Główny Inspektorat
Sanitarny

Czy wiesz, jak prawidłowo stosować antybiotyki? Zapobieganie infekcjom i odpowiednie ich leczenie pomogą zachować skuteczność leków i zapobiegać antybiotykoodporności.

Antybiotyki

Antybiotyki to leki stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Działają bakteriobójczo, zabijając drobnoustroje, lub bakteriostatycznie, hamując ich wzrost i podział. Antybiotyki są skuteczne w walce z bakteriami, nie leczą chorób wirusowych takich jak grypa.

Istnieją różne rodzaje antybiotyków i nie każdy antybiotyk działa na wszystkie bakterie. Niektóre stosuje się na dużą liczbę gatunków bakterii (mówimy wtedy, że mają szerokie spektrum działania) albo na małą grupę (są to antybiotyki o wąskim spektrum działania).

Jak prawidłowo stosować antybiotyki:

• stosuj antybiotyki wyłącznie przepisane przez lekarza i zgodnie z jego zaleceniami
• przyjmuj antybiotyk w regularnych, ściśle określonych odstępach czasu, aby utrzymać stałe stężenie leku we krwi
• zażywaj zaleconą przez lekarza dawkę - zwiększenie dawki nie przyśpieszy leczenia
• nie przerywaj leczenia, gdy poczujesz się lepiej, stosuj kurację do końca
• tabletki zawsze popijaj wodą
• niektórych antybiotyków nie należy łączyć z jedzeniem ani innymi lekami - przed rozpoczęciem kuracji przeczytaj ulotkę dołączoną do opakowania, a w razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą
• nie pij alkoholu, przyjmując antybiotyk – połączenie to może wywołać objawy niepożądane oraz osłabić jego działanie
• nie stosuj antybiotyków niewykorzystanych w poprzednich kuracjach

Antybiotyki działają na wszystkie bakterie w naszym organizmie, również te, których obecność jest nam potrzebna, np. flora fizjologiczna układu pokarmowego. Pamiętaj, aby właściwie zadbać o jej odbudowę, stosując dietą bogatą w prebiotyki oraz przyjmując probiotyk zalecany przez lekarza. 

Antybiotykooporność

Antybiotykooporność to odporność bakterii na działanie antybiotyków. Powstaje w wyniku zmian genetycznych, gdy bakteria zazwyczaj wrażliwa na działanie antybiotyku staje się oporna, broniąc się przed antybiotykiem na różne sposoby. Bakterie oporne przeżywają w obecności antybiotyku. Namnażają się, powodując przedłużenie choroby, są w stanie również przekazywać zdolności obrony kolejnym pokoleniom.

Przyczyny antybiotykooporności:

• nadmierne i nieracjonalne stosowanie antybiotyków
• przerywanie antybiotykoterapii po ustąpieniu objawów
• nadużywanie antybiotyków w weterynarii i hodowli zwierząt
• niewystarczające wykorzystanie diagnostyki mikrobiologicznej w medycynie, pozwalającej na podejmowanie terapii celowanej
• niewystarczające metody zapobiegania infekcjom

Zagrożenia wynikające z antybiotykooporności:

• zakażenia wywołane bakteriami opornymi na antybiotyki powodują choroby trudne lub niemożliwe do wyleczenia, wydłużają okres hospitalizacji, prowadzą również do niepełnosprawności i śmierci
• wykonywanie procedur ratujących życie, takich jak zabiegi chirurgiczne, w tym przeszczepy narządów, cięcia cesarskie i inne operacje, oraz chemioterapia nowotworów staje się znacznie bardziej ryzykowne
• system opieki zdrowotnej jest obciążony poprzez droższą i intensywną opiekę oraz większą liczbę pacjentów
• może doprowadzić do zmniejszenia produktywności w gospodarstwach rolnych oraz zagrozić bezpieczeństwu żywności
• ekonomiczne – wiążą się z dodatkowymi kosztami opieki zdrowotnej oraz stratami w produkcie krajowym brutto

Co warto wiedzieć, idąc do lekarza:

Antybiotyki są niezbędne we współczesnej medycynie, nie są jednak lekarstwem na każdą dolegliwość. Nadużywanie ich prowadzi do stopniowego obniżania ich skuteczności w walce z powszechnymi infekcjami bakteryjnymi.

Lekarz decyduje o przepisaniu antybiotyku na podstawie dokładnego wywiadu, przeprowadzonych badań i diagnozy.