaangażowane były lokalne stowarzyszenia rowerowe promujące bezpieczną jazdę na rowerze wśród dzieci i dorosłych. Głównym gościem imprezy była wiceminister spraw zagranicznych ds. wielostronnych i współpracy międzynarodowej Yill Otero, lecz obecni byli także ambasadorowie Niderlandów, Kanady, zastępca ambasadora UE, dyrektor ds. sportu w Urzędzie Miasta Panamy, członkowie korpusu dyplomatycznego, Polacy mieszkający w Panamie i liczni Panamczycy.

W sierpniu Ambasada RP w Panamie wzięła udział w XIX edycji Międzynarodowych Targów Książki w Panamie. Wydarzenie, organizowane przez Panamską Izbę Książki we współpracy
z Ministerstwem Kultury, jest największą imprezą poświęconą literaturze w tym kraju. Na zaproszenie organizatorów placówka zorganizowała dwie prezentacje nt. Polski skierowane do dzieci ze szkół podstawowych. W wydarzeniu wzięły udział dwie grupy uczniów ze szkół Altos de San Francisco z La Chorrera oraz DS International School z miasta Panama. Również w sierpniu odbyło się spotkanie Ambasadora RP w Panamie, p. Leszka Białego ze studentami wydziału stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Panamskim. Pierwsza część spotkania zawierała obszerną prezentację nt. naszego kraju, w której omówiono szereg zagadnień dot. m.in.: geografii z uwzględnieniem usytuowania Polski w Europie; historii – począwszy od powstania państwa polskiego, poprzez zabory, dwie wojny światowe, aż do transformacji demokratycznej i integracji z zachodnimi strukturami tj. UE i NATO; gospodarki – jej głównych sektorów oraz podstawowych danych makroekonomicznych; a wreszcie – polityki zagranicznej, ze szczególnym uwzględnieniem zaangażowania Polski wobec toczącej się wojny rosyjsko-ukraińskiej. Druga część przerodziła się w ożywioną dyskusję nt. aktualnej sytuacji geopolitycznej w naszym regionie, z aktywnym udziałem studentów. Spotkania ze studentami kontynuowaliśmy biorąc udział w Festiwalu Narodów organizowanym co roku przez Katolicki Uniwersytet Santa María la Antigua. W wydarzeniu poświęconym promowaniu dorobku kulturowego, oferty edukacyjnej, ale również atrakcji turystycznych i gastronomii poszczególnych krajów prezentowaliśmy polskie spoty turystyczne,
a także oferowaliśmy publikacje nt. Polski i polskie słodycze. W bibliotece uniwersytetu, w której utworzona została „Galeria Międzynarodowa”, wystawiliśmy plakaty autorstwa polskich grafików.

W październiku Ambasador RP w Panamie zainaugurował w kościele Świętego Franciszka z Asyżu wystawę autorstwa Instytutu Pamięci Narodowej pod tytułem: „Samarytanie z Markowej. Ulmowie – Polacy zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom”. Wystawa, zorganizowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Kościołów na Panamskiej Starówce, była dostępna bezpłatnie dla zwiedzających do 10 grudnia 2023 r. Pod koniec października w stołecznym Teatrze Balboa odbył się recital fortepianowy polskiej pianistki p. Anny Miernik. Koncert zatytułowany „Chopin na fortepianie”, zorganizowany we współpracy z Ministerstwem Kultury, miał na celu uczcić 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Słuchacze byli zachwyceni występem artystki, przeplatanym odniesieniami do ciekawostek z życia F. Chopina i innych polskich kompozytorów, a także polskich tradycji.

W minionym roku placówka zamierzała włączyć się w akcję pomocy dla najuboższych przedstawicieli społeczeństwa panamskiego, uczestnicząc w charytatywnej imprezie Fiesta Alrededor Del Mundo organizowanej po raz 56. przez panamskie stowarzyszenie Caravana de Asistencia Social. Niestety z uwagi na niestabilną sytuację polityczną w kraju, impreza została odwołana. Na zakończenie roku placówka zorganizowała konkurs plastyczny „Udekoruj swoją choinkę polskimi ozdobami vintage”, skierowany do dzieci w wieku 5-15 lat, mieszkających w Panamie. Celem konkursu było podzielenie się z Panamczykami pięknymi polskimi tradycjami świątecznymi poprzez publikację serii specjalnie przygotowanych w tym celu postów.

Wznowienie działalności polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego przyczyniło się również do zacieśnienia współpracy uniwersyteckiej między naszymi państwami. W 2019 r. doszło do zawarcia umowy o współpracy między Uniwersytetem Jagiellońskim i Uniwersytetem Panamskim, jak również między Uniwersytetem Morskim w Gdyni i Międzynarodowym Uniwersytetem Morskim w Panamie. Mamy nadzieję na poszerzenie współpracy naukowej w najbliższej przyszłości.